PDA

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : بازرگانی خارجی (صادرات)



Mahan
21-04-2013, 10:50
صادرات در لغت به معناى انتقال کالا يا ارسال و فرستادن کالا از جائى به جاى ديگر است.

رشد صادرات کشورها حداقل از دو طريق مىتواند به توسعه و رشد اقتصادى آنها مدد برساند. افزايش صادرات اثر مستقيم بر درآمدهاى ارزى کشورها داشته و از اين طريق با تأمين منابع ارزى کشورها امکان سرمايهگذارىهاى لازم جهت قرار گرفتن اقتصاد در مسير رشد و توسعه را فراهم مىسازد. از طرف ديگر توسعهٔ صادرات امکان استفاده از امکانات بازارهاى جهانى براى رشد توليدات داخلى را مهيا نموده و از طريق واحدها و بنگاههاى توليدى را قادر مىسازد تا از محدوديتهاى بازار داخلى رهائى يافته با توسعه مقياس توليد به منظور صادرات بيشتر به بازارهاى خارجى علاوه بر کسب درآمدهاى ارزى از صرفههاى اقتصادى حاصل از مقياس توليد نيز بهره کافى ببرند.

از طرف ديگر توسعهٔ اقتصادى صرفاً با برنامهريزىهاى هر چند دقيق و کارآمد دولتها قابل دسترس نبوده بلکه به بخش خصوصى و بازرگانان کارآمدترى نيز نياز است تا زنجيرهٔ به هم پيوستهٔ تخصيص منابع، توليد و صادرات را تکميل نمايد.

صادرات کالا، در کشور ما همواره با مسائل و مشکلاتى مواجه بوده است. اگر از عوامل بينالمللي، ضعف دولتها و ناتوانى دستگاههاى اجرائى صرفنظر کنيم، مهمترين عوامل عدم تحرک صادرات کالاهاى غيرنفتى را مىتوان در وجود قوانين دست و پاگير، عدمشناخت صادرکنندگان از رويههاى صادرات و فقدان فرهنگ صادراتى در کشور نام برد. اگر به اين عوامل، نداشتن سياستهاى مشخص صادراتى و فقدان استراتژى فعال و معين را نيز اضافه کنيم، وضعيت و مختصات و مشخصات صادرات غيرنفتى بيشتر جلوهگر خواهد شد.
مراحل صادرات را مىتوان بهصورت جدول ذيل نمايش داد:

[Only Registered And Activated Users Can See Links]

Mahan
21-04-2013, 10:50
در ادامه مبحث موارد زیر توضیح داده خواهد شد:

+مشکلات و موانع صادرات غیرنفتی
+انواع صادرات
+صادرات در حمل دریائی
+تشریفات غیر گمرکی قبل از ورود کالا به ...
+تشریفات غیرگمرکی پس از خروج کالا از ...
+اسناد و مدارک مورد نیاز > فنون و اطلاعات
+تنوع کالاهای صادراتی ایران
+مشوقهای صادراتی
+بازایابی در صادرات
+تشریفات گمرکی (Customs Formalities)
+راهنمای صادرات

Mahan
21-04-2013, 10:52
براى انجام صادرات موفق که از زمره مسؤوليتهاى مديران بازرگانى خارجى است. ابتدا بايد مشکلات و موانع صادرات غيرنفتى را باز شناخت. اين مشکلات را مىتوان در يک تقسيمبندى کلى به دو قسمت تقسيم نمود.

مشکلات داخلى
اين مشکلات اصولاً به توليد و کيفيت و قيمت و حمل و نقل داخلى و بازرايابى و بستهبندى برمىگردد. علاوه بر آن سياستهاى صادراتى و ارزى و همچنين ضايعات ناشى از مديريتهاى ناصحيح نيز بر دامنه آن مىافزايد.

مشکلات بينالمللى
محدود بودن اقلام صادراتي، کششپذيرى کالاها، وجود رقبا، عدم استمرار، عدم انجام به موقع تعهدات، عدم شناخت فرهنگ مصرفى کشورهاى خريدار، ضعف تبليغات ناهماهنگى در عرضه کالا و ... از مهمترين مشکلات بينالمللى صادرات غيرنفتى است.

Mahan
21-04-2013, 10:55
همانطور که مىدانيم صادرات يعنى انتقال کالا از يک مبدأ به يک مقصد و تنوع اهداف، نحوه اجراء و نحوه عمل فرآيند صادرات موجب تنوع آن مىشود.
1 صادرات قطعی (Outright Exportation)
2 صادرات قطعی در حجم تجاری
3 صادرات مجدد
4 ارسال نمونه بازرگانی برای بازاریابی
5 صادرات موقت (Temporary Exportation)
6 صادرات قطعی غیرتجاری
7 ترانزیت خارجی

[1] صادرات قطعى (Outright Exportation)
عبارت است از خارج کردن کالا از قلمرو گمرکى کشور به منظور فروش، استفاده يا مصرف در خارج از قلمرو گمرکى کشور.
صادرات قطعى با توجه به مقررات صادرات و واردات ز نظر عاملين آن مىتواند از طريق بازارچههاى مرزى و شرکتهاى تعاونى مرزنشينان و تجار انجام گيرد. واحدهاى توليدى نيز مىتوانند از طريق خريد متقابل (Buy Back) و ورود موقت مواد اوليه نسبت به تهيهٔ کالا و صادرات آن اقدام کنند.
[2] صادرات موقت (Temporary Exportation)
عبارت است از خارج کردن کالا از قلمرو گمرکى کشور به منظور عرضه و نمايش در نمايشگاهها، تعمير، تکميل و فرآورى در خارج از قلمرو گمرکى کشور و سپس بازگرداندن آن به داخل قلمرو گمرکي.
کالاهاى مصرفى مانند شيرينى و شکلات و ساير فرآوردههاى غذائى توليد داخل در نمايشگاههاى خارج از کشور عرضه و به نمايش گذاشته مىشود. قمستى از کالاى مصرفى در زمان برقرارى نمايشگاه خارجى مجاناً به بازديدکنندگان داده مىشود يا به آنها فروخته مىشود. در بازگشت به کشور در مورد آن قسمت (قسمت فروش رفته)، تشريفات مربوط به صادرات قطعي، اعمال مىگردد. در مورد کالاهاى مصرفى بادوام مانند لوازم خانگى يا ماشنآلات صنعتى - عرضه شده در نمايشگاههاى خارجى که در صورت فروش پس از اتمام نمايشگاه و برگشت صاحب کالا به کشور در مورد اقلام فروش رفته در نمايشگاه تشريفات قطعى صادرات انجام مىشود. در مورد برخى از دستگاهها و ماشينآلات موجود در داخل کشور، ممکن است امکان تعمير در داخل کشور وجود نداشته باشد، لذا در صورت خراب شدن آنها براى تعمير بايد موقتاً به خارج از کشور ارسال شود. در ارتباط با ماشينآلات و دستگاههاى مذکور نيز تشريفات صدور موقت انجام مىشود. در مورد تکميل يک کالاى توليدى داخلى در خارج از کشور، ممکن است اين عمل به خاطر نبود فنآورى در داخل و يا گرانتر بودن هزينهٔ کار در کشور، در خارج از کشور انجام و سپس کالا به کشور بازگردانده شود.
[3] صادرات قطعى در حجم تجارى
براى حجم يا جنبهٔ تجارى داشتن کالا، معيار، ضابطه يا تعريف ارائه نشده است. در مادهٔ ۳ قانون مقررات صادرات و واردات، مصوب ۴/۷/۱۳۷۲ آمده است که مبادرات به امر صادرات و واردات کالا به صورت تجارى مستلزم داشتن کارت بازرگانى است. در تبصرهٔ يک مادهٔ مذکور نيز آمده است ملاک تجارى بودن کالا،... مطابق آئيننامهٔ اجرائى خواهد بود... در بند يک مادهٔ ۱۰ آئيننامه اجرائى قانون صادرات و واردات مصوب ۶/۲/۷۳ ملاک تجارى بودن کالا به اين شرح است: کالاهائى که به تشخيص گمرک براى فروش، وارد يا صادر مىگردد، اعم از اينکه به همان شکل يا پس از انجام عمليات توليدي، تفکيک و بستهبندي، به فروش مىرسد، تجارى تلقى خواهد شد.
در قانون امور گمرکى و آئيننامهٔ اجرائى آن در خصوص ملاک تجارى بودن کالا، مطلبى گفته نشده است، لذا با توجه به آئيننامه اجرائى قانون صادرات و واردات ملاک تجارى بودن کالاى صادراتى اين است که صدور آن به منظور فروش باشد. اين منظور نيز توسط گمرک احراز مىگردد. بنابراين تعريف، آنچه را که به تشخيص گمرک براى فروش به خارج از کشور برده مىشود، بايد تشريفات صادرات قطعى تجارى روى آن انجام شود.

[4] صادرات قطعى غيرتجارى
صادرات قطعى غيرتجارى از طريق پست و مسافر انجام مىگيرد. (مواد ۳۲ و ۳۴ و ۳۷ آئيننامه اجرائى مقررات صادرات و واردات)
دستورالعمل اجرائى بند ۲۴ تصويبنامهٔ شمارهٔ ۳۵۹۸۵/ت ۲۰۰۳۵ هـ مورخ ۳/۶/۷۷ هيئت وزيران در خصوص صادرات همراه مسافر به کشورهاى مستقل مشترکالمنافع که به گمرک ابلاغ شده به شرح زير است:
ماده ۱ - توريستها و اتباع کشورهاى مستقل مشترکالمنافع که به ايران مسافرت مىنمايد مجاز خواهند بود برابر مقدار ارزى که به سيستم بانکى کشور اظهار و اعلاميهٔ ارزى دريافت داشتهاند اقدام به خروج کالاهاى مجاز صادراتى به همراه خود از کشور نمايند.
تبصره ۱: خروج کالا تا سقف يک هزار دلار توسط واجدين شرايط ماده ۱ نيازى به اظهار سيستم بانکى کشور و دريافت اعلاميهٔ ارزى ندارد.
تبصرهٔ ۲: نرخ خريد ارزى مسافرين فوق قيمت ارز و واريزنامهاى در روز قبل (نرخ صادراتى + قيمت واريزنامه در بازار بورس) خواهد بود.
تبصرهٔ ۳: خروج کالا همراه مسافر به هر ميزان نياز به مجوز و گواهىهاى رايج ندارد.
تبصرهٔ ۴: خروج کالاهاى صادراتى مجاز براى مسافرين کشورهاى (CIS) نياز به ارائه کارت بازرگانى ندارد.
تبصرهٔ ۵: مبناى ارزيابى کالاهاى همراه مسافر نرخهاى مصوب کميتهٔ دائمى قيمتگذارى کالاهاى صادراتى مستقر در مرکز توسعهٔ صادرات ايران مىباشد.
تبصرهٔ ۶: در زمان خروج کالا در هر مورد که نرخ مصوب اعلام نگرديده باشد جهت جلوگيرى از بروز هرگونه مشکل براى مسافرين، تعيين نرخ بر عهدهٔ گمرک مربوطه مىباشد.
ماده ۲ - مسافران ايرانى عازم کشورهاى مستقل مشترکالمنافع مجاز به خروج کالاهاى مجاز صادراتى به همراه خود به ميزان پانصد دلار مىباشند. خروج کالا بيش از اين تنها زمانى مجاز است که با ارز منشأ خارجى و طبق اعلاميهٔ ارزى بانکهاى ايرانى صورت پذيرد.
تبصرهٔ ۱: ترددهاى مرزى نيز شامل مقررات فوق مىباشد.
تبصرهٔ ۲: خروج اينگونه کالاها به ميزان مجوز و گواهى رايج صادرات ندارد.
تبصرهٔ ۳: مبناى کالاهاى همراه مسافر نرخهاى مصوب کميتهٔ دائمى قيمتگذارى کالاهاى صادراتى مستقر در مرکز توسعهٔ صادرات ايران مىباشد.
ماده ۳ - گمرک ايران آمار صادرات مسافرى را در سرفصل معين و بهصورت ارزى هر ماهه به همراه آمار صادرات غيرنفتى کشور اعلام خواهد نمود.
[5] صادرات مجدد
کالاى خارجى که با انجام تشريفات مربوط به ورود قطعى ازگمرک ترخيص شده است، چنانچه به کشور ثالث صادر شود، اين عمل را صدور مجدد مىگويند. براى ترخيص اين گروه از کالاها مانند همه کالاهاى وارداتى به گمرک حقوق گمرکى و سود بازرگانى پرداخت مىشود، ليکن در صورت صدور مجدد آنها، براى بازپس گرفتن حقوق گمرکى و سود بازرگانى پرداخت شده مقرراتى وجود ندارد.
[6] ترانزيت خارجى
عبارت است از عبور کالاى خارجى از سرزمين کشور.
کالاهاى ايرانى که تشريفات صادرات قطعى روى آن انجام شده و از کشور خارج شده است چنانچه در ارسال به مقصد ديگري، لازم باشد که از سرزمين ايران عبور کند، روى آن نيز تشريفات ترانزيت خارجى انجام مىشود.
ممکن است کالاى خارجى که از کشور عبور مىکند توسط يک بازرگان ايرانى از يک کشور خريدارى شده و به کشور ثالثى فروخته شده باشد، که در اين صورت عمل بازرگان صدور خدمات بازرگاني نام دارد، نه صدور کالا.
[7] ارسال نمونه بازرگانى براى بازاريابى
اين نمونهها داراى ارزش تجارى بوده و معمولاً بهصورت موقت براى نمايش يا جلب سفارش و نشان دادن، از قلمرو گمرکى خارج شوند. در اين صورت، اخذ تعهد براى برگشت کالا طبق ضوابط قانونى کافى است.
در غير موارد موقت، طبق ضوابط مقررات صادرات و واردات سالانه عمل مىشود. در حال حاضر، بر طبق همين مقررات، صدور کالا بهعنوان نمونه براى بازاريابي، از قبيل کالاى بند ب تا قميت صادراتى پنجاه هزار ريال، با درج کارت بازرگانى توسط گمرک ميسر خواهد بود، افزون بر پنجاه هزار ريال، با نظر و موافقت مرکز توسعهٔ صادرات، بلامانع خواهد بود. براى صدور نمونههاى بازرگانى و بهطور کلى کالاهاى بند الف و ب، تنظيم اظهارنامه و ارائه کارت بازرگانى ضرورى است.

Mahan
21-04-2013, 11:16
از آنجائىکه نزديک به ۸۰ درصد بار صادراتى ايران توسط کشتى حمل مىشود، و حمل دريائى به علت دسترسى به آبهاى بينالمللي، بهطور طبيعى بستر اصلى حمل صادرات ايران به حساب مىآيد، و از سوى ديگر وجود پيشينه و تجربهٔ وارداتي، اين بخش از کار صادرات را نيز داراى فرهنگى وارداتى کرده است که خود به خود تنگناهائى را بر کار صادرات غيرنفتى ايران تحميل مىکند.

در زمينهٔ حمل دريائى کالاى صادراتى در ايران دو بخش وجود دارد که عبارتند از: مراحل قبل از خروج و عمليات حمل صادراتي، که حمل داخلى و انبار کردن کالا، مروبط به بخش قبل از خروج است و عمليات بندرى ساحل تا اسکله و بارگيرى و عمليات حمل دريائى مربوط به بخش دوم. هر کدام از اين مراحل مسائل خود را دارد.

[1] مراحل قبل از خروج

1-1 انبارکردن کالا در بندر
انبارکردن کالا از مسائل بسيار مهم در امر صادرات است، زيرا اين امر به نوع بستهبندى بستگى دارد. علاوه بر آن اين نکته را بايستى در نظر داشت که در هر نوبت بارگيرى و تخليه احتمال آسيب رسيدن بسيار است. بنابراين، براى پوشش دادن به خطرات صدم ديدن کالا در تخليه و بارگيري، بايستى کالا در چنين انبارهائى بيمه شود و از سوى ديگر علاوه بر رعايت کليهٔ نکات بستهبندي، برنامهٔ بارچينى را با مسؤول بارگيرى کشتى و بارشمار کالا هماهنگ مىکند و در صورتىکه براى تعيين کيفيت و کميت کالا از بازرسى مستقل تعيين نشده باشد هماهنگى لازم با بازرسى مستقل جهت حضور هنگام بارگيرى لازم است. بنابراين برنامهٔ بارگيرى براساس نقشهٔ از قبل طرح شده با رعايت حق تقدم هر يک از انبارهاى کشتى آغاز مىشود.
پس از بارگيرى هر جزء بار در انبارهاى کشتى برگى به نام تالى (Tally) توسط مسؤول بارگيرى صادر مىگردد که يک نسخهٔ آن توسط افسر اول کشتى بهعنوان رسيد کالا امضاء مىشود. در پايان هر روز، گزارش عملکرد روزانه که حاکى از زمان و مقدار بارگيري، زمان توقف (به لحاظ نقص فنى کشتى يا وسائل بارگيرى کشتي، ذکر جزئيات، عدم آماده بودن بار و اتفاقات ديگر) باشد تهيه و به امضاء بارشمار و افسر اول کشتى مىرسد و به ضميمهٔ يک نسخه از تالي، به دفتر عمليات اسکله و گمرک امور بندري، توسط نمايندهٔ خط کشتيرانى تحويل مىشود و اين کار تا پايان عمليات بارگيرى کشتى مرتباً ادامه مىيابد.

1-2 حمل داخلی
در عمليات حمل داخلى بهطور معمول سه طريق در ايران وجود دارد يکى حمل با قطار به بنادر جنوبي، دوم حمل به وسيلهٔ کاميون تا بندر و طريقهٔ ديگر حمل به وسيلهٔ قطار و کاميون است. حمل داخلى معمولاً بدين طريق است که وسيلهٔ حمل داخلى به انبار مراجعه، پس از توزين، بار را تحويل مىگيرد و مؤسسه حمل، بارنامه را صادر و کالا را به مقصد يعنى انبار بندرى مىرساند و کالا را در مقابل رسيد تحويل انبار بندر مىدهد. در پارهاى موارد که موضوع حمل داخلى کاملاً قابل اطمينان باشد کالا مىتواند مستقيماً به اسکله هدايت و در شناور بارگيرى شود.
در حمل زمينى کالاهاى صادراتى موارد ذيل درنظر گرفته مىشود:
۱. روند تشريفات اعزام يک کاميون حامل بار صادراتي.
۲. حمل کالاى صادراتى توسط کاميون، در مهمترين بخش خود، با قطار و هواپيما مشابهتهائى دارد.
۳. حمل جادهاى علاوه بر مراحلى که در اين قسمت مىآيد متکى بر ضوابط و مقررات کشورهاى بينراهى تا مقصد است. علاوه بر آن نوسانات قيمت و مشکلات و مسائل حمل زميني، بيشتر از حمل دريائى و هوائى است. در حال حاضر نزديک به ۲۰ درصد از کالاهاى صادراتى از طريق ايران توسط کاميون، قطار و هواپيما حمل مىشود.

حمل کالاهاى صادراتى از طريق جاده شامل سه مرحله است. اين مراحل عبارتند از: حمل داخلى (که مىتواند توسط کاميون يا قطار صورت گيرد)، حمل از يک گمرک داخلى و انجام تشريفات صادرات در گمرک داخلى و مرحلهٔ سوم حمل از گمرک مرزى تا مقصد.
اين مراحل، در بعضى موارد مىتواند، به دو مرحله مختصر شود. چرا که به هنگام حمل کالاهاى صادراتى از طريق پارهاى گمرکات خروجى که تشريفات صادرات نيز در آنجا انجام مىشود، نظير گمرکخانههاى جلفا، مرحلهٔ گمرک داخلى يا گمرک خارجى حذف مىشود.

1-2-1حمل داخلى تا گمرک داخلى
حمل داخلى تا گمرک داخلى بدين ترتيب است که کالاى صادراتى از انبار بارگيرى و پس از توزين و صدور بارنامهٔ داخلى و خريد بيمهٔ حمل داخلي، کالا به گمرک داخلى که داراى دايرهٔ صادرات است، حمل مىشود.
اين مرحله مىتواند توسط شرکتهاى حمل داخلى نيز صورت گيرد ولى براى کاهش هزينهٔ حمل، معمولاً حمل از انبار تا گمرک داخلى نيز توسط شرکتهاى حمل و نقل بينالمللى صورت مىگيرد، تا علاوه بر کاهش هزينهٔ حمل، انتظار براى يافتن کاميون و عقد قرارداد حمل بينالمللى حذف شود.

1-2-2 انجام تشريفات گمرکى و حمل تا گمرک خروجى
قبل از آنکه کاميون کالاى بارگيرى شده را به گمرک داخلي، براى انجام تشريفات گمرکي، عرضه کند، صاحب کالا مدارکى را در اختيار شرکت حمل و نقل قرار مىدهد. اين مدارک عبارتند از:
- گواهى مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتى که داراى سررسيد مشخصى است و هنگام عرضهٔ کالا بايستى معتبر باشد.
- گواهى بهداشت براى کالاهائى که نياز به اين گواهى دارند. اين گواهى از تاريخ صدور معمولاً براى پانزده روز معتبر است.
- يک نسخه پيمان ارزى همراه با جواز صادراتى که در آن مشخصات کالا، تعداد، مبلغ و مرز خروجى مشخص شده باشد.
مجموعهٔ مدارک مذکور پلمب مىشود، تا شرکت حمل و نقل براساس قبض باسکول، اقدام به صدور C.M.R کند، که براى هر کاميون و بار هر صاحب کالا جداگانه صادر مىشود. همزمان با آن مانيفستى که مشخصکنندهٔ ميزان کالاى بارگيرى شده در کاميون است و تعداد بستهها را مشخص مىکند، تهيه مىشود. بارنامه مىتواند براى هر کاميون جداگانه و يا براى چند کاميون يکجا صادر شود علاوه بر سه نوع مدارک فوق، شرکت حمل و نقل بايد براى هر کاميون کارنهتير نيز داشته باشد. در کارنهتير تعداد کالا، ارزش کالا و مشخصات شرکت صادرکنندهٔ کارنهتير و کاميون نيز قيد مىگردد و چنانچه گيرندهٔ کالا متفاوت يا صادرکنندگان متعدد باشند، کالاى هر صادرکننده مشخصاً قيد مىشود.

کارنهتير پس از صدور توسط اتاق بازرگانى و صنايع و معادن ممهور مىگردد. در صورتىکه کرايهٔ حمل به ريال پرداخت شود، شرکت حمل و نقل تعهدنامهاى مبنى بر عدم مطالبهٔ ارز بانک يا صادرکننده نيز تهيه مىکند. با مجموعه مدارک فوق به گمرک داخلى مراجعه مىشود. در مواقعى که کاميون در انبار بارگيرى و توسط ارزيابى گمرک، مورد بررسى قرار مىگيرد و کاميون در انبار پلمب شود، دست نخوردگى پلمب در گمرک داخلى مورد بازديد قرار مىگيرد.

کاميون ابتدا به درب ورودى گمرک مراجعه و پس از ثبت در دفتر ورودى و بر اين پايه که پلمب ارزيابى نشده است به انبار گمرک کالا تخليه مىشود و صورت مجلس و قبض انبار براى آن صادر و سپس توسط ارزياب، کالا مورد ارزيابى قرار مىگيرد و با کليهٔ مدارک اشاره شده تطبيق داده مىشود. سپس در دفاتر گمرک ثبت و مجدداً کالا در کاميون بارگيرى و اجازهٔ پلمب براى آن صادر مىشود.

پس از پلمب کردن کاميون، کارنهتير به قسمت کارنهتير گمرک ارائه و بعد از ثبت در دفاتر يک برگ کارنهتير از دفترچه جدا و کارنهتير ممهور مىشود. چنانچه کرايهٔ حمل به ريال دريافت شود، تعهدنامهٔ شرکت حمل و نقل مبنى بر عدم مطالبهٔ آن از صادرکننده بايد همراه با جواز صادراتى ارائه شود که در گمرک نگهدارى مىشود و آنگاه کاميون به درب خروج مراجعه مىکند و يک نسخه از بارنامه، راهنامه و مانيفست اخذ و روى کارنه شماره سريال مربوطه به گمرک ثبت و در دفتر خروج گمرک نيز درج و آنگاه از گمرک داخلى خارج مىشود. پس از آن شرکت حمل و نقل بينالمللى جواز مربوطه را براى نمايندگى خود در مرز خروج ارسال مىدارد تا کاميون نيز به مرز برسد. در گمرک مرزى پس از اطمينان از دستنخوردگى پلمب و کنترل جواز با مدارک همراه کاميون که شامل کارنهتير، راهنامه، بارنامه و مانيفست است و اطمينان از صحت مدارک، مقدار کالا را از ظَهر جواز خارج مىکند. دايرهٔ کارنهتير گمرک مرزى نيز يک نسخه از کانهتير را جدا کرده و کارنه را مهر و پس از ثبت در دفاتر، کاميون به قسمت خروجى مراجعه و پس از ثبت در دفتر خروج، کاميون مىتواند از مرز خارج شود. سپس جواز مربوطه که کالاى خارج شده در آن درج شده برگردانده مىشود تا توسط شرکت حمل و نقل به گمرک داخلى ارائه شود و موضوع خروج کالا به ثبت برسد.

لازم به توضيح است که کاميون پلمپ شده در گمرک داخلى ظرف ۷۲ ساعت از مرز خارج شود. در غير اين صورت شامل جريمه مىشود و چنانچه اعتبار مدارک، نظير مدت اعتبار جواز صادراتي، گواهى استاندارد و بهداشت و غيره سپرى شود کاميون مجدداً بايستى به داخل مراجعه کند تا مدارک جديد تهيه شود و مراحل گمرکخانهٔ داخلى يک بار ديگر طى شود.
بايستى به اين نکته توجه داشت که نوع بستهبندى در اشغال فضاى انبار مورد نياز تأثير دارد، زيرا بستهبندى اصولى و محکم موجب مىشود که بتوان با اطمينان بستهها را روى هم قرار داد و از حداکثر فضاى انبار استفاده کرد و هزينهٔ انباردارى را کاهش داد. نحوهٔ چيدن کالا در انبار بايستى بهصورتى انجام شود که هر گروه از کالاها که به زمان حمل نهائى خود مىرسد کاملاً قابل دستيابى باشد.

نکتهٔ حائز اهميت ديگر آنکه در چيدن کالاها بايستى رعايت همجوارى کالاها را کرد و اين بدان معنى است که کالاى خطرناک، فاسدشدني، غيرفاسدشدنى و غيره بايد بهطور مجزا نگهدارى شوند. سيستم نگهدارى دفاتر انبار بايستى به ترتيبى باشد که موجودى کالا را در هر لحظه نشان دهد و امکان عملى براى وارسى موجودى فيزيکى با دفاتر انبار وجود داشته باشد.

[2] عملیات حمل صادرات
اين عمليات به دو بخش تقسيم مىشود. يک مرحله عمليات بندرى است که شامل بارگيرى از انبار، حمل تا روى اسکله، تخليه از روى وسيلهٔ حمل و بارگيرى در کشتي، بارشمارى و نهايتاً صفافى در انبارهاى کشتى است و مرحلهٔ ديگر حمل دريائى است. پيش فرض عمليات مذکور آن است که مراحل انجام تشريفات اظهارنامهٔ صادراتى به انجام رسيده و جواز صادراتى گرفته شده و شرکت حملکننده نيز توسط صاحب کالا تعيين شده است.

2-1 عمليات بندرى:
پس از آنکه مسؤولان حمل تا روى اسکله، تخليه و بارگيرى کشتى و بارشمارى تعيين شدند و موضوع کتباً به ادارهٔ بندر و فرمانده کشتى اعلام شد، عمليات آغاز مىشود. کالاى صادراتى در انبار، بارگيرى و از دفتر انبار خارج مىشود و کالا به اسکله برده مىشود. به هنگام آغاز عمليات بارگيرى کشتي، نمايندگى از طرف ادارهٔ بندر و ادارهٔ گمرک امور بندري، علاوه بر بارشمار، عمليات کادر فنى بارگيرى کشتى را نظارت مىکنند و هر يک در پايان روز گزارش بارگيرى را به واحد مربوط به خود ارائه مىکنند.


- بارگيرى از انبار
- حمل تا روى اسکله
- تخليه از روى وسيله حمل
- بارگيرى در کشتى
- بارشمارى
- صفافى

2-2حمل دريائى:
کشتىها را مىتوان از نظر مسير حمل به کشتىهاى لاينر و ترامپ و از نظر نوع ساخت به کشتىهاى کالاهاى عمومي، فله بر مخصوص O.B.O، تانکر نفت، کانتينر بَر و کشتىهاى رو -رو تقسيمبندى نمود.

2-2-1 انواع کشتى از نظر حمل
کشتىهاى لاينر (خطوط منظم)
اين کشتىها تحت ضوابط خاصى در خطوط معين و با برنامه منظم فعاليت مىکنند.

کشتىهاى ترامپ (مسيرهاى نامنظم)
اين کشتىها در مسير منظمى فعاليت نمىکنند و محموله را به هر نقطهاى که صاحب کالا بخواهد حمل مىکنند.

انواع کشتى از نظر نوع ساخت
1 کشتیهای فله بر مخصوص (Special Bulk Carrier)
2 کشتیهای کالای عمومی یا جنرال کارگو (General Cargo)
3 کشتیهای O.B.O
4 کشتیهای تانکر نفت
5 کشتیهای کانتینربَر
6 کشتیهای رو - رو Roll on / Roll off Vessel -Ro/Ro Vessel

[1] کشتىهاى فله بر مخصوص (Special Bulk Carrier)
طراحى اين نوع کشتىها به ترتيبى است که فقط يک يا دو نوع محموله را مىتوانند حمل کنند. مانند کشتىهاى مخصوص حمل شکر يا گندم يا سنگهاى معدني. اغلب اين کشتىها داراى وسايل خاص بارگيرى و تخليه هستند. مثلاً در کشتىهائى که براى حمل گندم يا نظير آن ساخته شده است، دستگاههاى تعبيه شده که مىتواند محمولات بارگيرى شده را مستقيماً از طريق آنها به انبارهاى کشتى بارگيرى يا از آنها تخليه نمايد.

[2] کشتىهاى کالاى عمومى يا جنرال کارگو (General Cargo)
اين کشتىها طورى ساخته شده که براى حمل و نقل کالاهاى گوناگون مىتواند مورد استفاده قرار گيرد. معمولاً کالاها در اين نوع کشتىها بهصورت بستهبندى شده حمل مىشود و ظرفيت حمل آنها به حدود ۱۵۰۰۰ تن بالغ مىگردد.

[3] کشتىهاى O.B.O
(ORE سنگ معدنى- BULK فله - OIL نفت)
اين کشتىها مىتوانند در عين حال چند محموله متفاوت را حمل کنند، و بخاطر آن ساخته شدهاند که در سفر برگشت بدون بار نباشند. اين نوع کشتى ضمن اينکه نفت و سنگ معدنى حمل مىکنند مىتوانند انواع مختلف محمولات فله را نيز حمل کنند.

[4] کشتىهاى تانکر نفت
کشتىهاى تانکر نفت، همچنانکه از نام آنها پيدا است جهت حمل نفت و محمولات نفتى ساخته شدهاند. سرعت بارگيرى و تخليه در اين کشتىها به علت به کاربردن پمپ از کشتىهاى ديگر سريعتر است. امروزه حجم بسيار زيادى از ظرفيت کشتىهاى جهان را اين تانکرها تشکيل مىدهند.

[5] کشتىهاى کانتينربَر
کانتينر محفظهاى است فولادى يا آلومينيومى که جهت حمل محمولات مختلف به شکل استاندارد شده به کار گرفته مىشود. امروزه کانتينر توانسته است هم به جهت سهولت حمل و نقل و هم به جهت محافظت کالا و هم به لحاظ اقتصادى انقلابى در روشهاى حمل و نقل کالا ايجاد نمايد. اين مزايا به ويژه در حمل يکسره چشمگيرتر است. در حمل يکسره شرکت حملکننده محموله را از فرستنده در مبداء (کارخانه يا انبار) تحويل گرفته و در مقصد به گيرنده کالا تحويل مىدهد. اين روش اصطلاحاً Door to Door ناميده مىشود. از امتيازات ديگر کانتينر آن است که مىتوان آن را با هر يک از وسائط نقليه اعم از کشتي، کاميون يا راهآهن و حتى هواپيما حمل نمود.
در حمل بار به طريق سنتي، محموله به دفعات دست به دست مىشود و در هر يک از اين مراحل امکان معطلى و تأخير و خسارت اجتنابناپذير است. در حالى که در حمل يکسره با کانتينر اين عوارض بسيار تقليل يافته و ناچيز است. براى کمک به استفاده از کانتينر در سطح جهاني، سازمان جهانى استاندارد ISO ابعاد کانتينر را ۸x۸x۲۰ و ۸x۸x۳۰ و ۸x۸x۴۰ فوت تعيين کرده است که مىتوانند به ترتيب ۲۰، ۳۰، ۴۰ تن کالا را در خود جاى دهند.
کانتينرها از لحاظ کاربرد نيز انواع مختلف دارد که اهم آنها کانتينر مخصوص حمل کالاهاى بستهبندى شده سبک و سنگين، کانتينر يخچالى براى محمولات فاسدشدني، کانتينر روباز که از سقف نيز قابليت بارگيرى و تخليه دارد و کانتينر ويژه کالاهاى فله مىباشد. معمولاً کانتينر پس از تخليه، براى بارگيرى مجدد مورد استفاده قرار مىگيرد ولى در صورت عدماستفاده بهصورت خالى به مبداء برگشت داده مىشود.

[6] کشتىهاى رو - رو Roll on / Roll off Vessel -Ro/Ro Vessel
کشتى رو - رو مجهز به سکوى مخصوص در قسمت پهلو يا جلو يا عقب مىباشد. وسايل نقليه حامل بار و مسافر مىتوانند مستقيماً از اين کشتىها وارد يا خارج شوند. کشتى رو - رو معمولاً داراى طبقات مختلف و متحرک هستند تا از فضاى آن حداکثر استفاده به عمل آيد.
ارتباط اين طبقات با آسانسورهاى مخصوص يا سطح شيبدار به عمل مىآيد.
کالاهائى که کشتىهاى رو - رو حمل مىکنند عبارتند از:
- محمولاتى که مستقلاً مىتوانند بارگيرى و تخليه شوند مانند کانتينرهاى مستقر بر روى تريلر، خودروهاى سبک و سنگين نظير اتومبيل سواري، وانت، کاميون، اتوبوس.
- محمولاتى که با استفاده از تجهيزات ويژه جابجا مىشوند مانند کانتينر، کالاهاى سنگين وزن و کالاهاى پالت شده.
- مسافرانى که معمولاً با اتومبيل خود سفر مىکنند. به اين ترتيب اين نوع کشتىها مىتوانند نقش پل ارتباطى ميان کشورها را ايفاء نمايند.

2-2-2 بارنامه دریائی و انواع آن
حمل و نقل دريائى بهعنوان مهمترين شکل و روش مبادلات بينالمللي، اساس حمل و نقل جهان را تشکيل مىدهد. بجز کشورهائى که با مرز زمينى از هم جدا شدهاند. تجارت بين اکثر کشورها از آبراههاى دريائى صورت مىگيرد. تجارت از طريق دريا به لحاظ حجم بسيار بالاى جابجائى کالا و هچنين به دليل صرفه اقتصادى از ديرباز بهعنوان مؤثرترين عامل حمل کالا مورد توجه تجار و بازرگانان و دولتها بوده است. سهم مبادلات دريائى ايران در کل مبادلات خارجى کشور بالغ بر ۷۵ درصد مىباشد. البته سهم مبادلات نفتى حدوداً ۱۰۰ درصد است.

بارنامه دريائى داراى سه نقش محورى زير است:
۱. رسيدى است که از سوى متصدى حمل دريائى براى کالا صادر مىشود.
۲. مدرک درجه اولى حاکى از قرارداد حمل با کشتى است که در برگيرنده شرايط حمل، متصدى حمل و نقل دريائى به نحو مندرج در ظهر بارنامه مىباشد و مىتواند به معناى حمل فيزيکى يا تحويل براى حمل تلقى شود.
۳. سند مالکيت کالا و قابل انتقال مىباشد، مگر آنکه در متن آن قيد شده باشد غيرقابل انتقال است.

بارنامه دريائى معمولاً در چند نسخه که ۲ يا ۳ نسخه آن اصل است صادر مىشود. بقيه کپى و غيرقابل انتقال است. تعداد نسخ اصلى بايد بهطور مکتوب در بارنامه ذکر شود و تحويل هريک از نسخ اصلى به منزلهٔ بىاعتبار شدن ديگر نسخ اصلى مىباشد.

انواع بارنامه برحسب آنکه توسط متصدى حمل (Carrier) با کارگزار حمل (Forwarder) صادر شود، يا برحسب نوع وسيله حمل شکلهاى مختلف دارد که در حمل و نقل دريائى مىتوان آنها را به بارنامه حمل سراسرى و حمل مرکب تقسيمبندى نمود.

بارنامه دريائى و بانک
بارنامه بهعنوان مهمترين سند حمل، از اسنادى است که بانکها معمولاً با توجه به آن و انطباق مفاد آن با شرايط اعتبار نسبت به پرداخت پول فروشنده اقدام مىکنند. بنابراين لازم است که تمام موارد مندرج در آن با الزامات شرايط اعتبار هماهنگ باشد. در غير اينصورت بانک از پذيرش آن و خوددارى و از پرداخت پول ممانعت به عمل خواهد آورد.
از آنجا که تفسير شرايط اعتبارات اسنادى در گذشته باعث بروز و مشکلات و اختلاف زيادى مىشد، آئيننامه متحدالشکلى از سوى اتاق بازرگانى بينالمللى براى اعتبارات اسنادى تهيه شد، که تا حدودى از بار اين اختلافات کاست، اين مقررات در خصوص بارنامه مقرراتى دارد که پارهاى از آن در ويژگىهاى بارنامه معتبر ذکر شد و برخى موارد مهم ديگر آن درج مىگردد:

۱. بانکها مدارکى که دال بر پرداخت کرايه يا ديگر هزينهها هنگام تحويل باشد قبول خواهند کرد مشروط بر آنکه مغاير و ناقص ساير اسناد ارائه شده طبق اعتبارات اسنادى نباشد.

۲. مهرهائى که مبين تقبل هزينههاى اضافى باشد از سوى بانک پذيرفته مىشود مگر آنکه مغاير شرايط اعتبار باشد.

۳. چنانچه در شرايط اعتبار اجازه داده شده باشد بانک جملههائى نظير �فرستنده کالا را بارگيرى و شمارش نمود� يا �فرستنده کالا اعلام داشت بستهها حاوي... است� Said to Contain را قبول خواهد نمود.

۴. بانک بارنامه را در موارد زير رد خواهد کرد مگر اينکه صراحتاً در شرايط اعتبار مجاز شمرده شود.
۴.۱. بارنامهاى که وسيله کارگزار صادر شده باشد. مگر آنکه کارگزار خود به عنوان حملکننده يا نماينده يک حملکننده معين عمل کند.
۴.۲. بارنامهاى که مبين ارسال کالا با کشتى بادبانى باشد.
۴.۳. بارنامهاى که تحت شرايط اجاره کشتى Charter Party صادر شده باشد.

۵. بانک بارنامه را در موارد زير قبول خواهد کرد مگر اينکه در شرايط اعتبار به نحو ديگرى بيان شده باشد:
۵.۱. بارنامه سراسرى که حاوى حمل در چند مسير باشد.
۵.۲. بارنامه خلاصه شده به شرطى که داراى جملههائى مبين شرايط حمل کالا باشد.
۵.۳. بارنامهاى که براى بارهاى يونيزه صادر شده باشد مثل کانتينر و پالت.

۶. بارنامه بايد مبين بارگيرى کالا برروى کشتى مشخص باشد، مگر اينکه در متن شرايط اعتبار تحويل کالا براى حمل با هر کشتى مجاز شمرده شود.

۷. تاريخ بارنامهاى که حاوى کلمههاى چون �بر روى کشتى بارگيرى شد Loaded Board On� يا � بر روى کشتى حمل شد Shipped On Board� باشد به وسيله متصدى حمل يا نماينده وى امضاء و مهر شود بهعنوان تاريخ بارگيرى پذيرفته خواهد شد.

۸. حمل کالا از يک کشتى ديگر مجاز است. مگر در شرايط اعتبار ممنوع شده باشد.

۹. بارنامهاى که متن آن به متصدى حمل اجازه حمل کالا از يک کشتى به کشتى ديگر را بدهد مورد قبول بانک قرار خواهد گرفت، اگر چه در متن شرايط اعتبار اين امر ممنوع شده باشد.

۱۰. بارنامهاى که مبين بارگيرى کالا روى عرشه کشتى باشد از سوى بانک رد خواهد شد. مگر آن که در شرايط اعتبار پذيرش آن صراحتاً مجاز شده باشد.

۱۱. بانکها بارنامه حمل مرکب را در صورتىکه در شرايط اعتبار مجاز شمرده شده باشد يا در شرايط اعتبار فرم اسناد حمل صراحتاً مشخص شده باشد، خواهند پذيرفت.

۱۲. بانکها مدارکم ديگرى که ارائه آنها لازم شمرده شده باشد (مانند دستور تحويل، رسيد انبار و غيره) را قبول خواهند کرد مگر اينکه اين امر در شرايط اعتبار منع شده باشد.

۱۳. حمل در چند مرحله Partial Shipment مجاز است مگر در شرايط اعتبار ممنوع شده باشد.

۱۴. اگر بارنامه صادره مبين تاريخهاى متفاوت بارگيرى براى اقلام مختلف بار باشد، بانک اين سند را بهعنوان حمل در چند مرحله فرض نخواهد کرد و به جاى آن اصطلاحاتى چون عزيمت کالا Departure و ارسال کالا Dispatch که در دريانوردى براى بيان آخرين تاريخ حمل به کار مىرود مترادف حمل کالا تلقى خواهد شد.

۱۵. بانک سررسيد اعتبار و سررسيد حمل با تاريخ بارنامه را کنترل خواهند کرد. اگر در شرايط اعتبار علاوه بر تعيين سررسيد براى ارائه اسناد به بانک، تاريخ ديگرى بهعنوان آخرين تاريخ حمل Latest Shipping Date قيد شده باشد، بديهى است که در اين صورت آخرين تاريخ صدور بارنامه لازمالرعايه مىباشد، در غير اينصورت بانک از پذيرش بارنامهاى که ۲۱ روز از تاريخ صدور آن گذشته باشد، امتناع خواهد کرد.

۱۶. بانکها تطبيق عنوان بارنامه با نوع ذکر شده در شرايط اعتبار را کنترل خواهند کرد.

گردش بارنامه دريائى از صدور تا ترخيص کالا
گردش بارنامه از هنگامى که صادر مىشود تا ترخيص کالا از گمرک به شرح زير است:
- صدور بارنامه توسط شرکت حمل و نقل و تحويل آن به فرستنده کالا
- ارائه سرى کامل بارنامه و اسناد ديگر به بانک فروشنده توسط فروشنده کالا
- کنترل اسناد حمل و بارنامه و ارسال آن به بانک خريدار
- ظَهرنويسى اسناد و بارنامه توسط بانک و تحويل آن به خريدار کالا
- ارائه يک نسخه بارنامه ظَهرنويسى شده به کارگزار شرکت حمل توسط خريدار، به منظور صدور ترخيصيه
- ارائه فتوکپى بارنامه ظَهرنويسى شده به همراه ساير اسناد به گمرک جهت ترخيص کالا

نحوه صدور بارنامه دريائى
دو ويژگى عمده ماهوى بارنامه عبارت است از دلالت بر رسيد کالا و سند مالکيت کالا. از نظر شکلى بارنامه حاوى مشخصات کالا، بنادر بارگيرى و تخليه و موارد ديگرى است که ايجاب مىنمايد براى صدور بارنامه اقداماتى قبل از بارگيري، در حين بارگيرى کالا بر روى کشتى و بعد از آن صورت گيرد.


اقدامات بعد از بارگيرى
۱. پس از اتمام بارگيري، کليه مدارک مربوط به آن از جمله اوراق بارشمارى و رسيد فرمانده يا افسر اول کشتى که اصطلاحاً Mate Receipt ناميده مىشود مورد رسيدگى قرار مىگيرد.
۲. اوراق بارشمارى با دستور حمل و ساير اظهارات کتبى صاحب کالا به دقت انطباق داده مىشود تا در صورت وجود مغايرت مراتب در اسنادى که بعداً صادر مىشود (به ويژه بارنامه) قيد مىگردد.
۳. تنظيم فهرست کل کالا يا مانيفيست Manifest که بر مبناء اوراق بارشماري، رسيد افسر اول کشتى و دستور حمل کتبى تنظيم مىشود.
۴. تکميل فرم بارنامه - با بررسى و تطبيق اسناد و مدارک فوق متصدى تنظيم بارنامه فرم مخصوص بارنامه را تکميل و با قيد شماره رديف فهرست کل بار در محل شماره بارنامه نسبت به تعيين شماره بارنامه اقدام مىکند.
۵. پس از تکميل بارنامه، فرمانده کشتى آن را مهر و امضاء مىکند و بارنامه صادر و معتبر خواهد بود.
با توجه به اينکه متصدى حمل و نقل اعم است از مؤسسه حمل و فرمانده کشتى و چون اخذ امضاء کشتى براى صاحبان کالا موجب بروز مشکلاتى مىگردد، شخص مسؤول در مؤسسه حمل و نقل (کشتيرانى با مؤسسه حمل و نقل) نسبت به امضاء بارنامه و ممهور نمودن آن اقدام مىکند.

اقدامات در مرحله بارگيرى کالا
۱. فراهم نمودن وسايل و نيروى انسانى مناسب جهت عمليات بارگيرى که در بنادر مختلف با توجه به مقررات آنها متفاوت است.
۲. بارشمارى کالا در زمان بارگيرى Tallying: اين اقدام اساسىترين رکن تحويل و تحول کالا را با متصدى حمل و نقل تشکيل مىدهد. زيرا علاوه بر آن که تبادل اوراق بارشماري، رسيد مقدماتى تحويل و تحول کالا مىباشد، بارشمارى و بارنويسى موجب مىگردد چنانچه عيوب ظاهرى در بستهبندى و وضعيت کالا وجود داشته باشد يا در تعداد آن مغايرتى باشد مشخص گردد. در اسناد بعدى (بارنامه، رسيد فرمانده) قيد شود.
۳. بارچينى کالا در محل مناسب تعيين شده در کشتى که آن هم با توجه به شرايط قرارداد حمل به عهده طرفى است که توافق شده است.

اقدامات قبل از بارگيرى کالا
۱. توافق جهت حمل کالا بين صاحب کالا و متصدى حمل و نقل (قراردادحمل)
۲. دستور حمل کتبى فرستنده کالا Shipping Order.
اين دستور بايد حاوى کليه اطلاعات مربوط به بار، مقصد، گيرنده و فرستنده باشد.
۳. اسناد و مدارک و گواهىنامههاى لازم طبق عرف محلى مبنى بر مجاز بودن حمل کالا (از قبيل جواز گمرک و غيره که بايد توسط فرستنده کالا ارائه شود).
۴. تحويل کالا به متصدى حمل و نقل با توجه به شرايط حمل مىتواند توافق بين خريدار و فروشنده باشد که عمدتاً عبارتند از:
۴.۱. Full Liner Terms حمل کالا و عمليات تخليه و بارگيرى به عهده متصدى حمل مىباشد. در اين حالت صاحب کالا، آن را در محل رسيد انبار يا رسيد فرمانده دريافت مىکند.
۴.۲. Free in - Liner out عمليات بارگيرى به عهده صاحب کالا و تخليه آن به عهده حملکننده است. در اين حالت، صاحب کالا با تحويل آن برروى کشتى رسيد فرمانده دريافت مىکند.
۴.۳. Liner in - Free out عمليات بارگيرى به عهده متصدى حمل و تخليه آن به عهده صاحب کالا است. در اين حالت با تحويل کالا در محل مورد توافق رسيد لازم به صاحب کالا داده مىشود.
۴.۴. Free in - Free out عمليات تخليه و بارگيرى در بنادر مبداء و مقصد به عهده صاحب کالا مىباشد.
۴.۵. Stowage بارچينى و باربندى کالا در کشتي.

فرق بين بارنامه سراسرى و بارنامه حمل مرکب
بارنامه سراسرى توسط متصدى حمل (Carrier) صادر مىشود و صادرکننده بارنامه مسؤوليت هر دو طرف حمل را به عهده مىگيرد. به همراه بارنامه اصلى چند بارنامه محلى وجود دارد که حملکننده اصلى بهعنوان تحويل گيرنده يا تحويل دهنده در هر طرف ترانزيت ايفاء نقش مىکند. بارنامه حمل مرکب توسط کارگزار حمل (Forwarder) صادر شده و مسؤوليت حمل زمينى و دريائى به عهده او است. در واقع کارگزاران حمل در اين مورد برنامهريزى حمل را از ابتدا تا انتها به عهده خواهند داشت.

بارنامه حمل سراسرى (Through Bill of Lading)
اين بارنامهها داراى شروط چاپ شدهاى هستند و براى حمل سرتاسرى يا قراردادى بر مبناء شرايط خطوط کشتيرانى منظم صادر مىشوند.

بارنامه حمل مرکب (Combined Teransport B/L)
در بارنامه حمل مرکب، کارگزار مسؤوليت حمل زمينى و دريائى را عهدهدار است. در واقع خدمات Door to Doof توسط اين نوع بارنامه صورت مىپذيرد. چون صادرکننده اين نوع بارنامه کارگزارها مىباشند، لذا معمولاً از فرم متحدالشکل تهيه شده توسط فدراسيون بينالمللى کارگزاران FIATA که به تائيد اتاق بازرگانى بينالمللى هم رسيده است استفاده مىشود.

- بارنامههائى که به پشت سفيد يا فرم خلاصه معروف هستند(Blank Back Bill of Lading)
- راهنامهٔ دريائى (Sea Way Bill)
مدرکى غيرقابل انتقال است و براى تحويل کالا به شخصى که نام او در راهنامه ذکر گرديده صادر مىشود.
- بارنامههائى که با شکلى استاندارد بهعنوان بارنامه دولتى صادر مىشود(Government Bill of Lading)

Mahan
21-04-2013, 11:51
اخذ قیمت از کمیسیون نرخگذاری

سفارش صادراتی

ضمانتنامههای ارزی

کارت بازرگانی>کارت بازرگانی

اطلاع از مقررات گمرکی کشور مقصد

اخذ اطلاعات عمومی از مقررات صادراتوواردات

اخذ مجوز صدور

گواهی استاندارد

صدور پروفرما و اعلام کتبی شرایط به خریدار ...

روشهای پرداخت در صادرات

بازاریابی صادرات>بازاریابی بین الملل

انتخاب کالا

اخذ حساب ارزی یا قرض الحسنه

مذاکره با خریداران خارجی
اخذ کد اقتصادی
گواهی بهداشت

نمودار مراحل صدور کالا و نحوه تسويه تعهدنامه ارزى و استفاده از واريزنامه:
[Only Registered And Activated Users Can See Links]

[Only Registered And Activated Users Can See Links]

[Only Registered And Activated Users Can See Links]

1. اخذ قيمت از کميسيون نرخگذارى
ابتدا توليدکنندگان درخواست خود را طى نامهاى به ادارهٔ کل صادرات با ضمائم قيمت فروش داخلي، قيمت جهانى (در صورت دسترسي) قيمت پيشنهادى ارسال مىدارد که طى بررسى و کارشناسى لازم در آن اداره، نرخ لازمه را تعيين کرده و جهت تصويب به کميسيون نرخگذارى مرکز توسعهٔ صادارت ارائه مىشود که بعد از تصويب نرخ موردنظر، کميسيون نرخگذارى مجوز لازمهٔ صدور کالا را طى نامهاى به ادارهٔ گمرک اعلام مىدارد.

2. سفارش صادراتى
فعاليت عمدهٔ عمل صادرات انجام مراحل مربوط به سفارش صادرات يک محموله است. اين مراحل دربرگيرندهٔ محدودهاى است که صادرکننده بايد کاملاً بدان واقف باشد. هنگامى که قرارداد حمل با ذکر شرايط وسيله حمل منعقد گرديد لازم است تا صادرکننده اسناد و مدارکى را تهيه نمايد. از طرفى صادرکننده مىبايد با قرارداد فروش صادرات دريافت سفارش صادراتى آشنا بوده و همچنين نسبت به تهيه فهرست کنترل پيشرفت کار سفارش صادراتى و فهرست کنترل ارائه اسناد به بانک اقدام نمايد.

قرارداد حمل، شرايط تحويل
مبناء ارائه قيمت بستگى به تفسير درست از شرايط تحويل کالا است . مدير بازاريابى صادرات با استفاده از تجربه، اطلاعاتى را جمعآورى مىکند که به وى امکان ارائه پيشنهاد قيمت رقيقى مىدهد. بايد توجه داشت شرايط تحويل کالاى ارائه شده دربرگيرنده سه عنصر اساسى است:
مرحلهاى که مالکيت کالا، از صادرکننده (فروشنده) به واردکننده (خريدار) انتقال مىيابد، توصيف روشنى از هزينههائى که صادرکننده و واردکننده بايد متقبل شوند، و سرانجام مرحله و مکانى که کالا بايد به واردکننده منتقل گردد.
شرايط تحويل محمولهٔ بينالمللى متضمن عوامل متعددى است، از جمله هزينههاى بيمه، هزينههاى حمل هوائى يا دريائى به اضافهٔ هزينههاى حمل و نقل زميني، عوارض گمرکي، عوارض بندري، هزينهٔ توليد، هزينهٔ بستهبندى و غيره. بهعلاوه بيش از اين نمىتوان بر اهميت تحويل کالا براساس شرايط مشروحه تأکيد نمود زيرا اين امر مستلزم انضباطى در روند پيشرفت قرارداد فروش صادرات است. در شرايط دلخواه، سفارش قرارداد فروش صادرات که مراحل تحويل، يعنى ذخيرهٔ فضاى حمل، پيشبرد جنبههاى مالي، کسب پروانههاى صادراتى و غيره را نيز در بر دارد، بايد در برنامهاى که مدير بازاريابى صادراتى تدارک مىبيند، با همکارى و مشاورهٔ ساير همکاران در ادارات ديگر داخل شرکت و در سازمانها ذىربط ديگر مورد تجزيه و تحليل انتقادى قرار گيرد.
هيچ ابهامى در شرايط تحويل توسط يکى از طرفين نبايد باشد، بهويژه در زمينهٔ هزينهها و مسؤوليتها اگر چنين مشکلاتى بروز کند، حسن تفاهم عمدهاى از ميان خواهد رفت و صادرکننده اميد تکرار سفارش را در چنين بازار رقابتآميزى از دست خواهد داد. بهعلاوه مرافعهاى پرهزينه نيز ممکن است بر پا شود. از اين نظر لازم است که صادرکننده (فروشنده) و واردکننده (خريدار) در مورد شرايط تحويل به توافق برسند. با ارائه شرايط تحويل تنظيمى براساس اينکوترمز مىتوان بر اين مشکلات چيره شد. بايد درنظر داشت که گنجانيدن مقررات خاصى در قراردادهاى فروش باعث الغاء شرايط پيشبينى شده در اينکوترمز خواهد گرديد.

قرارداد فروش صادرات
ترکيببندى قرارداد فروش صادرات نتايج برخى مذاکرات احتمالاً دشوار را نشان مىدهد و بنابراين دقت ويژهاى بايد در مورد فراهمآورى شرايط آن نمود. بايد توجه داشت که وظيفهٔ اصلى صادرکننده، فروش محصولات خويش همراه با استفاده بوده و بنابراين، قرارداد بايد اين هدف را تا آنجائى که به تعهدات مربوط است تأمين کند. علاوه بر اينها، قراردادها بايد بتوانند در شرايط معقول اجراء شده و سود معقولى را توليد نمايند. ممکن است مراحل اوليهٔ توسعهٔ بازاريابى در بازارهاى خارج، خساراتى گردد، ولى با برنامهٔ بلندمدت بازاريابى با هدف افزايش سهم بازار، در نهايت سطح دلخواهى از سود به دست خواهد آمد.
نکتهٔ ديگرى که بايد به خاطر سپرد اين است که در قرارداد فروش صادرات به شرايط تحويل کالا پرداخته شود که منعکسکنندهٔ اقداماتى در زمينهٔ بيمهٔ حمل و امور مالى است.
جزئيات يک قرارداد فروش در زير آمده ولى بايد تأکيد کرد که در کشورهاى مختلف، متفاوت است.
۱. نام ثبتى صادرکننده (فروشنده) و نشانى وي.
۲. نام ثبتى واردکننده (خريدار) و نشانى وي.
۳. عنوان مختصرى از هريک از طرفين مذکور در بند ۱و۲.
۴. هدف قرارداد، مثلاً تائيد نمايد که کالاى تعيين شده توسط فروشندهٔ مشروح در بند ۱ به خريدار مشروح در بند ۲ فروخته شده و اينکه خريدار اين کالا را بر حسب شرايط مندرج در قرارداد خريدارى نموده است.
۵. شمار و مقدار کالا دقيقاً و کاملاً شرح داده شده تا از هرگونه سوءتفاهم يا مناقشهٔ بعدى جلوگيرى کند. بهخصوص شرح کالاهاى دستهاى و يا کالاى پوشيده را همراه با تعرفهٔ گمرکى آنان بايد قيد نمود.
۶. قيمت، اين قسمت مىتواند براساس استرلينگ با توجه به ثبات کلى آن يا ارزهاى ديگرى که ارزش آن خصوصاً در دورهٔ قرارداد تغيير نمىکند، باشد، مانند مارک آلمان. امروزه در قراردادهاى فروش صادرات براساس دلار آمريکا قيمت داده مىشود.
۷. شرايط تحويل، مثلاً فوب فيلکس استوو، تحويل کارخانه در کرمان يا سيف بندر عقبه. براى بسيارى از واردکنندگان بهخصوص در کشورهاى بلوک شرق و يا کشورهاى جهان سوم گرايش روز افزونى به پافشارى به حمل کالا به وسيلهٔ هواپيمائى يا کشتيرانى ملى آنها است. بسيار حائز اهميت است که طرفين قرارداد کاملاً تعهدات خود را درک کنند زيرا تفسير شرايط تحويل ممکن است از کشورى به کشور ديگر تغيير کند. راهحل دلخواه قيمتگذارى و ارائه پيشنهاد براساس اينکوترمز است که در سراسر جهان شناخته شده است.
۸. شرايط پرداخت - مثلاً حساب باز - نقد در مقابل کالا - اعتبار اسنادي. حساب باز يا اسناد در قبال پرداخت يا قبول. اين امر مستلزم توجه دقيق است. بسيارى از واردکنندگان امروزه نياز به اعتبار اسنادى گستردهاى دارند و مدير بانک محلى صادرکننده بايد بتواند راهنمائى لازم دربارهٔ اين امر را ارائه کند.
۹. تاربخ تحويل - تاريخ و زمان تحويل - صادرکننده بايد با ادارهٔ توليد خود بررسى کند آيا تاريخ حملى که در پيشنهاد خود ذکر کرده تاريخى واقعى است؟ ضمناً تحقيق کند که در تاريخ تعيين شده وسيلهٔ حمل دريائى يا هوائى موجود خواهد بود يا خير؟ تعهدات صادرکننده نسبت به مورد اخير بستگى به شرايط تحويل دارد.
۱۰. روشهاى حمل مثلاً کانتينر، قطار باري، رو-رو يا حمل هوائي.
۱۱. روش بستهبندى - لازم است که طرفين نسبت به مشخصات بستهبندى آگاهى و توافق کامل داشته باشد تا اطمينان يابند که در آينده نسبت به بستهبندى يا هر تغيير احتمالى در آن هيچگونه اختلافى پيش نخواهد آمد.
۱۲. بيمهنامهٔ محموله يا گواهى بيمه.
۱۳. شرح و توضيحات پروانهٔ واردات يا صادرات، مدت اعتبار آنها بايد با شرايط پرداخت و تاريخ تحويل، تاريخ حمل و يا مدت هماهنگى داشته باشد.
۱۴. نيازها يا توضيحات و دستوارت مستند حمل، هزينهٔ حمل، اين مورد شامل علامتگذارى محموله نيز مىگردد.
۱۵. شرايط قرارداد - مثلاً فروش، تحويل، عملکرد، داورى و غيره. در مورد داورى بايد گفت که روش سريع حل اختلافات بدون اقامهٔ دعوى پرهزينه مىباشد.
۱۶. امضاء - دو طرف به وسيلهٔ اعضاء مسؤول خود در ردهٔ مديريت يا رياست بايد قرارداد را امضاء نموده و تاريخ امضاء در قرارداد قيد گردد.
روشن است که شرايط قرارداد فروش صادراتى با شرايط تغيير مىکند ولى در ساير زمينههائى که شامل نمايندگى است، فعاليتهاى پس از فروش نظير فراهم کردن قطعات يدکي، خدمات پس ماز فروش محصولات، تبليغات و هزينههاى پيشبرد فروش و غيره نيز به آن اضافه مىگردد.
رونوشتى از هر قرارداد بايد توسط طرفين نگاه داشته شود.


دريافت سفارش صادراتى
نکاتی که باید قبل از پذیرش حوالهء صادراتی به آن توجه شود
قبل از پذيرش حوالهٔ صادراتي، بسيار بجا است که نکات زير را درنظر گرفت چرا که در هر ليست قيمتى که پيشنهاد مىشود بايد به آنها توجه کرد و بر اهميت اين موضوع تأکيد کرد که کليهٔ هزينههاى خاصى که ممکن است به سفارش صادراتى اضافه شود در ليست قيمتها گنجانده شده است.
- توضيح کافى از کالا، نمايانگر شمارهٔ تعرفه، شمارهٔ کُد بازرگاني
- مشخصات بر حسب آحاد متريک
- مقدار کالاى تهيه شده همراه با جزئيات برنامهٔ تحويل. مقدار کالائى که بايد تهيه شود با جزئيات برنامهٔ حمل
- قيمت:
۱ - قيمت واحد.
۲ - ارز.
۳ - شرايط تحويل که ممکن است شامل حمل به دفعات در مدت برنامهريزي، حمل از کشتى به کشتي، تحويل در کارخانه، فوب، سى. اف. آر و غيره باشد.
- شرايط پرداخت شامل پيشبينى نرخ ارز
- شرايط تحويل از کارخانه، حمل کالا و غيره، انواع ديگر پيشبينى شدهٔ حمل
- بيمه
- بستهبندى
- پيشنهاد توسط پروفرما
- هويت کشور مبداء کالا و کشور مقصد
پيش از دريافت درخواست - سفارش، مشترى ممکن است نياز به پروفرما داشته باشد که براى گشايش اعتبار ضرورى است. با قبول درخواست يا سفارش از مشترى خارجي، رئيس بازاريابي، مشخصات و قيمتهاى سفارش را با پيشنهاد مطابقت داده و مهلت اعتبار آن را بررسى مىنمايد. بايد مراقب بوده باشد، رئيس بازاريابى صادرات بايد دقت کند آيا خريدار مايل است که فروشنده از جانب وى حمل و بيمه را تدارک نمايد؟ روش پرداخت بايد با دقت انجام گيرد و با شرايط پيشنهاد مطابقت داده شود، مثلاً اگر پرداخت براساس اعتبار اسنادى صورت گيرد، اسناد مورد نياز بانک بايد به دقت تنطيم گردند. توجه ويژهاى بايد به تاريخ حمل خواسته شده نمود. اگر تاريخ حملى ارائه گرديده و مشترى ناچار شده است که براى محمولههاى خاص پروانهٔ ورود دريافت کند، تاريخ انقضاء پروانه بايد مدنظر قرار گيرد.
فهرست کنترل دريافت سفارش در زير آمده است:
- کالا:
- مقدار
- کيفيت
- مشخصات
- پرداخت:
- قيمت
- روش، يعنى اعتبار اسنادي، حساب مفتوح، اسناد در برابر پرداخت يا قبولي
- مقياس زماني
- مادهٔ پيشبينى تغيير نرخ ارز
- حمل:
- وسيله حمل - مسير - وسيله به وسيله ديگر
- هرگونه اجبارى از قبيل بستهبندى - وزن - ابعاد - محدوديتهاى ارتفاع
- درخواستهاى اضافى:
- بيمه
- درخواست بازرسي
- تنطيم اسناد
- بستهبندى خاص
- کميسيون يا تخفيف

مقايسه با پيشنهاد قيمت
پروفرما سندى است مشابه پيشفاکتور فروش. پروفرما سابقهاى از فروش اعمال شده به حساب نمىآيد بلکه ارائهٔ سياههٔ فروش است که پيش از فروش صادر مىشود. از آنجا که پروفرما تمامى اطلاعات مربوطه، مثلاً شرح مشخصات کامل کالا، مشخصات بستهبندي، بهاى کالا و مدت اعتبار، هزينهٔ بستهبندى و در صورت نياز، هزينهٔ حمل و بيمه را در خود دارد و براى ارائه پيشنهاد به مشترى و ارائه به مسؤولين مختلف مورد استفاده قرار مىگيرد.
شرايط پرداخت نيز در پروفرما آورده مىشود ولى نمىتوان نشانهٔ حمل را تا زمانى که سفارش قطعى دريافت شود، ارائه نمود. اگر از پروفرما بهعنوان پيشنهاد قيمت استفاده شود آن پروفرما، پيشنهاد تعهدآورى را به وجود مىآورد که در برگيرندهٔ قيمت کالا و شرايط مذکور در آن است. به محض دريافت اعتبار اسنادى توسط صادرکننده وى بايد آن را با پروفرماى خود مقابله نمايد تا اطمينان حاصل کند هر دو با يکديگر همساز هستند. معمولاً قرارداد اعتبار اسنادى مفصلتر است، ولى اهميت دارد که صادرکننده، اسناد خود را مطابق با قرارداد و اعتبار، هر دو تنظيم کند. براى راهنمائى کلي، فهرست کنترل زير بايد توسط صادرکننده به کار گرفته شود:
۱. شرايط اعتبار اسنادى که ممکن است قابل برگشت يا غيرقابل برگشت باشد.
۲. نام و نشان صادرکننده (ذىنفع).
۳. مبلغ اعتبار که مىتواند به دلار و يا ارز ديگر خارجى باشد.
۴. نام و نشان واردکننده (افتتاحکنندهٔ اعتبار).
۵. نام طرفى که مبادلهٔ اسناد توسط وى صورت مىگيرد و اينکه پرداخت آنها به محض رويت است يا شرايط خاص ديگر.
۶. شرايط قرارداد و حمل (تحويل در کارخانه، فوب، سى. اف. آر و غيره).
۷. شرح مختصرى از کالاى تحت پوشش اعتبار اسنادي، اساساً شرح بيش از اندازه ممکن است باعث بروز خطاهائى گردد که باعث اتلاف وقت مىشود.
۸. دستورات دقيق دربارهٔ تسليم اسناد در مقابل چگونگى شيوهٔ پرداخت.
۹. شرح حمل از جمله در صورت مجاز بودن حمل از يک وسيله به وسيلهٔ ديگر، اطلاعات راجع به آخرين تاريخ حمل و شرح بندر مبداء و بندر مقصد بايد ثبت گردد.
۱۰. اينکه آيا اعتبار اسنادى دريافتى براى يک بار حمل و يا چند بار حمل اعتبار دارد.
۱۱. تاريخ انقضاء.
اهميت دارد که ظَهر برگ اعتبار و ضميمه آن را بررسى کرد، زيرا شرايط و تعبيرات بيشترى قيد مىگردد که همه به اتفاق يک اعتبار را تکامل مىبخشند. بهترين صورت آن است که فروشنده (صادرکننده) و مشترى (واردکننده) هر دو سعى کنند که شرايط اعتبار را تا سر حد امکان ساده سازند.
در موقعيتهائى که فروشنده (صادرکننده) از مقدار اعتبارى که برداشت مىکند اطمينان نداشته باشد، بايد ترتيبى اتخاذ نمود که خريدار (واردکننده) کلمهٔ حدود را در مقابل بهاء کالا در اعتبار اسنادى بگنجاند. اين مبلغ مىتواند ۱۰ درصد بيشتر يا کمتر از کالاى حمل شده بجا مىگذارد. بهصورتى ديگر اعتبار اسنادى مىتواند يک تولرانس ۵/۷ درصد تا ۵ درصد کم و بيش را تعيين نمايد که صادرکننده بايد در اين زمينه راهنمائى شود.
تنظيم اسناد معمولاً دربرگيرندهٔ تنظيم بارنامهٔ کامل و بدون نقص براى حمل هوائى است که به آن بارنامهٔ هوائى مىگويند. در مورد نقل و انتقالات بينالمللى با راهآهن بينالمللى نياز به سند سي. آي. ام (CIM = بارنامهٔ راهآهن) و در مورد حمل و نقل بينالمللى جادهاى سند محمولهٔ سي. ام. آر (CMR = راهنامهٔ جادهاي) مورد نياز است. رزرو جا هنگام حمل کالا يا کشتي، هواپيما و يا حمل زمينى بايد توجه خاصى به مناسب بودن وسيلهٔ حمل و نقل با ماهيت محموله نمود.

پيشرفت کار سفارش صادراتى و فهرست کنترل
براى اطمينان از روند آمادهسازى کالا، بستهبندي، آمادهسازى حمل، بيمه، ترخيص از گمرک، صورت حساب و دريافت وجه راه خطا نرويد و پيشنهاد مىگردد فهرست کنترلى يا برگ پيشرفت کارى براى هر سفارش فراهم نمائيد.
بايد به خاطر داشت که تغييرات بسيارى در پيشرفت کار يک سفارش صادراتى وجود دارد. در مورد اقلامى که با پست يا حمل هوائى ارسال مىگردند، اعتبار و نيز تدارک ارسال ممکن است کمى با آنچه گفته شد تفاوت داشته باشد. امروزه غالب صادرکنندگان براى سفارش قرارداد فروش يک پروندهٔ اطلاعاتى جداگانه دارند. پرونده داراى جداول اقدامات معينى است که در هر قرارداد بايد از آن متابعت نمود و خطر اشتباه و يا دوباره کارى برخى از موارد را کاهش مىدهد.

روند تنظیم اسناد صادراتی
ما اينک فرآيند فراهمآورى اسناد صادراتى و روندهاى مختلف آن را بررسى مىکنيم. شرح نکات برجسته به قرار زير است:
[Only Registered And Activated Users Can See Links]
بايد گفت که نوع و تعداد اسناد براى محمولههاى متفاوت، وسيلهٔ حمل، نوع کالا، قرارداد فروش، کشور صادرکننده، کشور مشتري، تعهدات ثابت، تدارکات مالى و غيره متفاوت است.


فهرست کنترل پيشرفت کار
سفارش از نظر ارزش، اعتبار سفارش از نظر کنترل نرخ، تبديل سفارش از نظر برنامهٔ صادرات و شرايط پرداخت بررسى شود.
- نام ونشانى مشتري
- شماره و تاريخ سفارش مشتري
- تاريخ و دريافت و شمارهٔ سريال ادراهٔ صادرات
- شرح مختصرى از سفارش
- شمارهٔ پروانهٔ واردات و تاريخ انقضاء آن
- شمارهٔ پروانهٔ صاردات
۱. تاريخ تقاضا
۲. تاريخ دريافت
۳. تاريخ انقضاء
- روش بستهبندي
- حمل با کشتى يا هوائى - اگر قبلاً تعيين شده باشد
- نوع بيمه
- شرايط پرداخت
- جزئيات اعتبار اسنادي، شامل فهرست کامل اسناد مورد نياز
- اگر بهصورت فوب باشد، چه کسى تدارک حمل و بيمه را پرداخت خواهد نمود
- تاريخ اعلام دريافت سفارش
- تاريخ تحويل موعود
- پروفرما ارسال گرديد (غالباً براى گشايش اعتبار توسط خريدار تقاضا مىگردد)
- تاريخ تکميل ادارهٔ توليد
- کالا بازرسى و آزمايش شد
- بستهبندى سفارش داده شد
- کالا آماده است
- بارنامهٔ حمل کامل شد
- صورت حسابهاى کنسولى آماده شد
- گواهى مبداء يا معادل آن کامل شد
- تقاضا براى ذخيرهٔ جا در کشتي، هواپيما درخواست شد. پذيرفته شد
- علامتگذارىها
- دستورهاى حمل دريافت شد - کالا آمادهٔ حمل شد - تاريخ انقضاء حمل - دفتر حمل مطلع گرديد
- بارنامهٔ سي.ام.آر/ سي. آي.ام/ بارنامهٔ هوائى به تعداد مورد نياز فراهم گرديد
- مبلغ بيمه تعيين گرديد - تعداد گواهىهاى لازم اعلام شد - هزينهٔ حمل پرداخت شد
- بارنامه / سي.ام.آر/ بارنامهٔ هوائى دريافت گرديد - شمارهٔ سريال سند و تاريخ حمل ارسال گرديد
- گواهى بيمه دريافت شد - شمارهٔ سريال
- رونوشت حسابدارى صورت حساب در دفاتر ثبت شد
- مبلغ دريافت شد


فهرست کنترل ارائه اسناد به بانک

ممکن است شرايطى پديد آيد که ارائه اسناد به بانک را دقيقاً برابر با آنچه مقرر گرديده و يا زمان تعيين شده، براى صادرکننده ناممکن سازد. بهعلاوه موقعيتهاى غيرقابل پيشبينى مىتواند پديد آيد. در چنين موقعيتهائي، صادرکننده پس از ارائه اسناد به بانک داراى اختياراتى به شرح زير است:

۱. از بانک کارگزار درخواست نمايد به بانک صادرکنندهٔ اعتبار تلگرافى مخابره نموده و عليرغم اختلاف در اسناد، اجازهٔ پرداخت صادر شود. هزينهٔ تلگرام به حساب ذىنفع خواهد بود.

۲. از بانک کارگزار درخواست نمايد که ضمانت مبنى بر حسن انجام عمليات بانکى صادرکننده را بپذيرد تا اگر اسناد غيرمعمولى به بانک ارائه شود براى مصون نگاه داشتن بانک در برابر خسارت ناشى از آن، تقاضاى وجه ضمانتنامه را نمايد.

۳. به بانک کارگزار دستور مىدهد که برات و مدارک را به بانک صادرکنندهٔ اعتبار بر مبناى پذيرش وصولى ارسال نمايد به اين معنا که اسناد به واردکننده در برابر اختيار پرداخت تحويل شود.
در شرايطى که اسناد قابل اصلاح باشد، براى اين اصلاح اطمينان حاصل گردد که اسناد هرچه زودتر و پيش از تاريخ انقضاء به بانک پرداختکننده ارسال گردد. صادرکننده بايد به خاطر داشته باشد که ظَهر ورقهٔ اعتبار و هر برگ منضم به آن را بررسى نمايد. شرايط بيشترى ممکن است در اين بخشها قيد گردد و جزء لاينفک اعتبار گردد. اساساً هر چه شرايط اعتبار اسنادى بين صادرکننده و واردکننده سادهتر باشد داد و ستد بين طرفين و کشورهاى ذىربط آسانتر و گستردهتر صورت مىگيرد.
اگرچه غالباً براى بازرگانان صادرکننده بسيار مطلوب است اطمينان يابند که گشايش اعتبار به دلار باشد ولى اين امکان هم وجود دارد که ارز خارجى ديگر به کار گرفته شود. صادرکننده براى مصون نگاه داشتن خويش از هرگونه زيان ناشى از تغيير نرخ ارز در زمان، حمل کالا و دريافت مبلغ، مىتواند پيشاپيش ارز خود را به بانک بفروشد. بانک نرخ مخصوصى را به وى پيشنهاد مىکند و در آن فاصله هر اتفاقى براى نرخ ارز حادث شود، صادرکننده دقيقاً مىداند که چه مبلغى دريافت خواهد کرد. از سوى ديگر ممکن است امتيازات مشخصى هم در قيمتگذارى به ارز خارجى باشد.
در شرايطى که اعتبار مدتدارى در اختيار واردکننده قرار مىگيرد ذىنفع، بايد بهرهٔ اين مدت را بپردازد و اعتبار قبولى/ يوزانس براى پرداخت در تاريخى بعد دريافت خواهد نمود.
در زمان تنظيم قرارداد، مدت، نرخ و روش پرداخت بهره بايد با واردکننده مورد توافق قرار گيرد و مىتواند در قيمت گنجانده شده يا اينکه واردکننده از بانک خود درخواست نمايد که عبارتى در اعتبار اضافه کند دال بر اينکه بهره به حساب واردکننده بوده و بايد از وى مطالبه گردد. از سوى ديگر عبارت - هزينههاى تخفيف به حساب خريدار مىباشد، را مىتوان در شرايط اعتبار گنجاند. نرخ بهره گاهى روزانه تغيير مىکند.

واقعيت اين است که ذىنفع تسويه حساب خود را مثابه آنکه اعتبار ديدارى بوده دريافت خواهد نمود. در بسيارى از اعتبارات نام بندرى که کالا از آنجا حمل مىگردد قيد مىشود، ولى در برخى از ديگر شرايط براى صادرکننده امتيازى خواهد بود که در صورت مجوز، حمل از هر بندر ايرانى بلامانع باشد. اين امر بايد با مشورت واردکننده صورت گيرد تا درجهاى از قابليت انعطاف را فراهم نمايد. اين امر را مىتوان به بندر تخليه نيز تعميم داد.

فهرست کنترلی که صادر کننده برای جمعآوری اسناد باید مدنظر قرار دهد
صادرکننده هنگام فراهم آوردن اسناد براى ارائه به بانک بايد موارد زير را که مىتواند فهرست کنترل به شمار آيد، مدنظر قرار دهد:
- تمام اسناد پيش از تاريخ انقضاء ارائه گردند
- اسناد ظرف بيست و يک روز، و يا کمتر که در اعتبار اسنادى قيد شده، به بانک ارائه گردد
- جمع مبلغ برداشت شده از بانک در محدودهٔ مبلغ اعتبار اسنادى باشد
- تمام اسنادى که نياز به پشتنويسى دارند، مثلاً بارنامهٔ سند، مبادله، اسناد بيمه، به درستى پشتنويسى گردد
- صورت حسابها دقيقاً حاوى مفاد و جزئيات شرح اعتبار اسنادى باشند
- صورت حسابها به نام واردکننده صادر گردد
- صورت حسابها شرايط حمل مذکور در اعتبار اسنادى را نشان مىدهد
- مقدار، وزن خالص و کل، علامتگذاري، قيمت واحد و غيره با اعتبار اسنادى و اسناد مربوطه مطابق باشند
- بارنامهها نشان دهندهٔ بار شدن کالا بر کشتى معينى باشند
- بارنامهها نام و نشان دقيق ابلاغ شونده را نشان دهند
- بارنامهها در دستههاى کامل امضاء شده و اصلى هستند. (يعنى ۲ دستهٔ ۲ تائى ۳ دستهٔ ۳ تائي) يا برحسب درخواست اعتبار
- اگر حمل فوب باشد، اطمينان حاصل گردد که بارنامه نشان دهندهٔ پرداخت هزينهٔ حمل در مقصد است
- اگر بهصورت سي.اف.آر يا سيف باشد اطمينان حاصل گردد که هزينهٔ حمل پرداخت شده يا هزينهٔ حمل پيش پرداخت شده است
- نوع ارز در اسناد بيمه همان ارزى است که در اعتبار اسنادى قيد شده است
- بيمه براى مبلغى که در اعتبار پيشبينى شده تعيين شده باشد
- بيمه کليهٔ خطرهاى مذکور در اعتبار را پوشش مىدهد
- اصل اعتبار اسنادى با اسناد ارائه شده همراه باشد
- تاريخ سند بيمه پيش از ارسال کالا بوده يا به وضوح نشان دهد که پوشش بيمه از تاريخ حمل اعتبار دارد
- اگر اعتبار خواستار بيمهنامه باشد، گواهى بيمه ارائه گردد

فهرست کنترلی که صادر کنندهای که یا اعتبار اسنادی سروکار دارد
فهرست کنترل فوقالذکر نبايد بهعنوان فهرست کنترلى جامع و کامل تلقى گردد بلکه فقط با نکات برجسته سرو کار دارد. اين فهرست کنترل براى صادرکنندهاى که با اعتبار اسنادى سرو کار دارد بايد در مورد محمولههاى دريائى دربرگيرندهٔ اطلاعات زير باشد:
- نام و نشانى ذىنفع
- نوع اعتبار (قابل برگشت يا غير قابل برگشت)
- مبلغ اعتبار به دلار يا ارز خارجى ديگر
- تعيين آنکه اعتبار اسنادى براى يک يا چند نوبت حمل، اعتبار دارد
- تاريخ انقضاء اعتبار
- نام طرفى که برات به نام وى صادر مىگردد و اينکه برات به محض رويت قابل پرداخت است يا روش ديگر
- دستورهاى دقيق نمايانگر پرداخت در مقابل چه نوع اسناد مىباشد
- شرح مختصرى از کالاى تحت پوشش اعتبار (جزئيات زياد ممکن است باعث بروز اشتباه شده که تأخير به همراه خواهد داشت)
- شرح جزئيات حمل از جمله اگر حمل از کشتى به کشتى مجاز باشد، نام کشتى نيز بايد ثبت گردد و نيز آخرين تاريخ براى حمل
- شرايط قرارداد و حمل (يعنى تحويل در کارخانه، فوب يا سيف)
اعتبارات اسنادى بايد بيانگر اين باشند که تابع شرايط متحدالشکل کاربرد اعتبارات اسنادي، نشريهٔ شمارهٔ ۴۰۰ اتاق بازرگانى بينالمللى هستند. اين مقررات يکنواخت يک کُد استاندارد براى اعمال اعتبار است که توسط اتاق بازرگانى بينالمللى شکل گرفت و در اکتبر ۱۹۸۴ پيشنهاد شد.
فهرست کنترل زير بايد با دقت زياد توسط صادرکنندهاى که با اعتبار اسنادى سر و کار دارد، اعمال گردد:
۱. آيا اعتبار توسط يک بانک تائيد شده است؟
۲. آيا مقدار اعلام شده درست است؟
۳. آيا حمل به دفعات مجاز يا خواسته شده است؟
۴. ايا اعتبار غيرقابل برگشت است؟
۵. آيا نام صادرکننده و واردکننده کامل و املاء آن صحيح است؟
۶. آيا حمل از کليهٔ بنادر ايران مجاز است، يا فقط از بندر قيد شده؟
۷. آيا نام بندر مقصد (قيد شده در پيشنهاد) با نام قيد شده در اعتبار اسنادى مطابقت دارد؟
۸. آيا مدارک زير مورد نياز هستند؟
- پروانهٔ صادرات
- پروانهٔ ورود
- گواهى مبادله
۹. آيا مبلغ اعتبار اسنادى مطابق پيشنهاد است؟ جنبههاى زير بايد بررسى گردند:
- هزينهٔ کالا به اضافهٔ عنصر شود
- حمل زمينى تا کشتى شامل بارگيرى و هزينههاى نقل و انتقال در بندر بارگيرى يا هزينههاى مشابه يا هزينههاى حمل هوائي
- حمل - هزينهٔ حمل دريائى يا هوائي
- هزينهٔ تحويل کالا به شرکت حمل و نقل
- هزينههاى کنسولي
- هزينهٔ بيمه
- نظارت يا هزينههاى متفرقه
۱۰. اگر محموله روى عرشه حمل مىشود، آيا اعتبار، حمل روى عرشه را مجاز مىداند؟
۱۱. براى اطمينان از سازگاري، قرارداد بايد با اعتبار مقايسه شود.
۱۲. اگر کشتى چارتر شده است، آيا اعتبار اسنادي، بارنامهٔ چارتر را قابل قبول مىداند؟
۱۳. آيا صادرکننده مىتواند با خواستههاى اعتبار اسنادى از بيمه در مقابل خطرهاى عنوان شده خود را انطباق دهد و اينکه آيا اعتبار، خواستار بيمهنامه است يا گواهى بيمه.
۱۴. آيا تاريخ انقضاء و تاريخ حمل، زمان کافى براى اطمينان بخشيدن به پرداخت ايجاد مىکند؟
۱۵. آيا اعتبار غيرقابل برگشت است؟
۱۶. آيا صادرکننده مىتواند مدارک اجرائى مربوطه زير را در تطابق با اعتبار اسنادى کسب نمايد؟
- بارنامه
- بارنامهٔ هوائي
- رسيد پست
- صورت حساب سياههٔ اقلام
- صورت حساب کنسولي
- گواهى مبداء
- بيمهنامه، گواهى بيمه
- گواهي
- گواهى کيفيت
- گواهى بهداشت

دلایل تنظیم اسناد
سه خصيصه براى موفقيت در صادرات از ديدگاه تنظيم اسناد وجود دارد، يعنى کيفيت مديريت، کيفيت کارکنان و ارتباطات مؤثر.
مشترى خارجى همان برداشت را از جزئيات بازرگانى دارد که يک بازرگان خوب ايراني. از اين رو وى از دقت و توجه صادرکنندهاى که نتواند اسناد را درست و با ترتيب صحيح ارائه نمايد متأثر خواهد گرديد. اسناد صادرات بايد درست و دقيق باشند. تنظيم اسناد به دلايل زير بايد صورت گيرد:
۱. براى ارائه شرح کامل و مشخص کالا از جمله ارزش آن و کليهٔ جزئيات مربوطه، بهطورى که کالا را بتوان براى مقاصد گمرکى دقيقاً ارزيابى نمود.
۲. اسناد ممکن است براى وضع مقررات کنترل ارزي، يا محدوديتهاى مقدارى يا سهميه و نيز براى مقاصد آمارى مورد نياز باشند.
۳. خريدار، اسناد مربوطه را براى مقاصد شخصى خود بخواهد. (مثلاً براى دريافت کالا).
در سالهاى اخير تأخير در حمل و ارسال اسناد حمل و غيره به نسبتهاى جدى رسيده و باعث تأخير گستردهاى در ارسال کالا شده است. اين تأخيرها به دلايل بسيارى صورت گرفته که مىتوان بهصورت زير خلاصه نمود:
۱. آماده نبودن صورت حسابها و صورتهاى عدلبندى در زمان ارسال محموله.
۲. تسليم بارنامه به وسيلهٔ سازنده و يا حملکننده به شرکتهاى حمل و نقل و غيره در زمانى ديرتر.
۳. تأخير در آزادسازى بارنامهها توسط شرکتهاى حمل.
۴. اشتباه در فراهمآورى بارنامه، گواهىهاى بيمه و غيره.

3. ضمانتنامههاى ارزى:
ضمانتنامه شرکت در مناقصه یا مزایده Letter of Guarantee for Tender
ضمانتنامه حسن انجام کار Perforce Bond Guarantee
ضمانتنامه تثبیت قیمت (Bid Bond)

عقد ضمان عبارت است از اينکه شخصى مالى را که به عهده يا ذمه ديگرى است به عهده بگيرد. بدين معنى که در موعد پرداخت. در صورت استنکاف يا عدمپرداخت يا فقدان توانائى شخصى که مال بر ذمه او است، بپردازد. متعهد را ضامن، طرف ديگر را مضمونله و شخص ثالث را مضمونعنه مىگويند.
در اينگونه ضمانتنامهها، طلبکار براى دربافت مال خود به هر دو نفر (ضامن و بدهکار اصلي) مراجعه مىنمايد. در قانون مدنى ايران در خصوص ضمانتنامه چنين تصريح شده که در ضمانت، مضمونله يا طلبکار نيازى به مراجعه به مديون اصلى ندارد و مستقيماً جهت دريافت طلب خود مىتواند به ضامن مراجعه نمايد.

طرفهاى ضمانتنامههاى ارزى - ضمانتنامههاى ارزى چهار طرف دارد:
۱. مضمون عنه يا مديون اصلى يا دستور دهنده يا ضمانتخواه (Guaranteed Party)
۲. بانک دستور دهنده يا بانک خارجى يا کارگزار (Correspondent)
۳. ضامن يا بانک صادرکننده ضمانتنامه (Guarantor)
۴. مضمونله يا ذىنفع، ضمانتگير Beneficiary شخصى است که ضمانتنامه به نفع او و بنام او به وسيله بانک ضامن صادر مىشود و در اختيار او قرار مىگيرد تا در صورت عدم انجام تعهد مضمونعنه از مبلغ ضمانتنامه استفاده شود.

ضمانتنامههاى ارزي، با توجه به نوع معاملات و نحوه درخواستهاى مشترى انواع مختلف دارد. مهمترين آنها عبارتند از: ضمانتنامه شرکت در مناقصه يا مزايده، ضمانتنامه حسن انجام کار و ضمانتنامه تثبيت قيمت.

ضمانتنامه شرکت در مناقصه يا مزايده Letter of Guarantee for Tender
اينگونه ضمانتنامهها که بهعنوان يکى از شرايط شرکت متقاضيان در مناقصه يا مزايدهها اعلام مىشود، براى تأکيد اجراء مناقصه يا مزايده از متقاضى اخذ مىشود تا در صورت برنده شدن وي، اگر از اجراء آن استنکاف ورزد. به نفع شرکت يا سازمان برگزارکننده مناقصه يا مزايده ضبط گردد.

ضمانتنامه حسن انجام کار Perforce Bond Guarantee
ضمانتنامه حسن انجام کار توسط خريدار جهت ايجاد ايمنى و اجراء دقيق مفاد قرارداد از فروشنده دريافت مىگردد که ممکن است مشروط و يا غيرمشروط باشد. ضمانتنامه مشروط Conditional ضمانتنامهاى است که از يک سرى قوانين و مقررات از قبل تظيم شده در ضمانتنامه استفاده شده و نکات آن مورد توافق خريدار و فروشنده بوده است. ضمانتنامه غيرمشروط Unconditional ضمانتنامهاى است که مفاد آن خارج از چارچوب خاص تعيين شده در خريد است و متن آن فقط توسط خريدار و فروشنده تعيين مىگردد.

ضمانتنامه تثبيت قيمت (Bid Bond)
اين ضمانتنامه براى آن اخذ مىشود، تا فروشنده پس از انعقاد قرارداد، قيمتهاى خود را افزايش ندهد.

4. کارت بازرگانى
مبادرت به امر صادرات و واردات کالا به صورت تجارى مستلزم داشتن کارت بازرگانى است که توسط اتاق بازرگانى و صنايع و معادن ايران صادر و به تائيد وزارت بازرگانى مىرسد (ماده ۳ قانون مقررات صادرات و واردات).
از بخشنامه شماره ۱۸۲۲۲۲/۶۱۸/۹۴/۷۳/۳۶۳ مورخ ۶/۱۱/۷۶ گمرک ايران به کليه گمرکات اجرائي: �نظر به اينکه ماده ۳ قانون مقررات صادرات و واردات مبادرت به امر صادرات و واردات کالا را به صورت تجارى مستلزم داشتن کارت بازرگانى دانسته، تأکيد بر معتبر بودن کارت بازرگانى به هنگام ترخيص کالا از گمرک را ندارد. با عنايت به تبصره ذيل ماده ۳۰ قانون امور گمرکي:
� در مواردى که صاحبان کالا به هنگام گشايش اعتبار يا حمل کالا داراى کارت بازرگانى معتبر بوده و در زمان ترخيص کالا از گمرک کارت بازرگانى معتبر جهت ارائه به گمرک در اختيار ندارند نسبت به ترخيص آنان با ارائه کارت بازرگانى زمان گشايش اعتبار يا حمل کالا با اخذ دو درصد ماليات علىالحساب با رعايت ديگر مقررات اقدام لازم معمول دارند (به استثناء موارد مندرج در ماده ۱۰ آئيننامه قانون مقررات صادرات و واردات )�.
ملاک تجارى بودن کالا و نيز نحوه صدور، تمديد و ابطال کارت بازرگانى در آئيننامه اجرائى مقررات صادرات و واردات آورده شده است. مرجع رسيدگى و اظهار نظر قطعى بروز اختلاف بين متقاضى کارت و اتاق، وزارت بازرگانى مىباشد.
شرکتهاى تعاونى مرزنشينان، ملوانان، پيلهوران و کارگران ايرانى مقيم خارج از کشور داراى کارنامه شغلى از وزارت کار و امور اجتماعى (مجاز)، از داشتن کارت بازرگانى معاف مىباشند. کارت بازرگانى بهصورت دائم و موقت صادر مىگردد.
کارت بازرگانى قطعى به منظور صادرات و واردات براى اشخاص حقيقى و حقوقى و کارت موقت نيز جهت واحدهاى توليدى و صادراتى قابل صدور مىباشد. شرايط، مدت استفاده و مدارک لازم جهت صدور کارت موقت و دائم متفاوت است.

5. اطلاع از مقررات گمرکی کشور مقصد (توضیحی در دست نبود)
6 اخذ اطلاعات عمومی از مقررات صادراتوواردات (توضیحی در دست نبود)
7 اخذ مجوز صدور (توضیحی در دست نبود)
8 گواهی استاندارد (توضیحی در دست نبود)

9. صدور پروفرما و اعلام کتبى شرايط به خريدار خارجى جهت ارائه به بانک و گشايش اعتبار
صدور پروفرما Proforma Invoice سندى است که در آن صادرکننده مجموعهٔ شرايط پيشنهادى خود را جهت صدور کالا يا کالاهائى معين به واردکننده اعلام مىدارد. از لحاظ مقررات ايران، اين سند بايد معتبر و حاوى اطلاعات زير باشد:
- نام و نشانى پستى و تلگرافى و شمارههاى تلکس و تلفن فروشنده
- نام و نشانى سفارشدهنده
- شماره و تاريخ صدور
- مدت اعتبار
- مشخصات کامل و شمارهٔ تعرفهٔ گمرکى و در صورت استاندارد بودن کالا، شمارهٔ استاندارد و نام مؤسسه استاندارد مربوطه
- واحد اندازهگيري
- تعداد کالا
- قيمت کالا بر مبناء CFR، FOB و يا غيره
- قيمت کل کالا بر مبناء DFR، FOB و يا غيره
- نوع ارز
- وزن کالا (خالص يا ناخالص)
- مشخصات بستهبندى و علامتگذاري
- شرايط و مدت تحويل
- شرايط و نحوه وسيله و مبداء و مقصد حمل
- شرايط پرداخت
- اظهارات و تعهدات فروشنده مبنى بر صحت مندرجات پيشفاکتور و اينکه قيمتها مقطوع بوده و هيچ نوع معاملهٔ ديگرى در ارتباط با پيشفاکتور پيشنهادى که سفارشدهنده يا اشخاص ثالث در آن ذىنفع باشند، انجام نگرفته و نخواهد گرفت، به محض قبول پيشفاکتور از جانب سفارشدهنده، قرارداد براساس شرايط مقرر در اين سند شکل مىگيرد.

10. روشهاى پرداخت در صادرات
روشهاى پرداخت وجه کالا به فرشنده در معاملات بازرگانى را از نظر ريسکپذيرى و خطراتى که طرفين معامله را تهديد مىکند، به دو گروه زير مىتوان تقسيم نمود:
۱. روشهائى که ريسک فروشنده زياد ولى ريسک خريدار کم است، مانند تجارت براساس حساب باز، برات ساده و برات وصولى اسناد.
۲. روشهائى که ريسک خريدار زياد ولى ريسک فروشنده کم است، مانند روش حوالهاي، روش حوالهاى با اخذ ضمانتنامه بانکى و اعتبارات اسنادي.
در روشهاى گروه (الف) معمولاً فروشنده کالا را ارسال نموده و سپس وجه آن را از خريدار دريافت مىکند.
پرداخت نقدى (پول و چک) CASH
بخشى از پرداختها در تجارت خارجى بهصورت نقدى و با استفاده از پول و چک صورت مىگيرد. بانکهائى که در زمينهٔ مبادلات خارجى فعاليت دارند معمولاً داراى حسابهاى سپرده در بسيارى از بانکها در کشورهاى ديگر هستند. صادرکنندگان و واردکنندگان کالا با مراجعه به اين بانکها پرداختهاى خود را انجام مىدهند و حسابهاى سپردهٔ فوق بسته به نوع معامله، بدهکار يا بستانکار مىگردند. بهعنوان مثال، يک بازرگان انگليسى کالائى را به بازرگان هندى مىفروشد و از خريدار تقاضا مىکند که وجه معامله را، از طريق يکى از بانکها در هند که با يک بانک انگليسى داراى روابط بانکى مىباشند پرداخت نمايد. هرگاه خريدار وجه موردنظر را بر حسب روپيه بپردازد، حساب بانکى انگليسي، مبلغ مذکور را به پوند به فروشندهٔ کالا در انگلستان پرداخت مىنمايد و در مقابل حساب بانک هند در انگلستان که به پوند مىباشد بدهکار مىشود، البته تبديل روپيه به پوند توسط بانک انگلستان انجام مىگيرد.
بخش مهمى از نقل و انتقالات پولى بين کشورها به همين صورت براى مصارف مالي، تجاري، خدماتي، توريستى و فرهنگي، انجام مىگيرد. اگرچه روش پرداخت نقدى براى صادرکنندگان مطلوب بهنظر مىرسد اما بسيارى از خريداران تمايل چندانى به اين روش ندارند زيرا مجبور خواهند بود که مبالغ قابل توجهى از موجودى خود را قبلاً به حساب فروشنده واريز نمايند و گاهى اوقات زمانى نسبتاًً طولانى بين پرداخت وجه و دريافت کالا وجود دارد. در چنين مواقعى معمولاً دولت با برقرارى محدوديتها و اعمال سياستهاى پولى و مالى سعى در کنترل نقل و انتقالات پولى و ارزى خواهد داشت. زيرا ادامهٔ وضعيت فوق مىتواند منجر به بحران پولى گرديده و براى کشور موردنظر زيانبار باشد. بنابراين اين نوع عدمتعادل نگران کننده خواهد بود و دولت بايد هرچه زودتر پرداختها را به سمت تعادل هدايت کند.
روش پرداخت نقدى بيشتر در شرايط زير به کار مىرود:
- صادرکنندهٔ کالا از امکانات و قدرت مالى کافى براى فروش غيرنقدى برخوردار نبوده و يا حاضر به قبول ريسک در اين نوع مبادلات نيست.
- خريدار کالا از اعتبار مالى و تجارى مطلوبى برخوردار نيست و يا وضعيت مالى و سابقهٔ تاريخى او براى فروشندهٔ مشخص نمىباشد.
- کشورى که کالا به آن صادر مىشود از امنيت تجارى و ثبات اقتصادى و سياسى برخوردار نيست و احتمال خطر براى حمل و نقل مبادلات تجارى در آن کشور زياد است.
در برخى موارد خريدار ملزم مىشود که قسمتى از وجه معامله را به فروشنده پيش پرداخت نمايد تا هزينههاى حمل و نقل، بيمه و نظاير آن از اين مبلغ تأمين گردد و بقيهٔ حساب پس از تحويل کالا پرداخت شود. پرداخت از طريق حساب جارى (حساب باز) Open Account
براساس اين روش فروشنده کالاى مورد معامله را براى خريدار ارسال مىکند بدون اينکه همراه آن اسناد و مدارکى براى پرداخت آن تحويل داده شود. در واقع اين روش يک نوع معاملهٔ نسيه يا مدتدار است که براساس آشنائى و اعتماد بين خريدار و فروشنده انجام مىگيرد و سررسيد پرداخت نيز با توافق ضمنى بين آنها مشخص مىگردد که معمولاً داراى انعطاف نيز مىباشد. در اين حالت صادرکنندهٔ کالا بخش عمدهاى از مسؤوليتهاى مالى و تجارى و خطرات احتمالى را تقبل مىکند و اسناد و مدارک رسمى و قانونى براى وصول طلب خود را در اختيار ندارد. در اين روش صورت حسابها و دفاتر فروشندهٔ نشان دهندهٔ ميزان بدهى خريدار است و نياز چندانى به تهيهٔ اسناد و اوراق رسمى و عمليات بانکى نيست و از اين نظر سادهتر از روشهاى ديگر است و هزينههاى ادارى آن نيز به مراتب کمتر است. با توجه به اينکه امروزه قسمت عمدهاى از اين نوع پرداختها از طريق بانکها صورت مىگيرد، اسناد و مدارک بانکى خود به خود جنبهٔ رسمى به اين نوع معاملات مىدهد. بروز اختلاف و يا عدم انجام تعهد از جانب يکى از طرفين معامله، رسيدگى به مشکلات مربوط به آن را آسانتر خواهد کرد.
پرداخت از طریق برات یا سفته (Bill of Exchange or Draft)
استفاده از برات در تجارت خارجى از مهمترين و متداولترين روشها است و بخش عمدهاى از مبادلات خارجى از اين طريق صورت مىگيرد. استفاده از برات به معاملات جنبهٔ رسمى و قانونى بيشترى مىدهد و نحوهٔ پرداخت را براى طرفين معامله مشخص مىسازد. بر طبق اين روش صادرکنندهٔ کالا با ارسال برات از خريدار مىخواهد که وجه آن را بپردازد يا آن را مورد پذيرش قرار دهد و خريدار نيز با امضاء سند مذکور تعهد خود را در مورد پرداخت وجه آن تائيد مىکند و اين سند به نوبهٔ خود قابل نقل و انتقال بوده و سررسيد آن نيز معين است. براتى که در بازرگانى خارجى به کار مىرود برات ارزى مىنامند و در حالتى که اسناد حمل کالا همراه آن نباشد آن را برات ساده گويند.
هرگاه شرايط مربوط به حمل و نقل و بيمهٔ کالا نيز بهطور مشخص و مستند همراه برات باشد آن را برات اسنادى مىگويند که موارد استفادهٔ آن بيشتر از ساير انواع برات مىباشد. در اکثر موارد بانکها نقش واسطه را بين براتکش و گيرندهٔ برات دارند و پرداخت وجه برات از طريق آنها صورت مىگيرد.

مزاياى استفاده از برات
فروشندهٔ کالا با در دست داشتن برات قبول شده مىتواند:
- آن را نزد يک بانک تنزيل نمايد و پس از کسر بهره و کارمزد وجه آن را دريافت نمايد
- با ارائه آن بهعنوان وثيقه از بانک وام دريافت دارد
- آن را تا سررسيد نگه دارد و سپس از طريق بانک آن را براى بدهکار ارسال و وجه آن را دريافت کند

اسناد همراه با برات
پس از اينکه برات از طريق بانک به براتگير ارائه شد و مورد قبول قرار گرفت و به امضاء او رسيد بهصورت يک سند تجارى معتبر درمىآيد که قابل خريد و فروش است و عموماً بانکها آن را براى مشتريان خود تنزيل مىکنند. اسناد ديگرى که معمولاً همراه با برات براى خريدار ارسال مىشوند عبارتند از بارنامه Bill of Lading، سند يا گواهى بيمه Certificate Marine Insurance و صورت حساب جارى Commerciall Invoice و براى برخى کالاها گواهى بازرسى Inspection Certificate نيز ضرورى است.

انواع برات
- انواع برات براساس سررسيد
ازنظر سررسيد سه نوع برات وجود دارد:
- برات ديدارى (SIGHT DRAFT)
که براتگير پس از رؤيت ملزم به پرداخت وجه آن مىباشد.
- برات مدتدار (DATE DRAFT)
که پرداخت وجه آن منوط به تحويل کالا به خريدار مىباشد.
- برات تحويلى (ARRIVAL DRAFT)
که پرداخت وجه آن منوط به تحويل کالا به خريدار است.
- انواع برات یا سفته بر اساس محل صدور و پرداخت
- انواع برات یا سفته بر اساس سند حمل

اعتبارات اسنادی
به معنى هرگونه ترتيباتي، تحت هر نام يا توصيفى که بدان وسيله يک بانک (بانک بازکنندهٔ اعتبار) به درخواست و طبق دستورات يک مشترى (متقاضي) يا از طرف خود، در مقابل ارائه اسناد معين و به شرط رعايت شرايط و ضوابط اعتبار موظف است:
۱. پرداختى را به شخص ثالث يا به حوالهکرد او �ذىنفع� انجام داده، يا برات (حواله) حوالههاى صادره از طرف ذىنفع را قبول نويسى نمايد.
۲. بانک ديگرى را مجاز دارد تا اين پرداخت را انجام داده، يا بروات مذکور را قبول نويسى نموده يا بپردازد، يا
۳. بانک ديگرى را مجاز به انجام معامله گرداند.
از ديدگاه مقررات متحدالشکل اعتبار اسنادى شعبات يک بانک در کشورهاى مختلف، �بانک ديگر� محسوب شوند.
اعتبارات اسنادى جهت طرفين درگير در يک معامله تا حدودى ايجاد امنيت و تسهيلات مالى مىکند.

[Only Registered And Activated Users Can See Links]

11. بازاريابى بينالمللى
شرکتهايى که در صنايع جهانى به فعاليتهاى فروش مشغول هستند چارهاى جز بينالمللى کردن فعاليتها و عمليات خود ندارند. يک صنعت جهاني، صنعتى است که در آن جايگاه استراتژيک رقبا، در يک محدودهٔ جغرافيايى يا بازار ملي، تحت تأثير وضعيت کلى جهانى آنان قرار داشته باشد. بر همين اساس، شرکت جهاني، شرکتى است که بتواند با کشيدن دامنه فعاليتهاى خود به خارج از مرزهاى کشور، در زمينههاى تحقيق و توسعه، توليد، بازاريابى و مالى و اعتبارى امتيازاتى کسب کند که ساير رقباى داراى فعاليتهاى منحصر به بازارهاى داخلى از آن بهرهمند نتوانند شد.

شرکت جهاني، جهان را به منزله يک بازار تصور مىکند. شرکت جهاني، شرکتى است که اهميت مرزها و توليدکنندگان کشورها را به حداقل کاهش دهد و هر کجا که منافع او ايجاب مىکند اقدام به توليد، تأمين مالى يا بازاريابى کند. براى مثال، شرکت فورد، کاميونى توليد مىکند که اطاق راننده آن در اروپا و شاسى آن در امريکاى شمالى توليد مىشود. اين کاميون در برزيل مونتاژ مىشود و سپس براى فروش وارد ايالات متحده مىشود. بدين سان، شرکتهاى جهانى با برنامهريزي، اجرا و هماهنگ کردن فعاليتهاى خود بر يک مبناى بينالمللى به مزاياى زيادى دست مىيازند.
شرکتهاى گسترده در سراسر جهان به سرعت به سمت بينالمللى کردن فعاليتهاى خود حرکت مىکنند. از اينرو شرکتهاى داخلى واقع در صنايع جهانى نيز بايد قبل از اينکه همه درها به روى آنان بسته شود، هر چه سريعتر از خود تحرکى نشان دهند. اين بدان معنا نيست که شرکتهاى کوچک يا متوسط براى موفقيت بايد لزوماً در کشورهاى زيادى فعاليت داشته باشند. اين شرکتها مىتوانند به سياست تمرکز و جاى دادن خود در جاهاى خالى بازارهاى جهانى توسل جويند. اما جهان هر روز کوچکتر مىشود و هر شرکت کوچک يا بزرگى که در بازار جهانى فعاليت دارد، بايد مکان خود را در بازارهاى جهانى بيابد و مستحکم گرداند. يک شرکت در عرصه بازاريابى بينالمللى با شش نوع تصميم عمده روبرو است.

12. انتخاب کالا
13. اخذ حساب ارزی یا قرض الحسنه
14. مذاکره با خریداران خارجی
15. اخذ کد اقتصادی
16. گواهی بهداشت

Mahan
21-04-2013, 11:54
کالاهاى سنتى و صنايع دستى
فرش دستى مهمترين رقم صادرات اين گروه را تشکيل مىدهد و بلکه مهمترين رقم کل صادرات غيرنفتى است. گليم و انواع صنايع دستى نيز بخش ديگرى از اين گروه است.

کالاهاى کشاورزى و دامى
در اين گروه مىتوان به ميوههاى تازه و خشک، خاويار، پنبه، ميگو، سبزيجات، پسته، کشمش، مغزبادام، ماهي، پوست و چرم و کرک، روده، کراست، کتيرا، زيره، خرما و زعفران اشاره نمود.

کالاهاى معدنى و مصالح ساختمانى
در اين گروه مهمترين کالاهاى صادراتى عبارت است از: سنگ آهن، سنگ مس، سنگ روي، کروميت، استرنسيوم، موليبدن، سراميک، خاک سرخ، سنگ گچ، سنگ مرمر، نمک طعام و اخيراً آجرهاى تزئينى و شن و ماسه.

کالاهاى صنعتى
انواع ملبوس، تريکو، کفش، گوگرد، لوازم خانگي، وسائط نقليه، پودر ماشين لباسشوئى و... از اين گروه هستند.

Mahan
21-04-2013, 11:54
از آنجائىکه رشد صادرات موجب ورود ارز به کشور و افزايش درآمدهاى اقتصادى مىگردد دولت تمهيدات و تسهيلاتى را جهت تشويق و حمايت از صادرکنندگان به کار گرفته تا از اين طريق موجب افزايش و تسهيل صادرات شود.

واردات در مقابل صادرات
يکى از راههاى تشويق صادرکنندگان، اجازهٔ ورود اقلام خاصى از کالاهاى مورد نياز براى توليد کالاى صادره يا بهطور کلى کالاهائى است که متضمن منفعت مطلوب براى صادرکننده و ادامهٔ صدور کالا و تحصيل امتياز مجدد ورود کالاهاى موردنظر است. البته اين روش تا آنجا که مربوط به اقلامى مىشود که منحصراً در کار توليد مجدد کالاى توليدى استفاده مىگردد، روش مطلوب و اقتصادى مىباشد، ولى هرگاه در رابطه با ورود کالاهائى غير از کالاهاى صادره يا اقلام صادراتى کشور باشد، خصوصاً زمانى که اقلام لوکس و مصرفى را تشکيل مىدهد، صرفنظر از ضرورت ورود اين قبيل کالاها يا عدم ورود آنها نه تنها فاقد جنبه اقتصادى و مطلوب، بلکه زمينهٔ بىثباتى در امر صادرات را فراهم نموده و به تدريج بهصورت آفتى براى صادرات کشور در خواهد آمد، به نحوى که هرگاه دولت چنين امتيازى را نخواهد يا صلاح نباشد اعلام کند، يکباره آمار صادرات کشور سير و شتاب نزولى يا برعکس خواهد يافت.

اعطاء جوائز صادراتى يا سوبسيد صادراتى (Export Subsidis)
اين سياست به منظور تشويق صادرات، در جائى که عرضهٔ کالا به قيمت تمام شده براى توليدکننده مقرون به صرفه نبوده و زيانآور خواهد بود، يا بهطور کلى به منظور تقليل قيمت تمام شده، به نحوى که مصرفکننده مايل به خريد کالا باشد، به صادرکننده يا توليدکننده، بهصورتهاى مختلف، اعم از تخفيف يا معافيت کامل در مالياتها، اعمال روش بازپرداختهاى گمرکى و بالاخره با پرداخت نقدى انجام مىگيرد.

Mahan
21-04-2013, 12:02
وقتى مشترى در مسافت دورترى زندگى مىکند بازاريابى به مسئلهٔ غامضترى تبديل مىگردد، زيرا مشکل مىتوان اطمينان داشت که آيا وى در مورد محصول موردنظر اطلاعى دارد و مزاياى آن را مىشناسد يا خير. در اين جا است که استفاده از تکنيکهاى بازاريابى ضرورت پيدا مىکند تا اطمينان حاصل شود که توجه بيشترى نسبت به کالا جلب گرديده و اقدام مثبتى براى فروش کالا به عمل آمده است. به اين ترتيب در بازاريابى صادارت تکنيکهاى بازاريابى نقشى بس مهم ايفاء مىکند.

در بازارهاى داخلى که رويهٔ انجام معاملات به دليل آشنائى با مشتريان و نيازهاى آنان به تدريج توسعه يافته و شکل گرفته است، ممکن است دستيابى به اهداف بازاريابى به نحو ساده و مؤثرى امکانپذير گردد بدون آنکه تعهدى آگاهانه نسبت به مفهوم بازاريابى وجود داشته باشد. اما در بازاريابى صادرات به دليل بُعد مسافت، مشتريان ممکن است هيچگونه آگاهى نسبت به يک کشور بيگانه و محصولات آن نداشته و توليدکننده نيز به نوبهٔ خود اطلاعاتى در مورد مشتريان در کشور ديگر نداشته باشد. بهعلاوه موانع متعددى از قبيل زبان، فرهنگ، تعرفهها و غيره وجود دارد. بنابراين بازاريابى باز هم اهميت بيشترى پيدا مىکند و از آنجائى که يک کشور نياز دارد سريعاً صادرات خود را توسعه دهد، برعکس بازار داخلى زمان کافى وجود ندارد تا فعاليتهاى فروش به تدريج توسعه يافته و شکل بگيرند. در فرآيند بازاريابى در صادرات موارد ذيل مدنظر قرار مىگيرند:

ارضاى نيازهاى مشتريان
در يک بازاريابى پويا صادرکننده بايد نيازهائى را که محصول واقعاً ارضاء مىکند مورد تجزيه و تحليل قرار دهد. بررسى نيازها ممکن است نشان دهد:
- مشتريان قهوه نمىخرند، آنها يک نوشابهٔ داغ محرک مىخرند.
- مشتريان کنف نمىخرند، آنها منسوجى مىخرند که براى بستهبندى استفاده کنند.
- مشتريان صنايع دستى نمىخرند، آنها چيزى مىخرند که در منازل خود جالب به نظر برسد، و يا هديهٔ قابل قبولى که دوستان آنها را تحت تأثير قرار دهد.
تقريباً هميشه براى يک کالا جايگزينهائى وجود دارد که مىتواند نيازها را به همان خوبى ارضاء کند ولو اينکه به ظاهر هيچگونه تشابهى با کالاى اصلى نداشته باشد. بهعنوان مثال کاکائو و يا چاى ممکن است جانشين قهوه شود. الياف يا ورقههاى پلىپروپيلن ممکن است جانشين کنف گردد، هر کالاى تزئينى احتمال دارد جاى صنايع دستى را بگيرد و بالاخره يک کارت، نامه يا تلگرام ممکن است جانشين گل شود.
در واقع محصول واقعى تنها يک جنبه از چيزى است که براى ارضاء نيازى لازم است. نحوهٔ ارائه محصول، مکانى که مىتوان محصول را يافت، تصورى که از يک محصول در ذهن مشترى وجود دارد، بستهبندى و شخصى که محصول توسط او فروخته مىشود ساير جنبههائى هستند که به اندازهٔ خود محصول اهميت دارند. اگر نکات فوق با همان دقتى که در توليد يک محصول به کار مىرود، مورد توجه قرار نگيرد، ممکن است فروش محصول با عدم موفقيت مواجه گردد.

Mahan
21-04-2013, 12:03
کليه عملياتى که بايد توسط اشخاص ذىنفع و گمرک انجام گيرد تا قانون يا مقررات و دستورالعملهاى گمرک در ارتباط با کنترل اشخاص در مرزهاى گمرکي، ترخيص لوازم و اثاثيه او، ترخيص کالاها و آنچه که بهعنوان صادرات يا واردات حمل يا ترانزيت مىگردد، اجراء گردد.

مراحل اجرائى تشريفات گمرکى
۱.تسليم اظهارنامه به قسمت تطبيق اسناد:
در اين مرحله، صاحب کالا يا نمايندهٔ قانونى وى اظهارنامهٔ کالاى صادراتى را که تنطيم کرده است به ضميمهٔ کارت بازرگانى يا موافقتنامهٔ مربوطه و اجازهنامهها و گواهىنامههاى لازم را که قبلاً گرفته، تسليم قسمت تطبيق اسناد و گمرک مىکند، در اين قسمت اول در خصوص مالکيت و سپس صحت و اعتبار کارت بازرگانى و يا مجوز صادره در اين خصوص و نيز ساير اجازهنامه و گواهىنامهها رسيدگى مىشود و پس از مطابقت اظهارات صاحب کالا با مندرجات اسناد در خصوص قيمت اظهار شدهٔ کالا با قيمتهاى کميسيون قيمتگذارى کالاهاى صادراتى و مشخصات، اظهارنامه در دفتر فنى ثبت مىشود و شماره رديف را روى اظهارنامه و نيز روى اوراق پيماننامهٔ ارزى ثبت مىکنند، و سپس اظهارنامه و اسناد ضميمهٔ آن لاک و مهر مىگردد.
توصيح اينکه صاحب کالا بايد قبل از مراجعه به گمرک و اظهار کالا با مراجعه به مرکز توسعهٔ صادرات اطمينان حاصل کند که قيمت کالاى موردنظر توسط قيمتگذارى کالاى صادراتى تعيين شده است، در صورتىکه قيمت مصوبى وجود نداشته باشد صاحب کالا بايد با تسليم درخواست کتبى و ارائه نمونه به مرکز توسعهٔ صادرات تقاضا کند تا قيمت کالا توسط کميسيون تعيين گردد.
۲. مراجعه به صندوق و تسليم فيش بانکى و با تأمين هزينههاى گمرکى (هزينهٔ باربري، بارگيري، انبارداري).
۳. تسليم اظهارنامه به قسمت سرويس ارزيابى جهت ثبت در دفتر کوتاژ و تعيين ارزياب.
در اين قسمت پس از تعيين ارزياب توسط مسؤول سرويس ارزيابي، مشخصات اظهارنامه در دفتر کوتاژ ثبت و ضمن درج شمارهٔ دفتر کوتاژ در اظهارنامه، اظهارنامه تحويل ارزياب مربوطه مىشود.
۴. در اين مرحله ارزياب پس از تحويل گرفتن اظهارنامه، کالا را رؤيت و ضمن ارزيابي، مشخصات کالاى رؤيت شده را در ظهر اظهارنامه يادداشت مىکند و نسبت به مطابقت مشخصات کالاى رؤيت شده و نيز کنترل و مطابقت اسناد ضميمهٔ اظهارنامه و ارزش کالا و امضاء آن اقدام مىکند.
۵. در اين مرحله صاحب کالا با ارائه فرم تعهدنامههاى ارزى که شمارهٔ دفتر فنى گمرک روى آن درج شده است به بانک مرکزى يا نمايندگىهاى مجاز اين بانک مراجعه و پس از توديع تعهد (توديع سپردهٔ نقدي، ضمانتنامهٔ بانکي، تسليم اسناد تعهدآور يا معرفى ضامن) تعهدنامهٔ امضاء شده را به دايرهٔ تطبيق اسناد گمرک مربوطه ارائه مىدهد.
۶. صاحب کالا، تعهدنامهٔ ارزى تائيد شده را به قسمت تطبيق اسناد ارائه مىدهد و مسؤول اين قسمت پس از کنترل اظهارنامه و اسناد و پيماننامهٔ توديعي، اظهارنامه را امضاء و مهر مىکند.
۷. رسيدگى نهائى اسناد و اظهارنامه و نتيجهٔ ارزيابى کالا در سرويس ارزيابى و امضاء آن توسط مسؤول سرويس ارزيابي.
۸. ثبت مراتب خاتمهٔ اريابى در دفتر کوتاژ (خارج کردن اظهارنامه ار دفتر کوتاژ) و درجه مهلت براى خروج کالا از کشور و تحويل نسخهٔ اصلى اظهارنامه (که بهعنوان پروانهٔ کالاى صادراتى محسوب مىشود) به صاحب کالا يا نمايندهٔ قانونى او اخذ رسيد.
۹. در اين مرحله در صورتىکه کالا در محوطههاى گمرکى موجود باشد و قبض انبار صادر شده باشد بايد پروانه به دفتر کل انبارها ارائه شود تا مراتب تحويل و خروج کالا در اين دفتر ثبت شود. قابل توضيح است که در مواردى صاحب کالاى صادراتى مىتواند در صورت داشتن دليل و عذرهاى موجه موافقت گمرک را با ارزيابى کالا در انبار خود جلب کند ولى در هر حال صاحب کالا بايد پس از اخذ پروانه، کالا را براى کنترل نهائى و سيم و سرب و خروج به گمرک ارائه کند.
۱۰. پلمب يا سيم و سرب شدن کالا يا کانتينر محتوى کالاى صادارتى و ثبت مراتب خروج کالا از گمرک و نظارت در بارگيرى و خروج از کشور.
۱۱. در مواردى که کالاى صادراتى در گمرکات داخلى کشور اظهار مىگردد، پس از انجام مراحل فوق کالا با اخذ تضمين لازم از صاحب کالا يا وکيل قانونى وي، و يا در معيت مأمور بدرقه، به گمرک مرز خروج فرستاده مىشود.
در اين گمرک پس از بازديد و کنترل و بازرسى کامل و پس از اطمينان از مطابقت کالا با مندرجات اظهارنامهٔ صادراتى اجازهٔ کالا (تحت نظارت مأموران گمرک) به خارج از کشور داده مىشود.

Mahan
21-04-2013, 12:05
لازمه هر مناسبت تجارى موفق و سودآور، داشتن اطلاعات کافى از بازارهاى هدف مىباشد و به منظور تأمين رشد و توسعه صادرات غيرنفتي، بازاريابى و نفوذ به بازارهاى دور و نزديک از مهمترين مراحل به شمار مىرود و شناخت بازارهاى جهانى نيز خود مستلزم تحقيق گستردهاى پيرامون ابعاد و عناصر متعددى مىباشد. بدين منظور جهت ارائه اطلاعات و راهنمائىهاى اوليه به صادرکنندگان، سلسله تحقيقات متعددى پيرامون کشورها تحت عنوان راهنماى صادرات کشورها صورت گرفته که شامل بخشهاى اطلاعات عمومي، روند تجارت خارجي، قوانين و مقررات تجارت خارجي، موانع تعرفهاى و غيرتعرفهاي، قيمتها و ترکيب بازار، راهنمائى جهت صادرکنندگان، فرصتهاى سرمايهگذارى و ... خواهند بود.

ali adel
24-08-2013, 10:47
سلام
ممنون از اطلاعاتتون
عالی بودن

salimi
01-09-2013, 16:13
با سلام خدمت دوستان اگر لطف کنید درباره عقد قراردادهای تجاری بین المللی و اصول ان توضیح دهید ممنون میشم و اگه امکانش هست یک نمونه از این قراردادها را به ایمیل من بفرستید shahabsalimi@yahoo.com