توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : تعریف تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک (به انگلیسی: Electronic commerce) فرایند خرید، فروش یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق شبکههای کامپیوتری و اینترنت است.
تجارت الکترونیکی را میتوان انجام هرگونه امور تجاری بصورت آنلاین و ازطریق اینترنت بیان کرد. این تکنیک در سالهای اخیر رشد بسیاری داشتهاست و پیشبینی میشود بیش از این نیز رشد کند. تجارت الکترونیکی به هرگونه معاملهای گفته میشود که در آن خرید و فروش کالا و یا خدمات از طریق اینترنت صورت پذیرد و به واردات و یا صادرات کالا ویا خدمات منتهی میشود. تجارت الکترونیکی معمولاً کاربرد وسیع تری دارد، یعنی نه تنها شامل خرید و فروش از طریق اینترنت است بلکه سایر جنبههای فعالیت تجاری، مانند خریداری، صورت بردار ی از کالاها، مدیریت تولید و تهیه و توزیع و جابهجایی کالاها و همچنین خدمات پس از فروش را در بر میگیرد. البته مفهوم گستردهتر تجارت الکترونیککسب و کار الکترونیک میباشد.
تعریف (Definition)
تعریف عام تجارت : هر نوع ارائه کالا یا خدمات ، که معمولاً ( نه همیشه ) بخاطر پول انجام می پذیرد .
از تجارت الکترونیک ، تعاریف متعددی ارائه شده است . در حقیقت مجموعه متنوع وسیعی از تعاریف و مفاهیم برای تجارت الکترونیک وجود دارد که موضوعات ، کاربردها ، و مدلهای گوناگونی را در بر میگیرد. درگونهای از این موارد ، کوشیده شده است که تعاریف عامی ارائه شود و در گونههای دیگر در تعاریف به نوع فعالیت ، امکانات ارتباطی و تجهیزات مورد استفاده ، محدوده سازمانی فعالیتها و زیر ساختارها توجه شده است :
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه: Clarke
هر نوع مبادله اطلاعات مربوط با امور تجاری از طریق ابزار الکترونیکی ، حتی تلفن و فاکس (سال 1997(
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه اتحادیه اروپا (European union) :
تعریف 1 : “ انجام تجارت بصورت الکترونیکی “ (سال 1998(
تعریف 2 : “ هر شکلی از مبادله تجاری که در آن طرفین ذینفع به جای تبادلات فیزیکی یا تماس مستقیم فیزیکی ، به صورت الکترونیکی تعامل کنند . “ (سال 2001(
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه ارتباطات :
تحول خدمات ، کالا ومحصولات اطلاعاتی از طریق خطوط تلفن ، شبکههای کامپیوتری و سایر وسائل ارتباطی
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه فن آوری اطلاعات :
آن دسته از کاربردهای فن آوری اطلاعات که به صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشرفت دادن جریان کاری و مبادلات تجاری ایجاد شده است
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه تجاری :
ابزاری است که کسب و کارهای مختلف ، شرکای آنها و مشتریان آنها را قادر میسازد که موضوعاتی چون کیفیت خدمات ، سرعت تحویل و ... را ارتقاء وموضوعاتی همچون هزینهها را کاهش دهند .
تعریف تجارت الکترونیک :
تعامل سیستمها ارتباطی (Communication) ، سیستمهای مدیریت اطلاعات (Data Management) و امنیت (Security) که بواسطه آنها امکان مبادله اطلاعات تجاری در رابطه با فروش محصولات و یا خدمات میسر می گردد .
بنابراین تعریف اجزاء اصلی تجارت الکترونیک عبارتند از :
1- سیستمهای ارتباطی(Communications)
2- سیستمهای مدیریت داده ها(Data Management)
3- امنیت(Security)
تاریخچهارتباط بین تجارت و تکنولوژی دیر زمانی است که وجود داشته و ادامه دارد. در واقع، یک پیشرفت تکنیکی باعث رونق تجارت شد و آن هم ساخت کشتی بود. در حدود ۲۰۰۰سال قبل از میلاد، فینیقیان تکنیک ساخت کشتی را بکار بردند تا از دریا بگذرند و به سرزمینهای دور دست یابند.
با این پیشرفت، برای اولین بار مرزهای جغرافیایی برای تجارت باز شد و تجارت با سرزمینهای دیگر آغاز گشته و روشهای خلاقانه ای بصورتهای گوناگون به آن اضافه شد تا امروز که یکی از محبوبترین روشهای تجارت خرید اینترنتی در دنیای وب است.
شما میتوانید در زمانهای پرت، در هر زمان و مکان حتی با لباس خواب میتوانید اینکار را بکنید. به معنای واقعی هر کسی میتواند صفحه اینترنتی خود را ساخته و کالاهای مورد نیازش را در آن ارایه دهد. البته تاریخچه تجارت الکترونیک با تاریخچه اختراعات قدیمی مثل کابل، مودم، الکترونیک، کامپیوتر و اینترنت پیوند خوردهاست.
تجارت الکترونیک به شکل کنونی در سال ۱۹۹۱ محقق شد. از آن زمان هزاران هزار کسب و کار و تجار وارد این دنیا شدهاند. در ابتدا تجارت الکترونیک به معنای فرایند انجام اعمال تراکنش الکترونیکی مورد نظر را انجام دادن بود.
درواقع تجارت الکترونیک برای اسان سازی معاملات اقتصادی به صورت الکترونیک تعریف شد. استفاده از این فناوری مانند Electronic Data Interchange (EDI)تبادل الکترونیکی اطلاعات وElectronic Funds TRANSFER (EFT) انتقال الکترونیکی سرمایه، که هر دو در اواخر ۱۹۷۰ معرفی شدهاند. و به شرکتها و سازمانها اجازه ارسال اسناد الکترونیکی را داد. و اجازه تجارت کردن با ارسال اسناد تجاری مثل سفارشهای خرید یا فاکتورها را به صورت الکترونیکی، میدهد.
با رشد و پذیرش کارت اعتباری،(ATM) Automated teller machine ماشین تحویلدار خودکار و تلفن بانک در دهه ۱۹۸۰ باعث فرم گیری تجارت الکترونیک شد. نوع دیگر تجارت الکترونیک سیستم رزرواسیون هواپیمایی بوسیله Sabre در امریکا و Travicom در بریتانیا، ارایه شدهاست. از دهه ۱۹۹۰ به بعد تجارت الکترونیک شامل اضافاتی مثل enterprise resource planning system (ERP) سیستم برنامه ریزی منابع سرمایه، data mining داده کاوی، data warehousing انبار داده شدهاست.
در ۱۹۹۰، Tim Bermers-lee مرورگر وب جهان گسترده را اختراع کرد و شبکه ارتباطی اکادمیک را به سیستم ارتباطی هرروز و برای هر شخص در جهان وسیع دگرگون ساخت که اینترنت یا www خوانده میشود. سرمایه گذاری تجاری بروی اینترنت بخاطر کافی نبودن سرمایه گذاری کاملا محدود شده بود. اگر چه اینترنت محبوبیت جهانی گستردهای در حدود ۱۹۹۴ با استفاده از مرورگر وب Mosaic پیدا کرده بود. معرفی پروتکلهای امنیتی و DSL (اشتراک خط دیجیتال) که ارتباط مستمر را با اینترنت را اجازه میداد حدود ۵ سال طول کشید..
البته در سال ۲۰۰۰ بحران The dot-com bust باعث برشکستگی خیلی از شرکتهای تجاری بزرگ و نتایج ناگواری را بوجود اورد، باعث بازبینی قوانین و افزایش مزایا و امکانات تجارت الکترونیک کردند و تا انتهای سال ۲۰۰۰، خیلی از شرکتهای تجاری امریکایی و اروپایی سرویس هایشان را از طریق اینترنت ارایه دادند.
از ان موقع مردم به کلمهای به عنوان تجارت الکترونیک با توانایی خرید کالاهای گوناگون از طریق اینترنت با استفاده از پروتکلهای امنیتی و سرویسهای پرداخت الکترونیکی که در ان مشارکت کردند، اشنا شدند. واز این زمان رقابت شدید بین شرکتها و سازمانها شدت گرفتو با گذشت زمان هم اینرقابت تنگتر شدهاست. جالب این که تا پایان سال ۲۰۰۱ بیش از ۲۲۰ بیلیون دلار معاملات مالی توسط صدها سایت تجاری بر روی اینترنت انجام پذیرفتهاست و در همین سال مدل تجارت الکترونیک B2B دارای در حدود ۷۰۰ میلیارد تراکنش بود.
در سال ۲۰۰۷ سهم تجارت الکترونیک در خرده فروشی کل دنیا ۳٫۴ % بودهاست که انرا در سال ۲۰۱۰، ۵٫۱ % اعلام نمودند که این امار رشد سریع این شیوه تجارت کردن را می رساند.
سیر زمانی۱۹۷۹: Michael Aldrich خرید آنلاین را اختراع کرد
۱۹۸۱: Thomson Holidays اولین خرید انلاین B2B را در بریتانیا ایجاد کرد.
۱۹۸۲: Minitel سیستم سراسر کشور را در فرانسه بوسیله France Telecom و برای سفارش گیری انلاین استفاده شدهاست.
۱۹۸۴: Gateshead اولین خرید انلاین B2C را بنام SIS/Tesco و خانم Snowball در ۷۲ اولین فروش خانگی انلاین را راه انداخت.
۱۹۸۵: Nissan فروش ماشین و سرمایه گذاری با بررسی اعتبار مشتری به صورت انلاین از نمایندگیهای فروش
۱۹۸۷: Swreg شروع به فراهم اوردن ومولفهای اشتراک افزار و نرم افزار به منظور فروش انلاین محصولاتشان از طریق مکانیسم حسابهای الکترونیکی بازرگانی.
۱۹۹۰: Tim Berners-Lee اولین مرورگر وب را نوشت، وب جهان گستر، استفاده از کامپیوترهای جدید
۱۹۹۴: راهبر وب گرد: Netscape در اکتبر با نام تجاری Mozilla ارایه شد. Pizza Hut در صففحه وب سفارش دادن انلاین را پیشنهاد داد. اولین بانک انلاین باز شد. تلاشها برای پیشنهاد تحویل گل و اشتراک مجله به صورت انلاین شروع شد. لوازم بزرگسالان مثل انجام دادن ماشین و دوچرخه به صورت تجاری در دسترس قرار گرفت. Netscape 1.0 در اواخر ۱۹۹۴ با رمزگذاری SSL که تعاملات مطمئن را ایجاد میکرد، معرفی شد.
۱۹۹۵: Jeff Bezos، Amazon.com و اولین تجارتی ۲۴ ساعته رایگان را راه انداخت. ایستگاههای رادیوی اینترنتی رایگان، رادیو HK ورادیوهای شبکهای شروع به پخش کردند. Dell و Cisco به شدت از اینترنت برای تعاملات تجاری استفاده کردند. eBay توسط Pierre Omidyar برنامه نویس کامپیوتر به عنوان وب سایت حراج بنیانگذاری شد.
۱۹۹۸: توانایی خریداری و بارگذاری تمبر پستی الکترونیکی برای چاپ از اینترنت. گروه Alibaba ذر چین با خدمات B2B و C2C, B2C را با سیستم خود تاییدی تاسیس شد.
۱۹۹۹: Business.com به مبلغ ۷٫۵ میلیون دلار به شرکتهای الکترونیکی فروخته شد. که در سال ۱۹۹۷ به ۱۴۹٬۰۰۰ دلار خریداری شده بود. نرم افزار اشتراک گذاری فایل Napster راه اندازی شد. فروشگاههای ATG برای فروش اقلام زینتی خانه به صورت انلاین راه اندازی شد.
۲۰۰۰: The dot-com bust
۲۰۰۲: ایبی برای پیپال ۱٫۵ میلیون دلار بدست اورد. Niche شرکتهای خرده فروشی و فروشگاههای CSN و فروشگاهای شبکهای را با منظور فروش محصولات از طریق ناحیههای هدف مختلف نسبت به یک درگاه متمرکز.
۲۰۰۳: Amazon.com اولین سود سالیانه خود را اعلان کرد.
۲۰۰۷: Business.com بوسیله R.H. Donnelley با ۳۴۵ میلیون دلار خریداری شد.
۲۰۰۹: Zappos.com توسط Amazon.com با قیمت ۹۲۸ میلیون دلار خریداری شد. تقارب خرده فروشان و خرید اپراتورهای فروش وبسایتهای خصوصی RueLaLa.com بوسیله GSI Commerce به قیمت ۱۷۰ میلیون دلار بعلاوه سود فروش از تا سال ۲۰۱۲.
۲۰۱۰: Groupon گزارش داد پیشنهاد ۶ میلیار دلاری گوگل را رد کردهاست. در عوض این گروه طرح خرید وب سایتهای IPO را تا اواسط ۲۰۱۱ دارد.
۲۰۱۱: پروژه تجارت الکترونیک امریکا و خرده فروشی انلاین به ۱۹۷ میلیارد دلار رسیدهاست که نسبت به ۲۰۱۰ افزایش ۱۲ درصدی داشتهاست. Quidsi.com, parent company of Diapers.comتوسط Amazon.com به قیمت ۵۰۰ میلیون بعلاوه ۴۵ میلیون بدهکاری و تعهدات دیگر خریداری شد.
جایگاه تجارت الکترونیک در کشورهای جهان
الگو:Ambox/small در مدت کوتاهی که از آغاز عمر تجارت الکترونیک در جهان معاصر میگذرد، این فعالیت رشد بی سابقهای را در کشورهای پیشرفته داشتهاست و پیش بینی میشود در آینده نزدیک با سرعت شگفت انگیزی در سطح جهان توسعه یابد. بر اساس آمار محاسبه شده موسسات معتبر اقتصادی نیز پیش بینی شدهاست که گستره این فعالیت تا سال ۲۰۱۰ به طور متوسط ۵۴ الی ۷۱ درصد رشد خواهد کرد که نشان دهنده شتاب دار بودن حرکت آن است.اتوجه به آنچه که گفته شد از آنجا که رشد تجارت الکترونیک وابسته و در ارتباط با رشد فن آوری اطلاعات است بهتر است ابتدا نگاهی به رشد صنعت IT در جهان بیندازیم .
در جوامع توسعه یافته حدود 80% شغلهای جدید به کامپیوتر ، اینترنت و IT وابسته اند نمودار زیر :Europe 29% Japan 13% Rest of the world 16% X 42% سهم کشورهای توسعه یافته را در بازار جهانی IT در سال 2002 نشان می دهد .نمودار دیگری در همین سال سهم کشورهای مختلف را در بازار جهانی فن آوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) ، نشان می دهد.Europe 29% Japan 12% Rest of the world 25% X 34% رشد IT و ICT اثرات قابل مشاهده فراوانی بر اقتصاد پیشرفته داشته که رشد تجارت الکترونیکی وافزایش حجم اطلاعات و گردش و سریع تر آن و افزایش شمار کاربران اینترنت و... را نیز در پی دارد .
با توجه به بررسی های موسسه تحقیقاتی Forrester و رشد سریع و روز افزون تجارت الکترونیک در کشورهای پشرفته و مزیتهای رقابتی حاصل از آن ، لازم است که کشور های در حال توسعه به منظور حضور در بازار رقابت جهانی سریعاً در استراتژیهای تجاری و بازرگانی خود تجدید نظر اساسی کنند . این موسسه تحقیقاتی پیش بینی می کند که رشد تجارت الکترونیکی از 354 میلیارد دلار در سال 2001 به حدود 10 تریلیون در سال 2005 برسد .همچنین تحقیقات EITO نشان می دهد که تجارت از طریق اینترنت در 5 کشور صنعتی اروپا یعنی انگلستان ، فرانسه ، آلمان ، التالیا و اسپانیا از 6/171 میلیلرد یورودر سال 2001 به 3/1628 میلیلرد یورو در سال 2005 می رسد که از رشد سالیان حدود 77% برخوردار است .
همچنین:
فروش online به صورت درصدی 2004 2003 2002 2001 2000
صنعت از کل فروش 40% 9/092 2/ 506 3/427 3/343 2/230
محصولات الکترونیکی و سخت افزاری 26% 5/411 5/311 2/190 90 1/35
وسایل نقلیه 17% 2/299 5/184 2/103 9/53 27
نفت و مشتقات 17% 4/266 1/170 1/101 5/56 9/29
برق ، گاز، آب و مخابرات 24% 3/235 5/143 9/73 7/33 4/14
کاغذ و مرسولات 13% 5/216 5/116 5/58 1/28 2/13
محصولات مصرفی 12% 1/211 1/128 9/73 2/41 5/22
غذا 10% 141 2/74 6/34 1/15 3/6
ساختمان 14% 124 2/60 2/62 7/10 ¾
محصولات دارویی و پزشکی 7% 3/70 9/41 8/23 1/13 7
کالاهای صنعتی 20% 1/68 5/42 4/22 5/10 6/4
حمل و نقل و انبار 15% 9/32 29 1/23 8/15 1/9
هوانوردی و صنایع دفاع 3% 5/26 3/15 6/8 8/4 6/2
صنایع سنگین 17% 5/2695 4/1823 9/1166 6/716 2/406
کل طبق جدول فوق پیش بینی فروش در صنایع ازسال 2000 تا 2004 رشدی با میانگین 17% داشته است.
در ایران
تجارت الکترونیک در ایران بسیار نوپا و در مراحل اولیهاست. اما اهمیت فناوری اطلاعات باعث شده تا تدوین و اجرای قوانین و لوایح مورد نیاز در این عرصه همواره مد نظر مسئولان ایران باشد. اما بهنظر میرسد با وجود برگزاری دورهها و کارگاههای آموزشی متعدد هنوز میزان آگاهی افراد و تجار کشور از نحوه استفاده از امکانات موجود برای تجارت الکترونیک کم است. از سوی دیگر نبود شناخت از میزان امنیت موجود در شبکه داخلی و جهانی باعث شدهاست که اطمینان لازم وجود نداشته باشد.در ایران استفاده عمومی از اینترنت بیشتر در دانشگاه ها و به منظور انجام امور تحقیقاتی است و مراکز ایجاد شده در شهرها نیز در سطح محدودی فعالیت می نمایند و کاربران بیشتر به منظور الکترونیکی وتلفن از راه دور ، از اینترنت استفاده می کنند .
بعلاوه بسیاری از قوانین وبسترهای لازم برای تجارتالکترونیک در کشور هنوز فراهم نگاشته است . بنایراین نیم توان انتظار داشت که تجارت الکترونیک به سرعت در جامعه گسترش یابد .
رتبه بندی EUI برای سال 2000 در زمینه تجارت الکترونیک در 60 کشور دنیا مؤید همین ادعاست .در این رتبه بندی که در حقیقت سهولت و میزان دسترسی به تجارت الکترونیک را در کشورها نشان میدهد از دو شاخص کلی محیط تجاری وارتباطات استفاده شده است برای شاخص محیط تجاری از 70 معیار مختلفی از قبیل گستردگی اقتصاد ، چشم انداز ثبات سیاسی ، محیط نظارتی ، مالیاتی و درجه آزادی تجارت و سرمایه گذاری استفاده شده است که بر اساس این شاخص نمره کشورما از 10 عدد 3 است که در رتبه 59 قرار دارد .
شاخص دیگراطلاعات است که از معیار هایی از قبیل گستردگی شبکه مخابرات و ارتباطات و دیگر معیار های مبین وضعیت دسترسی به اینترنت مانند هزینه اتصال به اینترنت ،نرخ سواد و ...تشکیل شده است . براساس این شاخص نیز نمره کشور عدد 3 از 10 است که رتبه 56 قرار دارد . در مجموعه دو شاخص جایگاه کشور ما رتبه 58 ازمیان 60 کشور بررسی شده است ،
دلایل عقب ماندگی تجارت الکترونیک در ایراندلایل متعددی را می توان در بیان علل عقب ماندگی تجارت الکترونیک در ایران بر شمرد که مهمترین آنها عبارتند از:
نبود بسترها و تجهیزات شبکهای وارتباطی لازم برای دسترسی سریع و آسان مردم به اینترنت
عدم وجود قوانین مدون ومصوب تجارت الکترونیک
فقدان نظام بانکداری الکترونیکی نوین در سیستم بانکی کشور
عدم وجود کارتهای اعتباری بین الملل و سایر کارتهای خرید الکترونیکی
عدم پشتیبانی بسیاراز شرکتهای تجاری فعال در زمینه تجارت الکترونیک از کشورمان و همچنین عدم وجود مراکز و شرکتهای دولتی و خصوصی خدمات دهنده تجارت الکترونیک در کشور
پایین بودن سطح آگاهی و توجه مردم به الکترونیک و فن آوری اطلاعات در کشور(عدم فرهنگ سازی مناسب
انواع تجارت الکترونیکتجارت الکترونیک را میتوان از حیث تراکنشها(Transactions) به انواع مختلفی تقسیم نمود که بعضی از آنها عبارتند از:
ارتباط بنگاه و بنگاه (B2B): به الگویی از تجارت الکترونیکی گویند، که طرفین معامله بنگاهها هستند.
ارتباط بنگاه و مصرف کننده (B2C): به الگویی از تجارت الکترونیک گویند که بسیار رایج بوده و ارتباط تجاری مستقیم بین شرکتها و مشتریان میباشد.
ارتباط مصرف کنندهها و شرکتها (C2B): در این حالت اشخاص حقیقی به کمک اینترنت فراوردهها یا خدمات خود را به شرکتها میفروشند.
ارتباط مصرفکننده با مصرفکننده (C2C): در این حالت ارتباط خرید و فروش بین مصرفکنندگان است.
ارتباط بین بنگاهها و سازمانهای دولتی (B2A): که شامل تمام تعاملات تجاری بین شرکتها و سازمانهای دولتی میباشد. پرداخت مالیاتها و عوارض از این قبیل تعاملات محسوب میشوند.
ارتباط بین دولت و شهروندان (G2C): الگویی بین دولت و توده مردم میباشد که شامل بنگاههای اقتصادی، موسسات دولتی و کلیه شهروندان میباشد. این الگو یکی از مولفههای دولت الکترونیک میباشد.
ارتباط بین دولتها (G2G): این الگو شامل ارتباط تجاری بین دولتها در زمینههایی شبیه واردات و صادرات میباشد.
البته باید گفت که انواع بالا کاملا مستقل از هم نیستند و گاهی که تاکید بر خرید و فروش ندارند در قالب کسب و کار الکترونیک میآیند
ابزارها
ایمیل
رایانامه، نامهٔ الکترونیکی[۱] یا ایمیل (به انگلیسی: e-mail مخفف Electronical Mail)، نامهای الکترونیکی است که با رایانه فرستاده میشود. سرویس ایمیل یا رایاپیک (به انگلیسی: e-mail service) سامانهای است که این خدمات را ارائه میکند. نشانی پست الکترونیکی یا رایانشانی[۲] (به انگلیسی: e-mail address)، نشانی است که برای رایانامه مشخص شدهاست.
یکی از کاربردهای اینترنت فرستادن و دریافت نامههای الکترونیکی است؛ نامهٔ الکترونیکی پروندهای است که از طریق شبکهٔ اینترنت برای مخاطبی که دارای رایانشانی است، فرستاده میشود.
اگر شما دارای یک پست الکترونیکی روی شبکه اینترنت باشید و برایتان یک رایانامه فرستاده شده باشد، این رایانامه روی دستگاه کارسازشبکهای که به آن متصل هستید باقی میماند تا شما به شبکه وصل شوید، سپس با پیام ((نامهٔ تازه)) روبرو میشوید که میتوانید به کمک نرمافزارهای مورد استفاده خود آن را بخوانید و به آن پاسخ دهید.
فروشگاه اینترنتی
فروشگاه اینترنتی یا فروشگاه آنلاین، نوعی وبگاه است که برای ارائه محصولات برای فروش از طریق اینترنت برپا میشود. در مقایسه با فروشگاههای حقیقی، این فروشگاههای مجازی مزایایی از قبیل عدم محدودیت جغرافیایی و زمانی، کاهش هزینههای جانبی و کاهش ترافیکو آلودگی را به همراه دارند.
ابزار پیام سریع
پول الکترونیکی
در سالهای اخیر، مصرف کنندگان تمایل چشمگیری برای انجام مبادلات الکترونیکی از خود نشان دادهاند. کاهش هزینه و افزایش سرعت دسترسی به اینترنت ([Only Registered And Activated Users Can See Links]) و مزایای اقتصادی و اجتماعی تجارت الکترونیکی از دلایل اصلی توجه مردم به اینگونه مبادلات است. تجارت الکترونیک واژهای است که برای تجارت از طریق سیستمهای اطلاعاتی- ارتباطی بکار میرود. در این گزارش مقدمهای در مورد تجارت الکترونیکی آورده شدهاست که هدف از آن، آشنایی با ابعاد و زیرساختهای تجارت الکترونیکی و تبیین نقش و جایگاه انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در آن میباشد. سپس توضیحاتی در رابطه با بانکداری الکترونیکی، پرداخت الکترونیکی، مزایا و معایب آنها ذکر شدهاست. در ادامه پول الکترونیکی که یکی از مهمترین زیر سیستمهای پرداخت الکترونیکی است معرفی میگردد و مزایا و معایب آن بررسی میشود. در واقع پول الکترونیکی یک مکانیسم پرداخت ارزش ذخیره شده یا پیش پرداخت شدهاست که در آن مقداری از وجوه یا ارزش که برای مصرف کننده قابل استفادهاست، در یک وسیله و قطعهٔ الکترونیکی ذخیره شده و در تصرف مشتری است.
محتویات
۱ بانکداری الکترونیکی
۲ پرداخت الکترونیکی
۲.۱ ویژگیهای سیستمهای پرداخت الکترونیکی
۳ پول الکترونیکی
۳.۱ ویژگیهای پول الکترونیکی
۳.۲ انواع پول الکترونیکی
۳.۲.۱ پول الکترونیکی شناسایی شده
۳.۲.۲ پول الکترونیکی غیرقابل شناسایی (بینام و نشان)
بانکداری الکترونیکیبانکداری الکترونیک را میتوان استفاده از تکنولوژی پیشرفته شبکهها و مخابرات، جهت انتقال منبع (پول) در سیستم بانکداری معرفی کرد. در تعریفی دیگر، بانکداری الکترونیکی عبارت از ارائه کلیه خدمات بانکی به صورت الکترونیک و از طریق واسطههای ایمن و بدون نیاز به حضور فیزیکی مشتری است. در کشورهای پیشرفته دنیا مذاکرات بین خریدار و فروشنده، سفارش خرید، تهیه بیمه نامه، انتقال پول، حمل و نقل کالا و ترخیص از گمرکات به صورت الکترونیکی پشتیبانی میشود و روشهای نقل و انتقال پول به صورت الکترونیکی و حمل و نقل کالا بر اساس در خواستهای الکترونیکی است که در این راستا بانکداری الکترونیکی از ارکان اصلی و لازمه تحقق این امر میباشد.
پرداخت الکترونیکی
زمان شروع پرداخت الکترونیکی را میتوان سال ۱۹۱۸ دانست، یعنی هنگامی که بانکهای فدرال رزرو آمریکا به انتقال وجوه از طریق تلگراف میپرداختند. پرداخت الکترونیکی اشکال گوناگونی دارد که میتوان آن را به دو دستهٔ اصلی تقسیم کرد:
سیستمهای پرداخت برای معاملات عمده فروشی
سیستمهای پرداخت برای معاملات خرده فروشی
در چنین مکانیسمهایی پرداخت به صورت برخط نیز وجود دارد و از طریق بررسی و کنترل زاویای مختلف سیستم، اعمال میشود. تعدادی از ابداعات در محدودهٔ پرداختهای الکترونیکی جزیی (خرده فروشی) به عنوان پول الکترونیکی شناخته شدهاند. این ابداعات که در حال حاضر نیز در مرحلهٔ اول توسعه و پیشرفت قرار دارند، بالقوه دارای این قدرت هستند که قواعد حاکم بر پول نقد را در مورد پرداختهای خرده فروشی به چالش کشیده و در عین حال میتوانند معاملات خرده فروشی را هم برای مصرف کننده و هم برای تجار، ساده تر و ارزانتر گردانند. در این زمینه ادعا شدهاست که پول الکترونیکی مفهومی جدید از کیف پول را ارایه نموده، سیستم پرداخت تجاری را برای اینترنت به وجود آورده و راه دولتها را برای پرداخت به صورت الکترونیکی، تغییر داده و انقلابی را در گردش ارزش (پول) از طریق خطوط تلفن و امواج (الکترونیکی) پدید آوردهاست.
ویژگیهای سیستمهای پرداخت الکترونیکی
امنیت: ایمن ساختن اطلاعات به معنای جلوگیری از تحریف و دستیابی به اطلاعات توسط افراد غیر مجاز
تقسیم پذیری: بیشتر فروشندگان تنها کارتهای اعتباری را برای دامنهای حداقل و حداکثر قبول میکنند بنابراین هرچه دامنه قبول پرداختها را زیادتر کند امکان پذیرش بیشتری دارد
قابلیت بررسی: سیستم باید تمام عملیات مالی را ثبت کند تا در صورت لزوم بتوان اشکالات و خطاهای احتمالی را ردیابی کرد
قابلیت اطمینان: سیستم باید بقدر کافی مستحکم باشد تا کاربران در صورت قطع برق پولها را از دست ندهند.
گمنامی: این مطلب با حریم خصوصی ارتباط دارد یعنی برخی خریداران تمایل دارند هویت و مشخصات خرید هایشان گمنام باقی بماند
عدم تکذیب : یک سیستم پرداخت اینترنتی باید گروههای درگیر را مطمئن و متعهد سازد که گروهی نتواند معاملات را انکار کرده و یا بطور غیر قانونی از زیر آن شانه خالی کند.
انواع پول الکترونیکی
پول الکترونیکی را به شیوههای مختلف تقسیمبندی مینمایند، در یکی از تقسیمبندیها پول الکترونیکی را به دو دسته تقسیم مینمایند:
پول الکترونیکی شناسایی شده
این نوع پول الکترونیکی حاوی اطلاعاتی دربارة هویت مالک آن میباشد که تا حدودی مانند کارتهای اعتباری است. این پولها دارای قابلیت ردگیری میباشند و هویت دارنده آن قابل شناسایی است. قابلیت استفاده این پول در دو روش پیوسته و ناپیوسته امکانپذیر است.
پول الکترونیکی غیرقابل شناسایی (بینام و نشان)
این نوع پول دیجیتالی خصوصیت مخفی بودن هویت فرد دارندهاش، را در بردارد، و از این لحاظ درست مانند پول کاغذی سنتی عمل میکند. هنگامی که پول دیجیتالی از حسابی برداشت شد بدون باقی گذاشتن هیچ اثری میتوان آن را خرج نمود و با توجه به این نکته که هنگام ایجاد کردن پول دیجیتالی از امضاهای نامشخص استفاده میشود امکان پیگیری آن برای هیچ بانکی وجود ندارد. هر کدام از پولهای الکترونیکی فوقالذکر به دو دسته پول الکترونیکی پیوسته و پول الکترونیکی ناپیوسته تقسیم میشود.
محبوبترين سايتهاي تجاري دنيا بر اساس نظر سنجي وبلاگ Webware
1. Amazon
2. Craigslist
3. eBay
4. Etsy
5. Google Ad Words
6. Kayak
7. PayPal
8. Woot
9. Yahoo Shopping
10. Zillow
تجارت الکترونیک و فن آوری اطلاعات (E - Commerce & IT )
مقدمه ای بر IT :
تکنولوژی اطلاعات ، روش کارکرد افراد ، سازمانها و دولتها را دگرگون کرده و امور اقتصادی و اجتماعی و حتی طرز تفکر مردم را تغییر داده است . آموزش ، بهداشت ، صنعت و تولید ، تجارت ، بانکداری ، خدماتوحتی نحوه گذاران اوقات فراغت و سرگرمیها همه تحت الشعاع آثار و تغییرات این تکنولوژی قرار گرفتهاند . تکنولوژی اطلاعات باعث ایجاد مشاغل جدید ، صنایع نوین و خلاقیتهای پیاپی شده و تغییرات عمده در روش زندگی پدید آورده است . نزدیکی روز افسون مردم جهان به یکدیگر ، تعامل فرهنگها ، و ... نمونههایی از این پیامدها است . از دیدگاه علمی ، نیز امروزه تکنولوژی اطلاعات در کنار مهندسی ژنتیک ودانش هوا فضا ، یکی از سه شاخه پیشرو و آینده ساز دانش و تمدن فردای بشر به شمار می رود . پیشرفتهای تکنولوژی اطلاعات به حدی گسترده است که برخی از صاحبنظران آن را با پدیدههایی چون “ اختراع ماشین بخار “ مترادف دانسته اند . در بعد اقتصادی نیز “ اهمیت دست یابی سریع به اطلاعات صحیح “ کلید پیروزی در عرصه رقابت جهانی محسوب میشود .
تجارت الکترونیک نیز به عنوان یکی از قسمتهای مهم نشأت گرفته از فن آوری اطلاعات است که پیشرفت آن در سایه پیشرفت فن آوری اطلاعات محقق گشته است .
سطوح تجاری الکترونیک (E - Commerce levels )
تجارت الکترونیک را میتوان به سطوح مختلفی تقسیم بندی کرد . هر یک از ابعاد سه گانه اصلی تجارت ، یعنی محصول یا خدمات مورد مبادله ، فرآیند فروش و تحول خدمات پس از فروش میتوانند از حالت فیزیکی و کاملا ملموس تا حالت الکترونیکی و نرم افزاری (یا اصطلاحاً مجازی ) تغییر نمایند . در حالتی که در تجارت سنتی هر سه عامل ، فیزیکی و کاملا قابل لمس هستند ، در تجارت کاملا الکترونیکی (بالاترین سطح تجارت الکترونیک ) هر سه عامل حالت الکترونیکی دارند . ترکیبات گوناگون از حالتهای فیزیکی و الکترونیکی سطوح مختلف تجارت الکترونیکی را شکل میدهند.
لذا تجارت الکترونیک میتواند در تمام یا بخشی از مراحل چرخه تجاری (Business Cycle) بکار گرفته شود .
چرخه تجاری از موارد یافتن کالاها و خدمات متناسب با نیازها و یافتن راههای مبادله مورد توافق(جستجو و مذاکره) ، سفارش ، حمل و پرداخت بها (اجرای توافق وپرداخت ) ، فعالیتهای پس از فروش مثل گارانتی و خدمات پس از فروش تشکیل شده است .
سدان در تلاش برای تعریف تجارت الکترونیک مولفههای زیر را در مراحل مختلف تجارت تعریف میکند.
)نمودار زیر)
فروشندگان ↔ خریداران
تبلیغات ، تقاضای اطلاعات جستجو،
بازاریابی، ایجاد رابطه مقایسه ،
تامین نمونه ها مذاکره / چانه زنی ارزیابی
اخذ سفارش یا پیمانکاری سفارش / پیمان سفارش یا پیمان
تامین تامین سپاری
دریافت بها پرداخت دریافت
بررسی خسارتها، برگشت دادن / ادعای خسارت برگشت دادن،
پشتیبانی، پشتیبانی و خدمات دریافت و پشتیبانی
نگهداری و خدمات
دراین نمودار خطوط فلش دار نمایشگر کاربرد تکنولوژی اطلاعات در ایجاد ارتباط است .
بنا به سطح تجارت الکترونیک مورد استفاده ، این مولفه ها به صورت فیزیکی ، الکترونیکی و یا حد وسط آنها ظاهر میشوند .
تاثیر گزاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح مختلف تجارت (The impact of e - commerce )
تاثیر گذاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح تجارت قابل لمس و بررسی است از جمله :
رقابت (Competition)
بازاریابی (marketing)
توزیع(distribution)
خدمات و سرویس دهی (services)
فروش (sales)
تجارت الکترونیکی در برابر تجارت سنتی (Traditional commerce & e - commerce)
هر فن آوری پیشرفته ، ایجاد تهدیدها وفرصتهای جدیدی برای سازمانها میشود . تغییر در فن آوری ، موجب تغییر در قانونمندی های بازرگانی شرکتها و متحول ساختن سیستمهای سازمانی و اجتماعی میگردد .
تکنولوژی اطلاعات به عنئان لبه پیشرو تکنولوژی های جدید در سه پارامتر سرعت ، دقت و هزینه فعالیتها میتواند تاثیر گذار باشد . تکنولوژی اطلاعات میتواند پنج مزیت عمده ایجاد کند : ارزانتر (تولیدخرجیهای مشابه با هزینه کمتر ) ، بیشتر (تولید خروجیها ییشتر و با هزینه مشابه ) ، سریعتر (تولید خروجیهای مشابه با همان هزینه در زمان کمتر ) ، بهتر (تولید خروجی های مشابه با همان هزینه وهمان زمان ولی با تجارت الکترونیک ، موانع جغرافیای و تفاوت روز و شب در مناطق مختلف را از میان بر میدارد و باعث ارتقای ارتباطات و گشودگی اقتصادی در سطح ملی وبین المللی میشود . تجارت الکترونیک طریق هدایت کسب و کار را تغییر میدهد و بدین ترتیب باعث تبدیل بازارهای سنتی به شکلهای جدیدتر میشود .
در حالی که تجارت الکترونیکی و به خصوص نوع اینترنتی آن باعث ایجاد تغییرات چشمگیر در شرایط رقابتی شده است (به عنوان مثال ظهور و ورود سریع رقبای جدید ، جهانی شدن رقابت ، رقابت شدید در استانداردها و ...) فرصتهای جدیدی برای جایگزینی کسب و کار ، ایجاد مشاغل و فرصتهای شغلی جدید در زمینههای مختلف ایجاد کرده است .
به طور کلی میتوان فواید تجارت الکترونیک را در قیاس با تجارت سنتی در موارد زیر دانست :
حضور در بازار به شکل “ همه جا ، همه کس ، همه وقت “
در زمینه معرفی و تبلیغ محصول ، استفاده از تجارت الکترونیک ، به خصوص با استفاده از اینترنت ، دچار محدودیتهای موجود در تبلیغات متعارف نبوده و در هر زمان در دسترس است و میتواند برای هر گروه خاص مصرف کنندگان تغییر یابد .
تجارت الکترونیک ، کانالهای معمول فروش را تغییر میدهد و امکان فروش مستقیم و بدون واسطه محصولات و خدمات جدید را به بازارهای استراتژی و تازه فراهم میکند .
دراین نمودار خطوط فلش دار نمایشگر کاربرد تکنولوژی اطلاعات در ایجاد ارتباط است .
بنا به سطح تجارت الکترونیک مورد استفاده ، این مولفه ها به صورت فیزیکی ، الکترونیکی و یا حد وسط آنها ظاهر میشوند .
فروش آنی و روی خط (online) به مقدار زیادی هزینه های فروش و نیاز به نیروی انسانی را کاهش می دهد.
زمان عرصه کاهش می یابد و محصولات جدید می توانند به محض آماده شدن در معرض فروش روی خط قرار گیرند.
خدمات پس از فروش به مشتری میتواند با امکان خبرگیری سریع دو طرف از یکدیگر وعرضه انواع خدمات به مشتری تسهیل و تکمیل شود .
ورود به بازارهای جدید واستراتژیک بدون در نظر گرفتن مرزها میسر است .فرصتهای تجاری و شغلی جدیدی به وجود میآید .
قدرت تجزیه و تحلیل کالا افزایش مییابد بطوریکه اطلاعات بدست آمده از مشتریان برای تولید کالاهای جدید یا تغییر در تولید کالاهای قبلی مورد استفاده قرار میگیرد .
قدرت تجزیه وتحلیل بازار افزایش مییابد و شرکت میتواند بر اساس این تجزیه وتحلیل استراتژیهای فروش یا بازاریابی خود را در یک یا چندعرصه تغییر دهد .
اما در مقابل تجارت الکترونیک مسائلی را با خود به همراه دارد که در صورتیکه برای آنها راه حل مناسبیاتخاذ نشود میتواند ویژگی هایش را تحت الشعاع قرار دهد از جمله :
سهولت درسرقت اسرارو رموز محرمانه کاری شرکتها
تبیین قوانین مالیاتی دقیق
تبیین قوانین گمرکی دقیق
آشنایی با قوانین کشورها
آداب ، رسوم و فرهنگهای ملل
کلاهبرداری از طریق کارت های اعتباری
اعتماد
امنیت (جنبه های مختلف امنیت : تشخیص هویت ، عدم انکار ، یکپارچگی اطلاعات ، محرمانگی اطلاعات)
علاوه براین تمام کالاها به طور صد درصد قابل ارائه وفروش از طریق اینترنت نیستند بطوریکه دو کار سیلور آزمونی تحت عنوان آزمون خرید الکترونیکی برای تعیین شایستگی محصولات یا خدمات جهت عرضه در سیستم تجارت الکترونیک پیشنهاد میکند :
مشخصات محصول : میزان وابستگی انتخاب محصول به حواس پنجگانه انسان . هرچه برای انتخاب محصولات و خدمات به حواس لامسه ، بویایی و چشایی نیاز بیشتری باشد ، امکان خرید الکترونیکی آنکمتر خواهد بود ، در حالیکه حواس بینایی و شنوایی از طریق رسانههای الکترونیکی قابل انتقال می باشند .
آشنایی و اطمینان مشتری به محصول : محصولاتی که مشتریا ن از قبل با آن آشنا بوده ونسبت به آن اطمینان دارند ، راحت تر خریداری می شوند
ویژگیهای مشتری : بسیاری از مشتریان ممکن است به دلایل مختلف خرید الکترونیکی را نپذیرند. در مقابل بسیاری از مشتریان به منافع و مزایای روشهای جدید و آسان خرید واکنش مثبت نشان خواهند داد .
تجارت الکترونیک (بخش دوم)
عناوین مبحث:
1- مدلهای مختلف تجارت الکترونیک
2- انواع سایتهای تجاری و خدمات الکترونیکی
3- روشهای انتقال و پرداخت پول در تجارت الکترونیک
4- معرفی انواع کارتهای خرید و اعتباری
1- مدلهای مختلف تجارت الکترونیک (E-Commerce Models)
تجارت الکترونیک را میتوان از نظر طرفین تجارت در سه سطح درون سازمانی ، بین سازمانی و مشتری تقسیم نمود اما به طور کلی مدلهای دیگری را نیز میتوان در این رابطه در نظر گرفت :
1- تجارت بین سازمانی (Business to Business)
2- تجارت بین سازمانی و مصرف کننده ( Business to Consumer)
3- تجارت مصرف کننده با مصرف کننده ( Consumer to Consumer)
4- تجارت مصرف کننده به کسب و کار ( Consumer to Business)
5- تجارت کسب و کار به کارکنان (Business to Employer)
6- تجارت سازمانها با ادارات دولتی (Business to Government)
علاوه بر این موارد میتوان به موارد خاص تری همچون تجارت مردم به مردم (P2P)،بورس به بورس(E2E)، و... را در نظر گرفت .
مقایسه روشهای B2B و B2C :
عامل مقایسه B2C B2B
کلی : تعداد بالا ،قیمت پایین کلی : تعداد کم ، قیمت بالا
میزان خرید موردی : تعداد کمتر ، قیمت موردی : تعداد بیشتر ، قیمت بالاتر پایینتر
سرویسهای تجاری ، مواد خام،
انگیزههای خرید خدمات و کالاهای تولیدی آماده قطعات و تکنولوژی ، اطلاعات تجاری ، محصول
نوح محصول خدمات و کالاهای تولیدی آماده سرویسهای تجاری ، مواد نمایش کامل اطلاعات درباره
محصولات و خدمات قابل ارائه
نمایش لیست کالاها، فروش ، . لیست موجودی کالا ،
پروسه ارسال کالا و... روشهای ارسال کالا ، قابلیت
پردازش معاملات تجاری با
حجم بالا بصورت Real Time
، انجام بسیاری از عملیاتهای تجاری
بوسیله شرکهای تجاری ثالث
اعتماد و امنیت امنیت و کسب اعتماد امنیت و اعتماد و
در سطح نیاز به پایین تر کسب اعتبار بالا
2- انواع سایتهای تجاری و خدماتی الکترونیکی (e-business models & e-services)
مجموع سیاستهای کلی سایت ، در عملیاتها ، تکنولوژی و ایدئولوژی مدلها مختلف سایتهای تجاری را شکل میدهند که از جمله مهمترین آنها عبارتند از :
مدل Storefront : سایتی که معرفی کالا ، عملیات فروش روی خط . سرویس دهی و امنیت را یکجا در خود دارد تا ارتباط مستقیم فروشنده و خریدار در آن میسر گردد مثل تمام سایتهای تجاری شرکتهای بزرگ : استفاده از تکنیک Shopping Cart
مدل e-marketplace : بازارچه الکترونیکی که امکان جستجو و خرید انواع محصول را از فروشندگان مختلف برای خریدار فراهم میآورد . مثل سایت [Only Registered And Activated Users Can See Links] : استفاده از تکنیکهای مختلف فروش مثل تکنیک Cross-Sell یا Up-Sell
مدل Auctions : سایتهای جراحی با روشهای و متدهای مختلف ، مناسب برای نوع C2C مثل سایت [Only Registered And Activated Users Can See Links]
مدل Portal : این سایتها تقریباً تمام اطلاعاتی را که بیننده سایت به آن نیاز دارد در خود جای داده است .
اطلاعاتی همچون اخبار ، ورزش ، اطلاعات آب و هوا ، اطلاعات بازار بورس و قابلیت جستجو در وب . مثل سایت [Only Registered And Activated Users Can See Links]
مدلDynamic - Pricing : که خود انواع مختلف دارد :
مدل Name-Your-Price : مشتری قیمت خود را اعلام میدارد و سایت با کمک ارتباطات خود سعی در پیدا کردن محصول مورد نظر با آن قیمت میکند مثل سایت [Only Registered And Activated Users Can See Links]
مدل Demand-Sensitive Price : سایت سعی میکند که خریدهای مشابه را نگه داشته . در نهایت یکجا انجام دهد تا هزینههای جانبی بین تمام خریداران سرشکن شود و قیمت نهایی کمتری برای مشتری حاصل گردد مثل سایت [Only Registered And Activated Users Can See Links]
مدل Bartering : سایتهایی که در آنها کالایی با کالای دیگر مبادله میشود مثل سایت [Only Registered And Activated Users Can See Links]
مدل e-services : سایتهای خدمات دهنده تجاری که معمولاً بعنوان شخص ثالث در مبادلات تجاری الکترونیکی وارد عمل میشوند مثل سایت [Only Registered And Activated Users Can See Links] یا [Only Registered And Activated Users Can See Links]
در بحث خدمات الکترونیکی در تجارت الکترونیک نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
خدمات بانکی الکترونیک
بیمه الکترونیکی
خدمات انتقال وجوه الکترونیکی
گردشگری الکترونیکی
بازاریابی الکترونیکی
وام الکترونیکی
و...
3- روشهای انتقال و پرداخت پول در تجارت الکترونیک ( Electronic Fund Transfer Ways )
مدل پول (Cash Model)
خریدار معادل پول نقد از بانک مربوط پول دیجیتالی خریداری میکند و با کمک کیف پول الکترونیکی خود از سایتهایی که از این روش پشتیبانی میکند . برای توضیحات بیشترسایتهای
[Only Registered And Activated Users Can See Links] را ببینید .
معایب :
1) یکپارچگی خاصی در زمینه روشها و بستههای نرم افزاری در این روش وجود ندارد .
2) نیاز به ابزار و سیستمهای اضافی برای پرداخت و دریافت پول دارد .
3) امکان پیگیری وجوه انتقال وجود ندارد .
مزایا :
1) وجوه در همان زمان انجام عملیات و بدون پردازشهای اضافی و پشت صحنه انتقال مییابند .
2) هیچ گونه هزینه مازاد و اضافی ندارد .
3) خریدار ناشناس میماند .
مدل چک (Check Model ) :
خریدار از یک نوع چک دیجیتالی رمز شده به همراه کیف پول الکترونیکی برای خرید خود استفاده میکند برای توضیحات بیشتر سایت [Only Registered And Activated Users Can See Links] را ببینید .
معایب :
1. بزرگترین عیب عدم انتقال بلافاصله وجوه است .
2. دارای پتانسیل کلاهبرداری است
مدل کارتهای اعتباری (Credit Cards): مرسوم ترین روش
معایب :
1. دارای پتانسیل کلاهبرداری است
2. برای معاملات با مبلغ بالا مناسب نیست .
مزایا :
1. جامعیت بیشتری نسبت ب روشهای دیگر دارد و اکثر آن را پشتیبانی میکنند .
2. نیاز ب نرم افزار یا سخت افزار خاصی برای کاربران ندارد و با یک اشتراک اینترنت میتوان به این روش خرید کرد .
3. در صورت لزوم قابلیت پیگیری تمام وجوه انتقالی به این روش وجود دارد .
مدل نقطه به نقطه (Peer to Peer)
امکان انتقال پول را بین حساب یک مشتری و یک مشتری دیگر فراهم میآورد . برای کسب توضیحات بیشتر سایت [Only Registered And Activated Users Can See Links] را ببینید.
مدل کارتهای هوشمند ( Smart Card ) :
کارتهای هوشمند با پردازنده و حافظه داخلی که امکان ذخیره کردن اطلاعات دیگری همچون نام کاربر و رمز عبور را در خود دارد .
مزایا : 1) بالا رفتن امنیت و قدرت تشخیص هویت
2) امکان ذخیره کردن اطلاعات زیاد مورد نیاز در کارت
معایب : 1) قیمت بیشتر
4- معرفی انواع کارتهای خرید و اعتباری
کارت حافظه (Memory Card) : یک کارت پلاستیکی است که روی آن به اندازه مشخص برای مثال چند کیلو بایت حافظه الکترونیکی تعبیه شده و از طریق اتصال به دستگاه مخصوص قابل شناسایی است .
کارت تلفن نوعی کارت حافظه محسوب میشود .
کارت هوشمند (Smart Card) : شبیه کارت حافظه ، یک کارت پلاستیکی است که یک قطعه فلزی شامل حافظه ، پردازنده و نرم افزار مربوط روی آن گنجانده شد و ضمن توان پردازش از امنیت بیشتری نسبت به کارت حافظه برخوردار است . سیم کارت تلفن همراه بک نوع کارت هوشمند است .
کارت مغناطیسی (Magnetic Card) : اطلاعات مختصر دارنده کارت در یک نوار مغناطیسی روی کارت پلاستیکی تعبیه میشود . ملی کارت (سیبا) نوعی کارت مغناطیس است .
کارت پلاستیکی (Plastic Card) : همانگونه که از نامش پیداست تنها یک کارت پلاستیکی است که نوشتههای روی آن ارزشمند است . کارت خدمات اینترنت یک کارت پلاستیک است که نام کاربری و رمز عبور روی آن نوشته شده است .
کارت اعتباری (Credit Card) : دارنده این کارت میتواند به میزان اعتباری که حساب خود دارد از طریق این کارت خرید کند و یا پول دریافت نماید . ممکن است مبلغ اعتبار فرد پیش از مبلغ سپرده فرد باشد . کارتهای اعتباری دو نوع هستند . الف – کارتهای محدودی که توسط برخی شرکتها برای خرید از محصولات شرکتهای طرف قرار داد عرضه میشود و همه جا قایل استفاده است .
کارت موجودی حساب (Debit Card) : کارتی که با حساب شخصی در بانک ارتباط دارد وبه کمک آن میتوان موجودی را مستقیماً از بانک ( دستگاه خودپرداز ) دریافت نمود و یا مبلغ مورد نظر را مستقیماً از آن پرداخت کرد . در این روش بیش از سپرده نمیتوان هزینه کرد . کارتهای بانک های کشور از این نوع هستند .
کارتهای اعتباری و موجودی حساب ممکن است به صورت مستقیم در دستگاههای پرداخت خودکار مورد استفاده قرار گرفته و یا در اینترنت به کار گرفته شوند.
همچنین کارتهای اعتباری مهم بین الملی عبارتنداز
. Discover , Euro Card , American Express , Master Card , Visa Cardو ...
تجارت الکترونیک (بخش سوم)
عناوین مبحث:
1- مدل مختلف تجارت الکترونیک
2- انواع سایتهای تجاری و خدمات الکترونیکی
3- روشهای انتقال و پرداخت پول در تجارت الکترونیک
4- معرفی انواع کارتهای خرید و اعتباری
1- راهکارهای تجارت الکترونیک (E-Commerce Solutions)
(In-House Solution )میزبانی سایت تجاری توسط خود شرکت
در این روش تمام تجهیزات سخت افزاری ، نرم افزار ، شبکهای و زیر ساختهای لازم برای ایجاد شاخه تجاری تحت وب توسط خود شرکت تجاری تهیه و راهاندازی میشود. مثل سایت ebay.com یا سایتهای تمام شرکتهای تجاری بزرگ دنیا
فواید :
کنترل کامل بر روی زیر ساختهای سخت افزاری و نرم افزاری مورد استفاده
انطباق پذیری سریع و بالا با سیستمها و تکنولوژی روز
معایب :
نیاز به بودجه و دانش فنی بالا برای حفظ و نگهداری و ارتقاء سیستم
( Instant Storefront) میزبانی سایت تجاری توسط خدمات اینترنتی
میزبانی سایت . کنترل نرم افزارهای مورد نیاز برای راهاندازی یک سرویس تجاری Online توسط سرویس دهنده دیگری انجام میشود و ما از طریق روشهایی میتوانستیم سایت خود را تا حدودی کنترل کنیم . کلاً این روش نسبت به روش قبلی ارزانتر بوده و نیاز به دانش فنی کمتری دارد ولی در عین حال کنترل کمتری بر روی سایت خود از نظر تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری داریم . این روش خود به دو صورت انجام میپذیرد :
1.روی خط (Online) : کل سیستم بسته نرم افزاری مدیریت سایت بروی سیستم میزبان سایت و به صورت همیشه Online قرار دارد . مثل Yahoo! Store
2.خروج خط (Offline ) : میتوان از طریق نرم افزارهایی که معمولاً از طریق سایت میزبان قابل Download است مدیریت و تنظیمات خود را بر روی سایت انجام داده و در نهایت با وصل شدن به اینترنت ، این تغییرات را برروی سایت خود منتقل کنیم .
2- اینترنت و قوانین (Law and the Internet)
نشر الکترونیکی و حقوق مالکیت معنوی :
امروزه با توجه به گسترش صنعت نشر الکترونیکی (Electronic Publishing (EP) )و در کنار تمام خدمات آن در زمینه گسترش صنعت IT ، بحثهای جدیدی در زمینه حفظ و تعیین حد و حدود مالکیت سرمایههای معنوی بوجود آمده است . منظور از سرمایههای معنوی (Intellectual Property) مواردی همچون علامت تجاری ، آرم ، نام شرکت، محصولات، حق ثبت و تمام موارد دیگری است که مشمول قانون Copyright میشوند . برای حل این مسأله قوانین اینترنتی خاصی در همین رابطه وضع شده و انجمن و تشکلات خاصی نیز در رابطه با همین قوانین فعالیت دارند .
قانون کپی رایت (Copyright) :
قانون کپی رایت در سال 1976 در سنا آمریکا تصویب شد و طبق آن بوجود آورنده اثر ، دارای “حقوق انحصاری خاصی“ در زمینه با اثر خود بطول مدت زمان محدودی میشد . برطبق این قانون ، افراد غیر از صاحب اثر ، حق هیچ گونه کپی برداری ، انتشار ، نمایش و یا اقتباس گیری را از اثر کپی رایت را ندارند مگر آنکه صاحب اثر این حق را با نظر خود شرایط خاصی به دیگران منتقل کنند . در این قانون به اثری ، اصلی (Original) گفته میشود که بطور مستقل از سایر دیگر آثار تهیه شود لذا لزوماً نباید حتماً کاری نو و جدید باشد .
حال با وضع قانون کپی رایت و اجرای آن در بسیاری از کشورها (اخیر در کشورما نیز) این قانون در مواردی در کشورهای مختلف با هم تفاوت دارد :
1.مدت زمان اعتبار حق کپی رایت برای یک اثر
2.آیا اعمال کپی رایت برای یک فرم (قالب) از اثر قالبهای دیگر آن را هم پوشش میدهد مثلاً در مورد یک اثر ادبی ، مواردی همچون تهیه فیلم یا موسیقی را که از روی آن اثر تهیه شده در بر میگیرد.
3.نوع و سطح اجازه استفاده یا انتشار مجدد بخشی از چگونه تعریف میشود .
Information Infrastructure Task Force (IITF) : این تشکل در سال 1993 در جهت ارزیابی آثار در زمینه حقوق مالکیت معنوی ایجاد شد و در سال 1994 گزارشی از حقوق مالکیت معنوی منشر کرد .
Trademark : هر نوع کلمه و یا سمبل خاصی که از روی آن محصولات یا خدمات یک تولید کننده یا خدمات دهنده خاص را بتوان تشخیص داد . در واقع علامتی است که هر تولید کننده برای مشخص کردن محصولات تولیدی خود از آن استفاده میکند .
The Patent and Trademark Office (PTO) : مؤسسهای است که در زمینه ثبت اختراعات و نامهای تجاری فعالیت میکند .
Patents : حقوقی ویژهای است که قانون هر کشور برای اختراع کننده یک کشف قائل میشود .
کسب اجازه از صاحب اثر (Licensing) :
حق استفادهای است که دیگران در مورد استفاده شخصی یا انجام فعالیت تجاری درباره یک اثر طبق یک قرارداد از صاحب امتیاز اثر کسب میکنند .
End-User License Agreement(EULA) : تعهدی است که استفاده کننده یک برنامه کامپیوتری در مورد نحوه استفاده از نرم افزار مربوطه در قبال تهیه کننده آن متعهد میشود .
World Intellectual Property Organization (WIPO) : برای بین الملی کردن حق مالکیت معنوی (Copyright) این ارگان بوجود آمد و در حال حاضر دارای بیش از 120 عضو میباشد که قرارداد کپی رایت را در کشور خود پذیرفتهاند. ([Only Registered And Activated Users Can See Links])
با این حال هنوز اتحادیه بین المللی در زمینه نظارت بر اجرای قانون کپی رایت در تمام کشورها وجود ندارد .
حریم شخصی و محرمانگی اطلاعات کاربران (Privacy and confidentiality):
در اینترنت اطلاعات شخصی افراد مثل آدرس پست الکترونیکی ، آدرس ، شماره تلفن ، شماره حساب اعتباری و ... ممکن است به سادگی توسط سایت یا فروشنده به دیگر سایتها منتقل شود .
در همین زمینه سایتها باید در قسمتی که معمولاً تحت عنوان Privacy Policy بیان میشود تضمین میدهند تا اطلاعاتی را که کاربران در سایت آنها وارد میکنند بطور محرومانه نزد خود نگه دارند و از آن استفاده تجاری نکنند .
قانون تجارت الکترونیک شامل 134 ماده است که مواد مهم و اساسی آن میتوان اعتبار قراردادهای خصوصی – ماده 5، امضاء اصل – ماده 6 الی 11 ، امضاء الکترونیکی مطمئن – ماده 12 ثبت یا سوابق الکترونیکی مطمئن – ماده 13 ، آثار ثبت و سوابق و امضای الکترونیکی مطمئن مواد 14 الی 16 ، عقد وارده طرفین مواد 23 و 24 ، تصدیق دریافت – مواد 30 الی 35 ، زمان و مکان ارسال و دریافت داده – مواد 36 الی 40 حمایت از حریم خصوصی مواد 105 الی 107 کلاهبرداری کامپیوتری – ماده 112 ، جعل کامپیوتر – ماده 113 ، وظایف امضائ کننده – ماده 66 ، نقض حقوق مصرف کننده و تبلیغات مواد 114 و 115 ، نقض حق مؤلف – ماده 116 ، نقض از حریم خصوصی مواد 117 الی 121 نقض اسرار تجاری و علامت تجاری مواد 122 و 123 جبران خسارت – ماده 124 را نام ببرید .
3- بازاریابی الکترونیکی (e-marketing)
تکنیکهای بازاریابی الکترونیکی :
استفاده از قابلیت اینترنت در خلق شیوههای نوین و جدید برای بازبابی
تکنیک نمایش ( Personalization) CRM- Person to person
تکنیکهای خاص بازاریابی الکترونیکی مثل Cross-Sell و Up-Sell
تکنیک Marketing E-Mai
تکنیک تبلیغاتی اینترنتی مثل Banner ads
استفاده از امکانات مالتی مدیا (قابلیتهای چند رسانهای)(Meta-Rich Advertising)
بازاریابی B2B
استفاده از موتور جستجو
4- معرفی انواع کارتهای خرید و اعتباری
كارت اعتباري يك كارت پلاستيكي است كه روي آن نام صاحب كارت و شماره آن به صورت برجسته وجود دارد و پشت كارت يك نوار مغناطيسي ديده ميشود كه درون خود برخي اطلاعات مهم مثل هويت و آدرس دارنده كارت را ذخيره كرده است. سيستمهاي مالي كامپيوتري مانند دستگاههاي خودپرداز ATM از اين اطلاعات هنگام احراز هويت فرد به منظور برداشت پول استفاده ميكنند. يك كارت اعتباري استاندارد شامل يك عدد 16 رقمي نيز هست كه حاوي اطلاعات مهمي درباره نوع كارت، بانك صادركننده آن و اطلاعات ديگر است. اين شماره براي دارنده هر كارت منحصر به فرد است. از اين شماره براي شناسايي دارنده كارت هنگام انجام معاملات الكترونيكي روي اينترنت نيز استفاده ميشود.
آنطور كه در دائرهالمعارفها آمده است، استفاده از اين نوع كارت براي انجام نقل و انتقال پول ابتدا در دهه 1920 و در كشور آمريكا رواج يافت. در آن زمان برخي شركتهاي خصوصي مانند بعضي از هتلهاي زنجيرهاي و تعدادي از شركتهاي نفتي مشتريان خود را به استفاده از اين كارتها براي سهولت در پرداخت تشويق ميكردند. استفاده از اين كارتها پس از جنگ جهاني دوم و خروج از ركود اقتصادي شدت گرفت.
اولين كارت اعتباري از نوع امروزي آن، يعني كارتي كه بتوان با استفاده از آن در طيف وسيعي از فروشگاهها و كسبوكارها پول مبادله كرد، در1950 توسط Diners Club Inc معرفي شد و هنوز هم يكي از كارتهاي اعتباري شناختهشده از اين نوع به شمار ميرود. در1958 نيز كارت اعتباري ديگري در همين رده توسط شركت
American Express معرفي شد كه در حال حاضر يكي از معروفترين نوع كارتهاي اعتباري است. مشخصه اصلي اين دسته از كارتها ايناست كه شركت صادركننده كارت از دارنده آن يك مبلغ عضويت سالانه دريافت ميكند و سپس به صورت ماهانه يا ساليانه و يا در دورههاي زماني ديگر براي او صورتحساب ميفرستد و معادل مبلغ اين صورت حساب از موجودي دارنده كارت نزد شركت صادركننده آن كسر ميشود.
مدتي بعد سيستم كارت اعتباري بانكي رواج يافت. در اين سيستم كه امروزه نيز مورد استفاده است، صادركننده كارت در اصل يك بانك است و هريك از دارندگان كارت اعتباري نزد بانك يك حساب دارند. هنگامي كه كالا يا خدماتي توسط دارنده كارت (مشتري) خريداري ميشود، اين پول بلافاصله به حساب فروشنده (كه خود نزد بانك حسابي دارد) واريز ميشود.
بانك نيز به نوبه خود اين هزينه را به صورت ماهانه و يا در دورههاي زماني معين ديگري به حساب مشتري منظور ميكند و صورتحساب برايش صادر ميكند و در صورتي كه به ميزان كافي در حساب مشتري پول نباشد، طي مهلت معيني از مشتري ميخواهد كه حساب خود را تكميل كند. مشتري ميتواند مبلغ مورد نظر را يكجا و يا با اقساطي كه بهره به آن تعلق ميگيرد، به بانك بپردازد.
اولين سيستم بانكي از اين نوع در سال 1959 و از سوي Bank of America در كاليفرنيا معرفي شد وBankAmericard نام داشت. اين سيستم تنها در همان ايالت كار ميكرد. اما بعدا در سال 1966 در ايالتهاي ديگر نيز راهاندازي شد و صورت سراسري به خود گرفت. در سال 1976 اين سيستم بانكي به VISA تغيير نام داد. ويزا امروزه يك كنسرسيوم بينالمللي است كه سيستم بانكي اغلب كشورهاي دنيا در آن مشاركت دارند.
در همان سال 1966 اتحاديه كارت بين بانكي يا Interbank Card Association شكل گرفت و بعدا به MasterCard تغيير نام داد. ويژگي مستركارت اين بود كه هيچ بانك خاصي در آن نقش محوري نداشت، بلكه هركدام از بانكهايي كه به صورت محلي اقدام به صدور كارت اعتباري براي مشتريان خود ميكردند مايل بودند روشي براي متصل كردن سيستمهاي مالي خود به يكديگر پيدا كنند. چنين سيستمي ميتوانست در ميان مشتريان كوچك بانكها كه مايل بودند از كارت خود براي كارهايي مثل خريد مايحتاج روزانه و يا خريد اتومبيل و مسكن استفاده كنند علاقهمندان زيادي داشته باشد.
انواع کارتهای اعتباری:
کارت های اعتباری مختلف با توجه به امکانات و قابليت های آن به سه نوع طبقه بندی می شوند :
1- Credit card
اين نوع کارت قابليت استفاده در عابربانک ها ، دستگاههای کارت خوان و پرداخت های اينترنتی و Online را دارا می باشند.دارنده اين کارت می تواند بر اساس اعتبار و يا ضمانت خود نزد بانک ،بيش از ميزان موجودي حساب از آن برداشت و يا در مراکز خريد پرداخت انجام دهد.اين کارتها را می توان به دفعات شارژ نمود .
2- Debit card
اين کارت تمامی قابليت های يک Credit card را بجز امکان برداشت بيش از ميزان موجودی حساب را دارا می باشد.
3- Prepaid card
اين نوع کارت ها در مبالغ معيني صادر مي شوند و غيرقابل شارژ می باشند. پس از استفاده از مبلغ تعيين شده ، اين کارت ها غيرقابل استفاده هستند و بايستی دور انداخته شوند .
جهت افزايش ضريب ايمنی کارتها و جلوگيری از سوء استفاده های احتمالي معمولاً اين کارت ها در دو شکل فيزيکی و مجازی صادر می شوند :
کارت فيزيکی (Physical card) :
اين کارت برای استفاده در دستگاههای عابربانک و کارت خوان استفاده می شود و برای پرداخت های اينترنتی استفاده نمی شود .
کارت مجازی (Virtual card) :
اين کارت صرفاً برای پرداخت های اينترنتی استفاده می شود و دارای يکسری محدوديت های برداشت می باشد که امنيت اين نوع کارت ها را افزايش می دهد .
معمولاً يک کارت فيزيکی به همراه کارت مجازی مجموعه مناسبی برای استفاده بوجود می آورد .
مزايا و کاربرد ها:
ممكن است اين سوال در ذهن كساني كه با اين كارتها آشنايي ندارند بهوجود آيد كه اصولا فلسفه حضور اين كارتها چيست و مزيت اصلي آنها كدام است :
1- عدم نياز به حمل پول نقد در سفرهای خارجی
2- امکان برداشت پول در بيش از 900.000 عابر بانک سراسر جهان
3 - قابليت استفاده به جای وجه نقد در اکثر مراکز خريد ، هتل ها ، پمپ بنزين و هر محل ديگری که نياز به پرداخت پول وجود دارد.
4- امکان استفاده جهت انجام خريدهای اينترنتی در سايت هايي که MasterCard & VisaCard می پذيرند.
5- ارائه واحد پولی همان کشور در عابر بانک های آن کشور.
6- امنيت بسيار بالا
7- امکان مسدود نمودن حساب در صورت مفقودی و يا سرقت
8- بانکداری الکترونيکی
9- سهولت در استفاده
10- و دهها خدمات و امکانات بي نظير ديگرhamirayaneh.com
vBulletin® v4.2.6 by vBS, Copyright ©2000-2024, Jelsoft Enterprises Ltd.