ورود به حساب ثبت نام جدید فراموشی کلمه عبور
برای ورود به حساب کاربری خود، نام کاربری و کلمه عبورتان را در زیر وارد کرده و روی «ورود به سایت» کلیک کنید.





اگر فرم ثبت نام برای شما نمایش داده نمی‌شود، اینجا را کلیک کنید.









اگر فرم بازیابی کلمه عبور برای شما نمایش داده نمی‌شود، اینجا را کلیک کنید.





نمایش نتایج: از شماره 1 تا 1 , از مجموع 1
  1. #1
    تاریخ عضویت
    Dec 2011
    محل سکونت
    گوانگجو- چین
    نوشته ها
    1,599
    4,627
    مدیر ارشد
    مدیر ارشد

    تورم بالای داخلی همراه با تثبیت نرخ ارز؛ ریشه بیماری هلندی در اقتصاد ایران

    تهیه و تنظیم: میثم هاشم خانی
    طی 10 سال اخیر شاهد افزایش به طور میانگین 300 درصدی قیمتهای داخلی بوده ایم؛ در حالی که قیمت دلار کمتر از 50 درصد افزایش یافته است.


    دکتر جعفر خیرخواهان، اقتصاددان جوان ایرانی و استاد دانشگاه فردوسی مشهد، از جمله اقتصاددانان بسیار پرکاری محسوب می شود که در سال های اخیر بخش قابل توجهی از فعالیت وی بر ترجمه مقالات و کتاب های ارزشمند اقتصادی به زبان فارسی متمرکز است؛ کتاب ها و مقالات پرمحتوایی که مورد رجوع بسیاری از کارشناسان اقتصادی قرار دارند.
    از جمله کتاب های ترجمه شده توسط ایشان می توان به کتاب ارزشمند «معمای فراوانی: رونق های نفتی و دولت های نفتی» اشاره نمود که به بررسی وضعیت پدیده موسوم به نحسی منابع (Resource curse) در کشورهای نفت خیز و پارادوکس موجود بین درآمدهای نفتی بالا و توسعه یافتگی اقتصادی پایین این کشورها می پردازد. همچنین برخی دیگر از کتاب های ترجمه شده توسط دکتر خیرخواهان در سال های اخیر عبارتند از: «حکمرانی خوب بنیان توسعه»، «ریشه های اقتصادی دموکراسی و دیکتاتوری» و «اندیشه های اقتصادی و سیاسی هایک».
    دکتر خیرخواهان در این مصاحبه با تاکید بر بالاتر بودن نرخ تورم ایران در مقایسه با اکثریت کشورهایی که دارای مبادله تجاری با ایران هستند، معتقد است که اگر سیاست ارزی متناسب با این وضعیت در دستور کار بانک مرکزی قرار نگیرد، تضعیف بنیان های رنجور تولید به ویژه در بخش های کشاورزی و صنایع کارخانه ای را در پی خواهد داشت. ضمن آنکه در وضعیتی که بازار کشور از انبوه کالاهای خارجی لبریز شده است، منطقی ترین و موثرترین روش برای کنترل چنین وضعیتی عبارت است از: افزایش قیمت انواع ارز.
    ضمنا با توجه به تلاطم بالای بازار ارز کشور و نیز نوسانات شدید سیاست های بانک مرکزی در این زمینه، لازم به تاکید است که این مصاحبه حدود یک ماه پیش تنظیم شده و بنابراين تحولات چند هفته اخیر در آن منعکس نشده است.


    - آقای دکتر خیرخواهان، در طول یک سال اخیر، شاهد بروز وضعیت ناآرامی در بازار ارز کشور هستیم كه هر ماه تشدید شده است. در حال حاضر دو ویژگی اصلی تشریح کننده وضعیت فعلی بازار ارز کشور، عبارتند از «فاصله زیاد بین قیمت رسمی و قیمت غیررسمی انواع ارز» و نیز «نوسانات شدید و غیر قابل پیش بینی در قیمت های رسمی و نیز غیررسمی ارز».
    کارشناسان اقتصادی مختلف، عوامل متعددی را در بروز وضعیت فعلی بازار ارز کشور موثر می دانند، از پایین بودن نرخ سود سپرده های بانکی نسبت به تورم و در نتیجه وجود انبوه پس اندازهای سرگردان گرفته تا تشدید تحریم های بانکی علیه ایران، سیاست های ناصحیح بانک مرکزی در زمینه اصرار بیش از حد بر فروش ارز به قیمتی پایین تر از قیمت تعادلی بازار آزاد و امثالهم.
    به نظر جنابعالی کلیدی ترین عاملی که باعث ایجاد وضعیت فعلی در بازار ارز کشور شده، چه بوده است؟
    اگر نرخ تورم داخلی با سرعتی بیشتر از نرخ تورم طرف های تجاری ایران افزایش یابد (پدیده ای که تقریبا در همه سال های پس از انقلاب شاهد آن بوده ایم) باعث خواهد شد تا هر ساله تقاضای ایرانیان برای ارز بیشتر و بیشتر شود. در چنین شرایطی، هم مصرف کنندگان ایرانی و هم تولیدکنندگان متقاضی واردات نهاده های تولید، ترجیح می دهند محصولات و نهاده های ساخت خارج را که به طور نسبی ارزان تر از تولیدات داخلی شده است، مصرف کنند. طبیعتا برای تحقق خرید این محصولات و نهاده ها، نیاز به انواع ارز خارجی و از جمله دلار است. عکس این اتفاق برای محصولات صادراتی ایران می افتد که به واسطه تفاوت مثبت نرخ تورم داخل با خارج، جذابیت خویش را برای خریداران خارجی از دست داده و در نتیجه قدرت رقابتی محصولات ایرانی در بازارهای جهانی کاهش می یابد. کاهش صادرات نیز به معنای عرضه ارز کمتر خواهد بود. مجموعه دو عامل فوق یعنی افزایش تقاضای ارز و کاهش عرضه آن در نظام شناور ارزی، به صورت خودکار نرخ ارز را آن قدر بالا می برد تا مازاد تقاضای ایجاد شده از بین برود. بنابراین یکی از عواملی که مانع گرایش و جابه جایی تقاضا به طرف محصولات خارجی می شود، گران کردن کالاهای خارجی از طریق افزایش قیمت دلار است.
    اما هنگامی که به چند دهه گذشته نگاه می کنیم نرخ ارز همیشه کمتر از سایر کالاها افزایش یافته است. به طور مشخص طی 10 سال اخیر شاهد افزایش به طور میانگین 300 درصدی قیمت های داخلی بوده ایم؛ در حالی که قیمت دلار کمتر از 50 درصد افزایش یافته است.
    - چگونه چنین چیزی؛ یعنی افزایش بسیار کم قیمت دلار در مقایسه با میانگین افزایش قیمت کالاهای مختلف ممکن شده است و پشتوانه آن چیست؟
    به مدد شوک های نفتی و جهش های چندباره قیمت نفت بوده است که ارز فراوانی روانه خزانه دولت کرده و ذخیره ارزی هنگفتی فراهم گردیده است که بانک مرکزی توانسته است با تزریق آن به بازار ارز، عرضه ارز را در سطح بالایی نگه دارد و از افزایش قیمت ارز جلوگیری کند.
    - بسیار خب، شما توضیحاتی در مورد «علت»های ایجاد وضعیت نابسامان فعلی در بازار ارز کشور ارائه کردید، اما وجود شکاف قابل توجه بین قیمت رسمی و قیمت بازار آزاد دلار، قطعا «معلول »هایی را هم به دنبال خواهد داشت. ارزیابی جنابعالی از تاثیرات حاکمیت سیستم چندنرخی ارز در اقتصاد کشور چیست؟
    وضعیت چند نرخی ارز، باعث حاکم شدن سلیقه و صلاحدید بوروکرات های دولتی در تخصیص منابع ارزی می شود و زمینه را برای فساد اداری مستعدتر می سازد. هر دو عامل به تخصیص غیربهینه منابع کمیاب اقتصاد می انجامد. علاوه بر این، چنین وضعیتی مشوق رانت جویی و مفت خوری است، به اخلاق و روحیه کارآفرینی جامعه نیز آسیب وارد کرده و نسبت پاداش دهی مشاغل را به زیان کار مولد و به نفع کار غیرمولد بر هم می زند.
    نکته هشداردهنده دیگر اینکه، پشتیبانی غیرمنطقی و غیرقابل دوام در پایین نگه داشتن نرخ رسمی فروش ارز از سوی بانک مرکزی، توانایی رقابتی تولیدکنندگان داخلی در رقابت با رقبای خارجی را کاهش داده و بیکاری گسترده ای به ارمغان آورده است و کشور را هر چه بیشتر به بازار بزرگ عرضه اجناس خارجی تبدیل کرده است.
    به عبارت دیگر تورم بالای داخلی همراه با تثبیت نرخ ارز، باعث سربرآوردن مجدد بیماری هلندی در اقتصاد ایران شده است که نتیجه آن تضعیف بنیان های رنجور تولید به ویژه در بخش های کشاورزی و صنایع کارخانه ای خواهد بود. در شرایطی که دائما تبلیغ می شود باید مصرف کالاهای خارجی کاهش یابد و یک روش منطقی، موثر و کم هزینه برای رسیدن به چنین هدفی، افزایش قیمت انواع ارز و به ویژه دلار است.
    البته در برخی از سال ها افزایش قیمت ارز اتفاق افتاده است به طوری که در این سی و چند سال، مثلا نرخ دلار از 7 تومان به حدود 1200 تومان رسیده است، اما در بسیاری از مقاطع دولت ها به لطف و مدد دست اندازی به دلارهای نفتی توانسته اند برای مدتی جلوی افزایش نرخ ارز را بگیرند و در مقطع کنونی و با توجه به جمیع جهات، بهتر است که بانک مرکزی از مقاومت در برابر بالارفتن قیمت ارز دست برداشته و با پذیرفتن واقعیت بازار و نیروهای عرضه و تقاضا، اجازه ندهد شکاف بین نرخ ارز رسمی و آزاد بیش از این شده و مشکلات و تبعات پرهزینه ای که در بالا ذکر شد گریبان گیر اقتصاد و جامعه ایران شود.
    - به نظر شما، اگر مجموعه دولت و بانک مرکزی بخواهند وضعیت نامناسب فعلی بازار ارز کشور را مدیریت کرده و لطمه وارد بر اقتصاد ملی بر اثر وجود شرایط چندنرخی در بازار ارز را کاهش دهند، مهم ترین اولویت های سیاستی چه باید باشد؟
    ذخایر ارزی بانک های مرکزی محدود بوده و تا حد معینی توانایی پاسخگویی به تقاضای ارز را دارند. به ویژه که اگر تقاضای ارز به صورت فزاینده بالا رود و عرضه ارز به حد کافی افزایش نیابد اضافه تقاضای ایجاد شده، قیمت ارز را به سمت بالا فشار می دهد و لاجرم قیمت ارز افزایش می یابد. شواهد حکایت از وقوع چنین شرایطی در ایران دارد، اما متاسفانه بانک مرکزی و متولیان پولی کشور نمی خواهند این واقعیت را بپذیرند. بدیهی است که اگر بانک مرکزی آنطور که مي گويد ارز به حد کافی و به وفور در اختیار داشته باشد، چنین شکاف و فاصله ای دوام نیاورده و با تزریق یک باره ارز به بازار، حالت دو نرخی کاملا محو می شود. پس تنها راه حل کارساز در وضعیت فعلی، افزایش تدریجی نرخ ارز است که برای مثال در مورد دلار آمریکا با در نظر گرفتن جمیع جوانب، به نظر می رسد در نظر گرفتن قیمت هدفی در حدود 2000 تومان، منطقی خواهد بود.
    - در صورت تصمیم دولت به افزایش قیمت رسمی فروش دلار، طبیعتا منابع مالی چشمگیری برای دولت حاصل خواهد شد. برای مثال اگر قیمت رسمی فروش دلار توسط دولت فقط 200 تومان افزایش یابد، چیزی در حدود 14 هزار میلیارد تومان به درآمد سالانه واریزی به خزانه دولت افزوده می شود.
    به نظر شما، چنین درآمد قابل توجهی باید در زمینه چه نوع پروژه ها و برنامه هایی صرف شود؟
    افزایش قیمت ارز، باعث افزایش قیمت کالاهای وارداتی می شود (سهم ایران در تجارت جهانی پایین بوده و کمتر خریدن کالا از سوی ایران، قیمت ارزی این کالاها را کاهش نخواهد داد) و با توجه به وزن کالاهای وارداتی در سبد مصرفی خانوار، سطح عمومی قیمت ها را به سمت بالا می کشاند. پس این افزایش تورم باعث می شود تا بخشی از درآمد اضافی که از محل افزایش قیمت دلار نصیب دولت می شود به شکل افزایش هزینه های گوناگون دولتی دود شده و از بین برود.
    اما اگر پولی در خزانه دولت باقی بماند بهتر است همگی کمک کرده و به دنبال یافتن و نهادینه کردن راه و روشی باشیم تا به دور از منافع و صلاحدیدهای آنی و کوتاه مدت تخصیص پیدا کرده و سرمایه گذاری شود.


اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

موضوعات مشابه

  1. پاسخ ها: 0
    آخرين نوشته: 07-09-2015, 19:03
  2. پاسخ ها: 0
    آخرين نوشته: 28-07-2015, 16:24
  3. پاسخ ها: 0
    آخرين نوشته: 17-03-2013, 11:00
  4. عدم توجه به کیفیت باعث آسیب اقتصاد میشود
    توسط abasiyan در انجمن اخبار بازرگانی
    پاسخ ها: 0
    آخرين نوشته: 13-02-2013, 13:14
  5. شتاب تورم و محدودیت های افزایش نرخ رشد اقتصادی در سال جدید
    توسط طوطی و بازرگان در انجمن اخبار بازرگانی
    پاسخ ها: 0
    آخرين نوشته: 02-04-2012, 13:09

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •