فقرایی که یک شبه ثروتمند شدند

اعلام خط فقر نفری ۲۵۰ هزار تومان از سوی یک مقام دولتی موجب شد، خانوارهایی که پیش از این بنابر گزارش های مرکز آمار و بانک مرکزی با درآمد ماهانه زیر ۱.۸ میلیون تومان زیر خط فقر بودند، به یکباره از خط فقر خارج شوند.
[Only Registered and Activated Users Can See Links. Click Here To Register...]، همواره مشخص شدن خط فقر در کشور با بحث های مختلفی همراه بوده است. چرا که همیشه فقر در ایران تعاریف متفاوتی داشته و جای این سوال مطرح بوده است که به غیر از بیکارها و بی درآمدها، فرد با چه درآمدی فقیر محسوب میشوند.

تا کنون آمار درستی از میزان خط فقر از سوی هیچ نهاد و سازمانی ارائه نشده است. به طور مثال چند ماه گذشته عادل آذر،رئیس مرکز آمار با تاکید بر اینکه این سازمان متولی اعلام خط فقر نیست، از هزینه حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی خانوارهای شهری در هر ماه خبر داد.

وی با عدم اعلام خط فقر از سوی مرکز آمار گفت: مرکز آمار هرگز آماری برای خط فقر اعلام نمیکند، چرا که این نرخ اصلا جزء آمارهای رسمی کشور نیست.این درحالی است که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسئول آن است.

این ماجرا ادامه داشت تا اینکه چند روز گذشته احمد میدری، معاون وزیر کار از خط فقر در ایران به ازای هر نفر ۲۵۰ هزار تومان خبر داده است. به این ترتیب خط فقر برای یک خانواده ۴ نفره یک میلیون و خانوار ۵ نفره یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان است.

طی سالهای گذشته این اولین بار است که یک مقام مسئول به صورت مستقیم به اعلام خط فقر پرداخته است.اما نکته مهم اینجاست که مرکز آمار هزینه یک ماه خانوار را یک میلیون و ۸۰۰ هزار توان و بانک مرکزی این رقم را ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام کرده است.

به یک معنی تا قبل از اعلام رقم ۲۵۰ هزار تومان، بر اساس آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران افرادی که حقوق ماهانه آنها زیر ۱.۸ میلیون تومان بود، زیر خط فقر قرار می گرفتند اما با اعلام رقم جدید بسیاری از حقوق بگیران از جمله کارگران و کارمندان که شامل خانوارهای سه، چهار و ۵ نفره می شوند و حقوق بین ۷۵۰ هزار تا یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان می گیرند، به یکباره از خط فقر خارج شدند و در ردیف افراد متوسط و ثروتمند قرار گرفتند.

البته اعلام خطر فقر نفری ۲۵۰ هزار تومان واکنش برخی کارشناسان را هم درپی داشت به گونه ای که حسین راغفر، استاد اقتصاد و متخصص در مسائل فقرشناسی در گفتوگو با تسنیم در واکنش به اظهارت احمد میدری، معاون رفاه وزیر تعاون، کار و رفاه مبنی بر اینکه خط فقر در ایران به ازای هر نفر ۲۵۰ هزار تومان در ماه است میگوید: نمیتوان یک نرخ را بهعنوان خط فقر ملی اعلام کرد چراکه شاخصهای مختلفی در این آمار تأثیرگذار است.تعداد اعضای خانوار، میزان توسعهیافتگی استان، سکونت در نقاط شهری یا روستایی به همراه چند شاخص دیگر در این آمار مؤثر است به همین دلیل باید برای مناطق مختلف خط فقر جداگانه محاسبه شود.

وی ادامه میدهد: نمیدانم روش محاسبه معاون وزیر کار در تعیین خط فقر به چه صورت بوده است. به نظر میرسد میانگین درباره هزینه ها گرفته شده است. معنای صحبت های آقای میدری درباره محاسبه نرخ فقر این است که میانگین کلی از تنوع زیاد توسعه یافتگی یا کم توسعه یافتگی متفاوت است . برای یک خانواده شهری بزرگ احتمالاً این رقم تا دو برابر افزایش مییابد. این گونه میانگین گرفتن به دلیل تفاوت های بارز بین هزینه شهر و روستا خیلی معنا ندارد.

راغفر بیان کرد میکند: محاسبات نشان میدهد که خط فقر در سال۹۳ برای یک خانوار ۵نفری در برخی روستاها یک میلیون تومان است و در شهر تهران این عدد به ۲میلیون و ۶۰۰هزار تومان در ماه میرسد.این رقم برای شهرهای دور دست متفاوت است.

استاد اقتصاد و متخصص در مسائل فقرشناسی اظهار میکند: خط فقر یا باید منطقه ای ارزیابی شود یا به صورت استانی محاسبه شود. علاوه بر اینکه تعداد اعضای خانوار، میزان توسعهیافتگی استان، سکونت در نقاط شهری یا روستایی در تعیین خط فقر مهم است. مسائل دیگری نیز باید لحاظ شود. چرا که اینها مربوط به هزینههای متعارف است. اما به طور مثال اگر هزینه غیر متعارفی مانند بیماری، هزینه تحصیل در دانشگاههای خصوصی برای خانواده ای وجود داشته باشد در تعیین خط فقر آن خانواده باید مد نظر قرار گیرد.

وی در پاسخ به اینکه پیشبینی شما با توجه به شرایط اقتصادی در تعیین خط فقر سال ۹۴ میگوید: پیشبینی تعیین خط فقر به کاهش نرخ تورم و قدرت خرید جامعه کارگری هم ارتباط دارد. تورم به اندازه ای که بیان میشود کاهش پیدا نکرده. چرا که میزان کاهش آن در قدرت خرید جامعه احساس نمیشود.

راغفر با بیان اینکه در حال حاضر سبد خانوار فقیر با سبد خانوار ثروتمند بسیار متفاوت است میافزاید: خانوارهای فقیر تورم بیشتری را تحمل می کنند. بنابراین اگر بر این اساس بخواهیم خط فقر سال آینده را محاسبه کنیم، خط فقر در سال۹۴ برای یک خانوار ۵نفری در شهر تهران بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰هزار تومان در ماه است.