نگاهی به تحولات اخیر در بازارهای ارز و طلا

تاريخ: 03/02/1391 زمینه: سایر... ارائه دهنده: دكتر پویا جبل عاملی
تحولات بازارهای ایران در هفته گذشته جالب بود.


در حالی که پس از توافق در استانبول، بورس رشدی نادر را در طول یک روز تجربه کرد، بازار ارز و طلا نیز با افتی بسیار محسوس همراه بود و بهای دلار آمریکا تنها در یک روز بیش از 150 تومان افت داشت و بهای سکه نیز بیش از 50 هزار تومان سقوط کرد. گمان برخی آن بود که این روند مي تواند تداوم داشته باشد، اما تنها یک روز دیگر لازم بود تا آشکار شود که این افت موقتي بوده است. از سوی دیگر بسیاری معتقد بودند که با عرضه سکه هاي پیش فروش شده توسط بانک مرکزی، بهای سکه کاهش پیدا مي کند، اما با عرضه سکه، بهای آن افت محسوسی را تجربه نکرد. چگونه مي توان این دو اتفاق بازار را توضیح داد؟


از سکه هاي پیش فروش شروع کنیم. اگرچه تحویل فیزیکی سکه ها نتوانست بر قیمت اثر بگذارد، اما واقعیت این است که عرضه سکه هاي پیش فروش شده پیش از وقوع آن بر بازار تاثیر گذاشته بود و برای برخی از ناظران آگاه بازار، مشخص بود که با رسیدن روز تحویل سکه ها، دیگر شاهد کاهش معناداری در قیمت سكه نخواهیم بود. در حقیقت با نزدیک شدن به روز تحویل، تنها انتظار عرضه سکه بیشتر از سوی بانک مرکزی، موجب شد تا بهای سکه افت کند و به جز تحولی که به خاطر توافقات بین المللی حاصل شد، بهای نقدی سکه طرح جدید در هفته ای که قرار بود تحویل صورت گیرد، در حدود 730 هزار تومان به ثبات رسیده بود. آنچه ما آن را به عنوان لحاظ کردن در قیمت (Price in) مي خوانیم همین تاثیر پدیده ای قبل از وقوع آن از کانال انتظارات است. به نظر نگارنده، تحویل سکه هاي پیش فروش شده به طور کامل، پیش از تحویل در قیمت بازار لحاظ شده بود و طبیعی بود که پس از عرضه سکه ها، قیمت تغییر چندانی نکند.
اما چرا پس از تحولی که در سیاست خارجی رخ داد، افت قیمت ها در بازار ارز و سکه، موقتی بود؟ از نظر بسیاری از کارشناسان، یکی از دلایل اصلی افزایش بهای ارز و طلا در یک سال گذشته وجود ریسک هاي اقتصادی و غیراقتصادی بوده است. بازیگران بازار برای حفظ داشته هاي خود به سوی سرمایه هاي امن روان شدند، پدیده ای که از زمان اوج گیری رکود اقتصادی در دنیا نیز مشهود بود و تنها مختص اقتصاد ایران نیست. البته هرچه ریسک ها فزاینده تر باشد، انتظار آن است که این بازارهای امن پررونق تر باشد. تحول رخ داده در حوزه بین الملل، اگرچه مي تواند نشانه ای برای کاهش ریسک هاي آتی قلمداد شود، اما هنوز این تحول به میزانی پخته نشده است تا بازیگران قانع شوند تا آن را به عنوان روندی برای کاهش ریسک تعبیر کنند.

در حقیقت، همچنان که این تنها خبری برخلاف روند گذشته بود بازار هم به همان میزان به آن واکنش نشان داد، اما بی تردید اگر این اقدام به امری پایدار در ارتباط با حوزه بین الملل تبدیل شود، آن گاه بازارهای ارز و طلا که آبشخور ریسک هستند، شاهد کاهش قیمت خواهند بود. از این ديدگاه به نظر مي رسد که هر چه تحول رخ داده عمیق تر شود و نشانه هاي آن را بازیگران دریافت کنند، مي توان انتظار سقوط ارزش طلا و ارز را داشت. با این وجود به نظر نمی رسد که در کوتاه مدت بتوان نشانه هاي دیگری را دریافت کرد و از همین رو، افت هفته گذشته را تنها مي توان امری گذرا تا چند هفته آتی تعبیر کرد، تا زمانی که نشانه هاي بیشتری از آن حوزه بروز كند.