اصطلاحات مفید (تعاریف گمرکی)
اصطلاحات مفید بازرگانی
بارنامه Bill of lading
سندی است قابل انتقال و مبین مالکیت کالا که حمل کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادر می¬نماید و حاکی از حمل کالای معینی از
یک نقطه (مبدأ حمل) به نقطه دیگر (مقصد حمل) با وسیله حمل مورد توافق (کشتی-کامیون-راه آهن-هواپیما و یا ترکیبی از آنها) در مقابل
کرایه حمل معین می باشد.
راه نامه CMR
سندی است غیرقابل انتقال که حمل کننده با صدور آن متعهد می¬گردد در قبال کرایه، محموله یک وسیله نقلیه را از مبدأ تا مقصد، حمل و
تحویل گیرنده نماید.
حامل Carrier
شخص حقوقی (شرکت) است که با انعقاد قرارداد حمل با شرکت فورواردر یا صاحب کالا و انجام عملیات حمل را با استفاده از وسایل و
تجهیزات در اختیار خود، انجام می دهد.
فورواردر Forwarder
شخص حقوقی (شرکت) است که قرارداد حمل سراسری با مشتری منعقد می نماید. شرکت هایی که طرف قرارداد مستقیم با مشتری قرار
می گیرند فورواردر محسوب می شوند.
ترانشیپ Transshipment
عبارت است از عمل انتقال کالا از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر.
مانیفست Manifest
فهرست محمولات یک کشتی یا یک قطار یا یک کاروان از کامیونهایی را میگویند که بیشتر از یک بارنامه دارند. در فارسی میتوان آن را
فهرست کل کالا خواند که حاوی ریز کلیه بارنامههای مربوط به محموله است. این فهرست کل زمانی عرضه میشود که محموله تجارتی به
گمرک مقصد میرسد.
ترخیصیه Delivery Order
سندی است که به موجب آن شرکت حمل و نقل (کریر و فورواردر) پس از احراز هویت، بلامانع بودن انجام تشریفات گمرکی توسط گیرنده کالا را
به گمرک اعلام می دارد.
قبض انبار
سندی است که انباردار به عنوان وصول کالا به انبار در مقابل بارنامه یا مانیفست صادر و به مؤسسه حمل و نقل یا حامل تسلیم می نماید.
کارنه تیر Carnet Tir
سند ترانزیتی بینالمللی کالا از راه زمینی است که در مبدا صادر میشود و به موجب آن کالا از کشورهای بین راه تا مقصد که به طور ترانزیت
عبور میکند نیازی به انجام تشریفات ترانزیت در مرز ورودی و خروجی هر کشور نخواهد بود.
کارنه آ.ت.آ A.T.A Carnet
مدرک ورود موقت بینالمللی است، اگر شخص یا شرکتی کالایی به صورت ورود موقت جهت شرکت در نمایشگاهها یا تاًسیس نمایشگاه، وارد
نماید و یا نمونههایی برای ارائه به مشتریان وارد کند، به موجب این مدرک نیازی به انجام تشریفات گمرکی مربوط به ورود موقت نخواهد داشت.
بیمه نامه حمل کالاInsurance
بیمه ای است که به موجب آن، بیمه گر در مقابل حق بیمه ای که از بیمه گذار دریافت می کند متعهد می شود، چنانچه در جریان حمل
کالا از نقطه ای به نقطه دیگر، در نتیجه وقوع خطرهای موضوع بیمه، کالا دچار خسارت شود، زیان وارده را جبران نماید.
گواهی بازرسی (Certificate of inspection (COI
انجام بازرسی توسط یک موسسه بازرسی را مشخص میکند. مرجع مذکور، محموله را با توجه به علايم حمل، وزن، تعداد بستهها، مورد
بررسی کمی و کیفی قرار داده و گزارش خود را ارائه میدهد.
گواهی مبدأ Certificate of Origin
سندی است که کشور تولیدکننده (سازنده) کالا را مشخص می¬نماید. این سند توسط اتاق بازرگانی کشور صادرکننده (کشور فروشنده) و
طبق فرمی که توسط اتاق بازرگانی بین المللی (ICC) توصیه شده صادر می گردد.
گواهی استاندارد
در صورتی که برای واردات یا صادرات کالایی مقررات استاندارد اجباری وضع شده باشد، اخذ گواهی استاندارد از سازمان ملی استاندارد و
تحقیقات صنعتی ایران و ارائه آن به گمرک ضروری است.
اعلامیه ارز
سندی است که بانک مبلغ ارز انتقال یافته جهت خرید کالا و هم ارز ریالی آن و تاریخ گشایش اعتبار آن را اعلام می نماید.
ترخیص کالا Clearance of Goods
خروج کالا از اماکن گمرکی پس از انجام تشریفات گمرکی مربوطه را گویند.
اماکن گمرکی
به انبارها، باراندازها، اسکله¬ها، فرودگاه¬ها، ایستگاه¬های راه¬آهن، محوطه¬ها و هر محلی یا مکانی که تحت نظارت گمرک است اتلاق
می گردد.
ورود قطعی
رویهً گمرکی است که براساس آن کالاهای وارده برای استفاده در داخل قلمرو گمرکی با پرداخت حقوق ورودی و هزینه های انجام خدمات
با انجام کلیهً تشریفات گمرکی ، ترخیص می شود.
ورود موقت
رویه ای گمرکی است که براساس آن کالاهای معینی می¬تواند در شرایط خاصی به¬طور موقت به قلمرو گمرکی (داخل کشور) وارد شود.
مرجوعی
رویه ای است که براساس آن کالای وارده موجود در گمرک را با رعایت مقررات می توان به گمرک اظهار و به خارج از کشور اعاده نمود.
ترانزیت خارجی (عبور خارجی)
رویه ای گمرکی است که براساس آن کالایی به منظور عبور از قلمرو گمرکی (کشور ایران) از یک گمرک مجاز دارد و از گمرک مجاز
دیگری، تحت نظارت گمرک خارج می شود.
ترانزیت داخلی (عبور داخلی)
رویه ای است که براساس آن کالای گمرک نشده از یک گمرک مجاز به گمرک مجاز دیگر و یا سایر اماکن تحت نظارت گمرک منتقل
می گردد تا تشریفات قطعی گمرکی آن در مقصد انجام می گیرد.
صدور قطعی
رویه ای گمرکی است که براساس آن کالای داخلی به منظور فروش یا مصرف از کشور خارج می شود.
صدور موقت
رویه ای گمرکی است که به موجب آن کالاهای مجاز برای اهداف معینی شامل ساخت، پردازش، تعمیر، تکمیل، شرکت در نمایشگاه، به طور
موقت و ظرف مهلت معینی به خارج از کشور صادر و سپس به کشور بازگردانده می شود.
مجوز ثبت سفارش Registreation Permission
این مجوز به استناد فرم درخواست ثبت سفارش که توسط بخش معاونت بازرگانی خارجی وزارت بازرگانی دراختیارمتقاضیان واردات کالا قرار
می گیرد، پس از تکمیل اطلاعات مورد نظر و ضمیمه نمودن پروفرما به آن و با طی مراحل و اخذ مجوزهای قانونی جهت واردات کالا مورد نظرصادر
می گردد.
کارگزار گمرکی (حق العمل کار)
به شخصی اطلاق می شود که تشریفات گمرکی کالای متعلق به اشخاص دیگر را به وکالت از طرف آنان انجام می دهد. کارگزار گمرکی با
پروانه مخصوص از گمرک ایران تحصیل نماید که این پروانه برای ترخیص کالا از کلیهً گمرکات های کشور معتبر است.
کارت بازرگانی
مبادرت به امر صادرات و واردات کالا به صورت تجاری مستلزم داشتن کارت بازرگانی است که توسط اتاق بازرگانی صادر و به تأیید وزارت
صنعت و معدن می رسد.
اظهار کالا
بیانیه ای کتبی یا شفاهی است که براساس مقررات اظهارکننده، رویهً گمرکی مورد نظر خود را درباره کالا مشخص و اطلاعات مورد نیاز برای
اجرای مقررات گمرکی را ارائه می دهد.
اظهارکننده
صاحب کالا یا نماینده قانونی اوست که کالا را برابر مقررات به گمرک اظهار می کند.
تشریفات گمرکی
تمامی عملیاتی که در اجرای مقررات گمرکی انجام شود.
تعهد
قبول الزام کتبی یا الکترونیکی است که شخص را در برابر گمرک برای انجام یا عدم انجام عملی ملزم می سازد.
تضمین
وجه نقد، ضمانتامه بانکی و بیمه¬نامه معتبری است که برای اجرای الزامات مندرج در مقررات گمرکی نزد گمرک سپرده می شود.
حقوق ورودی
حقوق گمرکی به اضافه سود بازرگانی است به علاوه وجوهی که به موجب قانون، گمرک مسئول وصول آنهاست و به واردات قطعی کالا
تعلق می گیرد ولی شامل هزینه های انجام خدمات نمی شود.
صاحب کالای تجاری
شخصی است که نسخ اصلی اسناد خرید و حمل به نام او صادر شده و ترخیصیه نیز نام او باشد و یا اسناد مزبور به نام وی پشت نویسی
شده باشد.
کالای تجاری
کالایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش صادر یا وارد گردد.
پیش فاکتور Proforma invoice
سندی است که فروشنده پس از مذاکرات و مکاتبات اولیه طبق عرف تجارت با توافق قبلی خریدار جهت تأیید سفارش خرید صادر و با توجه به
این سند، خریدار قادراست مجوزهای ثبت سفارش یا گشایش اعتبار را در کشور متبوعه خویش فراهم سازد.
سیاهه تجاری (سیاهه خرید) Commercial invoice
صورتحساب فروش کالاست که پس از اخذ وجه موضوع پروفرما توسط فروشنده به خریدار یا از طریق بانک خود به بانک گشایش کننده ارسال
می شود.
فهرست عدل بندی (بسته بندی) Packing List
زمانی که تنوع بسته بندی و یا اینکه محتویات بسته ها مغایر و یا مختلف باشند ارائه لیست عدل¬بندی به گمرک ضروری می باشد، در غیر
این صورت گمرک مکلف است کلیه بسته ها را باز نموده و بازرسی نماید. اطلاعاتی که در لیست عدل بندی درج می شود عبارتند از: تعداد
بسته ها، تعداد اقلام هر بسته، نوع بسته بندی، اندازه کالا، شماره بسته، وزن خالص و ناخالص، مشخصات سفارش و فاکتور و ...
قبض انبار ware housereceipt
سندی است که تحویل گیرنده کالا (انباردار) به موجب آن تحویل یا رسید کالایی را با مشخصات خاصی از تحویل گیرنده در تاریخ ورود معینی
گواهی می نماید.
ارزش فوب FOB
یعنی بهای تمام شده کالا روی عرشه کشتی در مبدأ.
ارزش C&F
یعنی بهای کالا در مبداً به اضافه هزینه های بسته بندی و کرایه تا بندر مقصد .
ارزش سیف CIF
بهای تمام شده کالا تا کشور مقصد که از بهای کالا در کشور مبدأ، هزینه بستهبندی، کرایه حمل تا بندر کشور مقصد و هزینهً بیمه تا مقصد
تشکیل می شود.
اسناد ملی گمرکی
اسنادی است که مربوط به ورود و یا خروج کالا در قلمرو گمرکی، توسط گمرک صادر شده و معرف انجام تشریفات گمرکی نسبت به یک یا چند
رویه گمرکی است مانند: پروانه صادرات، پروانه واردات، پته عبور، پروانه ترانزیت خارجی، پروانه ورود نسیه، پروانه کاپوتاژ، پته مسافرتی و
تجاری،قبض سپرده، پروانه کالای مرجوعی، پروانه ترانزیت داخلی، قبض درآمد و ...
