منشأ گرانی کالاهای اساسی کجاست؟

اتاق تهران:
از سوی برخی از فعالان اقتصادی مطرح شد
منشأ گرانی کالاهای اساسی کجاست؟
بازگشت دلار با نرخ 1226تومانی به سبد کالای اساسی را میتوان اولین وعده دولت یازدهم برای بازگشت آرامش نسبی به بازار دانست. وعدهای که به گفته برخی از فعالان اقتصادی هنوز اجرایی نشده و این امر رسوب کالای اساسی در گمرکات کشور را به همراه داشت.تاخیر صورت گرفته در حالی است که مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت بارها بر پیگیری تامین ارز و روانسازی ترخیص کالاهای اساسی تاکید کردهاند، اما ظاهرا هنوز گره تامین دلار ارزان قیمت باز نشده و باید همچنان منتظر بود.

رشد قیمت کالای اساسی در حالی رخ داده که سال گذشته و همزمان با راهاندازی مرکز مبادلات ارزی و چند نرخی شدن ارز در بازار، مقرر شد تا دلار ارزان قیمت همچنان به کالای اساسی اختصاص یابد، قراری که اجرایی نشد و اگر هم اجرایی شد کالای اساسی از رشد قیمت مصون نماند. عدم تخصیص دلار 1226تومانی به سبد کالای اساسی رشد قیمت در بازار را به همراه داشت، رخدادی که با حذف کامل دلار ارزان قیمت در اوایل سال جاری تکمیل شد و حال دولت یازدهم سعی دارد تا آشفتگی به وجود آمده در بازار را با بازگرداندن دلار ارزانقیمت از بین ببرد.
کندی در روند ترخیص کالا دیگر مشکلی است که کارشناسان رشد قیمت کالا در بازار را به آن نسبت میدهند، مشکلی که دولت یازدهم بر رفع آن نیز بارها تاکید کرده است. با این حال مشاور امور گمرک اتاق تهران در نشست کمیسیون تجارت این اتاق از رسوب کالا در گمرکات کشور خبر داده و میگوید: میزان رسوب کالا در گمرکات را به صورت دقیق نمیتوان بررسی کرد و رقم آن را به دست آورد؛ چرا که اغلب گمرکات کشور به مناطق ویژه اقتصادی تبدیل شدهاند که این مناطق خارج از قلمرو گمرک است و دستیابی به منابع اطلاعاتی آنها نیز آسان نیست. به گفته محمود بهشتیان، با این حال گزارشها از رسوب بالای کالا در گمرک شهید رجایی که یکی از گمرکات شلوغ کشور است، حکایت دارد. وی همچنین آماري غیررسمی از میزان رسوب برخی کالاهای ضروری در انبارهای گمرک شهید رجایی ارائه کرد که بر اساس آن، 170 هزار تن روغن، 5 هزار کانتینر 40 فوت و 24هزار کانتینر 20 فوت بخشی از میزان رسوب کالا در این گمرک است. بهشتیان این آمار را تخمینی و بر حسب اطلاعات و گزارش های رسیده، عنوان کرد.رییس کمیسیون تجارت اتاق تهران نیز در همین رابطه به اخباری که به تازگی در خصوص رسوب کالا در گمرکات کشور منتشر شده اشاره کرد که به گفته وی، از 22 هزار تن کره که بیش از دو ماه در گمرک مانده، در حال حاضر 5 هزار تن از آن ترخیص شده است. محسن بهرامی ارض اقدس سپس از پیگیری کمیسیون تجارت در این خصوص و تقاضای پاسخگویی گمرک ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت در ارتباط با میزان رسوب کالاها در انبار گمرکات کشور خبر داد.
در این خصوص مسعود کرباسیان رییس جدید گمرکات ایران نیز در مراسم معارفه خود وعده داد تا مشکلاتی که اخیرا در زمینه ترخیص بعضی از کالاهای اساسی و دارو در گمرک بهوجود آمده را با ایجاد هماهنگیهای لازم حل کند.
پشت پرده گرانی کالاهای اساسی
مجیدرضا حریری، رییس کمیسیون واردات اتاق بازرگانی ایران نیز در گفتوگو با «ایسنا»، درباره چگونگی روند واردات کالاهای اساسی در هفتههای اخیر بیان کرد: روند واردات کالا به کشور از یک سال و نیم پیش تاکنون بینظمی شدیدی را تجربه کرده است. از تیرماه سال گذشته که موضوع اولویتبندی کالاها مطرح شد، روند نامنظمی در واردات کشور به وجود آمد.
وی ادامه داد: سود مباشرین واردات دولتي بین سه تا 11 درصد است و واردکنندگان بخش خصوصی در ازای واردات کالا برای شرکتهاي دولتي از آنها سود مباشر بودن خود را دریافت میکنند.
رییس کمیسیون واردات اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر اینکه با توجه به مقرراتی که در قانون بودجه وجود دارد، چنین گرانی با توجه به تکنرخی شدن ارز در کشور نباید به وجود آید، اظهار کرد: عملا پرداخت مابهالتفاوت دلار مرجع و مبادلهای باعث میشود که در قیمت کالاها هیچ تغییری ایجاد نشود؛ اما فضای روانی جامعه به نحوی است که حتی به محض اعلام چنین تصمیماتی بازار دچار شوک میشود. رییس کمیسیون واردات اتاق بازرگانی ایران در این باره ادامه داد: از زمانی که ارز سه نرخی شد، سه نرخ برای کالاها در کشور به وجود آمد؛ ولی آیا قیمت کالاهای اساسی نظیر روغن، برنج و حتی لبنیات نیز در حدود سه برابر گران شده است!؟ خیر. قیمت تمام این کالاها بیش از سه برابر افزایش یافته است. حریری در مورد قیمت این کالاها در بازار نشان میدهد که افزایش قیمت کالاهای اساسی بسیار بیشتر از افزایش نرخ ارز حتی در بازار آزاد بوده است.
رانتخواری در جریان توزیع کالا
وی با بیان اینکه قیمت لبنیات از سال پیش تاکنون نزدیک به 2 برابر افزایش یافته است، تصریح کرد: این در صورتی است که هیچ وقت نهادههای دامی با دلار 1226 تومان وارد نشده است؛ اما در جریان توزیع از زمانی که کالا وارد گمرک میشود و پس از آن به دست شرکتهاي دولتی و در نهایت به دست مصرفکننده میرسد، فرآیندی را طی میکند که با قیمت دلار 1226 تومانی سازگار نیست. وی بیان کرد: در مورد گوشت، مرغ، نهادههای دامی، روغن، برنج و همه کالاهای اساسی از زمان واردات تا رسیدن کالا به دست مصرفکننده باید مورد رصد قرار گیرد. در تیرماه سال گذشته قیمت برنج در حدود 1000 تومان بود؛ ولی در حال حاضر قیمت آن به بیش از 3000 تومان رسیده است و این به معنی افزایش سه برابری قیمت این کالا است.
وی اظهار کرد: شرکتهاي دولتی باید پاسخگو باشند که تمام کالاهای اساسی را که با دلار مرجع 1226 تومانی وارد کردهاند، با چه قیمتی در بازار توزیع میکنند. زمانی که کالاهای اساسی را با دلار 1226 تومانی وارد کردهاند براساس همان نرخ در بین مردم توزیع نکردهاند. حریری گفت: از اینرو مقدار زیادی سود جمعآوری شد و لازم است بررسی شود که این سودها در کجا هزینه شده و به دست چه کسانی رسیده است.
بلاتکلیفی ارزی روغن نباتی
در همین حال، دبیر انجمن صنایع روغن نباتی نیز درخصوص چگونگی تخصیص دلار 1226تومانی به این بخش گفت: با وجود وعدهای که برای پرداخت دلار 1226 تومانی برای واردات روغن داده شده بود، ولی از ابتدای سال چنین ارزی به تولیدکنندگان پرداخت نشده است.قاسم فلاحتی در گفتوگو با خبرگزاری فارس، اظهار کرد: طبق وعدهای که به ما داده شده بود، قرار بود تا اطلاع ثانوی دلار 1226 تومانی بابت واردات روغن پرداخت شود؛ ولی از ابتدای اردیبهشت امسال هیچ ارزی با این قیمت در اختیار صنعت روغن قرار نگرفته است. وی با بیان اینکه دریافت ارز مبادلهای برای واردات نیز کار سختی است، تصریح کرد: در حال حاضر تولیدکنندگان روغن نباتی برای گرفتن دلار 1226 تومانی یا دلار دولتی 2400 تومانی در بلاتکلیفی به سر میبرند.