دلایل فاصله فروش شركت هاي داخلي و جهاني

همايش معرفي 400 شركت برتر ايراني در حالي برگزار شد كه فعالان بخش خصوصي با نگاهي انتقادي به وضعيت اقتصاد دولتي كشور در راستاي رشد توليد، بهره وري بيشتر و ارتقاي سطح فروش و درآمدزايي شركت ها، خواستار توجه به مولفه هاي توسعه راستين اقتصادي هستند. رتبه بندی فورچون نشان مي دهد كه مجموع فروش شركت هاي برتر داخلي حدود 60 درصد فروش يك شركت بزرگ بين المللي است.


وزير صنعت نيز به اين واقعيت اشاره كرده که شرکت های داخلی با وجود رشد 32 درصدی ميزان فروش شان نسبت به سال قبل همچنان با اقتصاد جهانی فاصله ای چشمگیر دارند. آمار مقایسه ای اعلام شده درحالی است که به گفته برخی از کارشناسان، دولتی بودن اقتصاد کشور ما یکی از عمده دلایل به وجود آمدن این فاصله است و رابطه بین المللی محدود با سایر کشورها دلیل دیگر.

شركت هاي برتر دنيا محصول اقتصاد آزاد هستند و در شرايط و ثبات تصمیمات اقتصادی شكل گرفته اند؛ در حالی که در کشور ما شرکت های داخلی در آرزوی مزيت آزادي اقتصادي هستند؛ چراكه حتي مزيت هاي توليد نيز در فقدان آزادي اقتصادي راه به جايي نمي برد چنانكه آمارتياسن، اقتصاددان و برنده جايزه نوبل اقتصاد، دستيابي به توسعه اقتصادي را مستلزم شكل گيري بنيان هاي آزادي مي داند.

ارتباط بین المللی؛ راهگشاي رشد اقتصادي
به گفته عباس هشی، کارشناس اقتصادی، شرکت سوپر مارکتی وال مارت که در رتبه یک رتبه بندي فورچون قرار گرفته، شرکتی است که علاوه بر آمریکا بخشی از آمریکای جنوبی و اروپا را پوشش می دهد که این امر موجب شده تا این شرکت بتواند رکورد فروش 421 میلیارد دلاری را از آن خود کند. وی در ادامه با اشاره به اینکه فورچون در ارزیابی خود دو آمار بین المللی و داخلی را اعلام می کند، اظهار کرد: بین المللی شدن يك شرکت بزرگ موجب مي شود تا امکان صادرات گسترده برای آن به وجود آید؛ چرا كه این امر بر رشد فروش تاثیر مستقیم دارد و امکان فعالیت در سایر کشورها به صورت وابسته یا تابع فراهم شود که این عوامل رشد اقتصادی این شرکت ها را به همراه دارد.

رسیدن به500 شرکت برتر دنیا
این کارشناس اقتصاد معتقد است که شرکت های اعلام شده در لیست صد شرکت برتر نقش اساسی در اقتصاد ایران دارند؛ اما رابطه محدود بین المللی موجب شده تا نتوانند در رده بندی های بین المللی جایگاهی داشته باشند. به گفته هشی، هدف اصلی تهیه لیست شرکت های برتر داخلی رسیدن به رده بندی جهانی بود که برای رسیدن به این هدف آمار سالانه فروش شرکت های داخلی و میزان رشد آنها رصد می شود. وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به فاصله شرکت های رده بندی شده در جدول فورچون و 100 شرکت برتر داخلی آیا تحقق این هدف امکان پذیر خواهد بود نیز گفت: در صورتی که صادرات غیر نفتی کشور رشد کند رسیدن به این هدف دور از ذهن نخواهد بود؛ اما آنچه مسلم است حضور در بازار بین المللی لازمه تحقق اهداف پیش بینی شده است.

ایران در رده اقتصادهای کوچک
سعید لیلاز، کارشناس اقتصادی نیز در این خصوص می گوید: آمریکا در رده اقتصادهای بزرگ قرار دارد؛ به همین دلیل نمی توان اقتصاد این کشور را با اقتصاد داخلی خودمان مقایسه کنیم. به گفته لیلاز شرکت های داخلی هنوز از پوسته خود خارج نشده اند که این امر موجب می شود تا نتوانند در رده بندی های بین المللی جایگاهی داشته باشند.وی با اشاره به اینکه توليد ناخالص داخلي ( GDP ) آمریکا بیش از 50 برابر ایران است، می گوید: قدرت خرید در این کشور نیز 20 برابر قدرت خرید در داخل کشور است که این عوامل موجب رشد اقتصادی این کشور می شود.دولتی بودن اقتصاد ما یکی دیگر از مواردی است که لیلاز به آن اشاره کرده و در این خصوص می گوید: سایر کشورها به اقتصاد آزاد یا چندملیتی رسیده اند؛ اما هنوز اقتصاد دولتی در کشور ما حکمفرما است. از سوی دیگر کوچک بودن اقتصاد ما در مقابل سایر اقتصاد ها موجب شده تا توان رقابت از شرکت های داخلی گرفته شود. لیلاز در ادامه با اشاره به شرکت NIOC می گوید: این شرکت شامل شش شرکت بزرگ نفتی در کشور می شود که با توجه به حجم فروش توانسته در صنعت نفت و گاز جایگاهی برای خود به دست آورد؛ به طوری که این شرکت در رتبه 10 شرکت برتر در دنیا قرار گرفته با این حال همچنان در بیشتر صنایع عقب هستیم.وی در پاسخ به این پرسش که برای رسیدن به رشد پیش بینی شده باید چه اقداماتی صورت داد نیز می گوید: آزادسازی، ادغام شرکت های کوچک، گسترش روابط بین المللی و شفاف سازی اقتصادی از جمله اقداماتی است که می تواند ما را به رسیدن به این هدف یاری کند. با اين اظهارات ترديدي نيست كه استراتژي صنعتي كشور بايد بازتعريف شود. البته اگر بپذيريم كه ابزار دستیابی به رشد، گسترش سریع بخش صنعت و شتاب نرخ کلی رشد تولید ناخالص داخلی است.

مقايسه دو شركت؛ رقابت فيل و فنجان
شرکت فروشگاه های زنجیره ای «وال مارت» یک شرکت زنجیره ای مواد خانگی و غذایی است که از نظر درآمد بزرگ ترین شرکت جهان محسوب می شود و در رده اول لسیت «500 Fortune» که به معرفی بزرگ ترین غول های اقتصادی جهان می پردازد، قرار دارد.
موسس این شرکت که در ایالت «آرکانزاس ایالات متحده آمریکا» مرکزیت دارد، «سام والتون» است که در سال ۱۹۹۲ درگذشت. او کار خود را از فروشگاه «جی.سی. پنی؛ J.C.Penny» در سال 1940 در ایالت «ایووا» آغاز کرد. پس از 18 ماه، در سال 1945، سام با «برادران باتلر» که صاحب یک فروشگاه زنجیره ای به نام «بن فرانکلین» بودند، آشنا شد و آنها سرپرستی یکی از شعبه های این فروشگاه در «نیوپُرتِ آرکانزاس» را به او پیشنهاد دادند. اگرچه والتون در اداره این فروشگاه بسیار موفق و خارج از انتظارات عمل کرد، اما در تجدید اجاره سالانه این فروشگاه با صاحبان آن به توافق نرسید و از این رو شعبه جدیدی از «بِن فرانکلین» را با خرید امتیاز آن در «بنتون ویلِ آرکانزاس» افتتاح کرد و این بار نام «والتون» را بر آن نهاد. سام والتون در این مقطع زمانی سود بیشتری را نصیب خود کرد و توانست در جولای 1926، اولین شعبه از فروشگاه «وال مارت؛ Wal-Mart» را در «راجرزِ آرکانزاس» بنا نهد که با ارائه تخفیف های بسیار ویژه به مشتریان آغاز به کار کرد. ظرف پنج سال «والتون» شمار فروشگاه های خود را به عدد 24 در سرتاسر ایالت آرکانزاس رساند و 6/12 میلیون دلار درآمد کسب کرد. در 1968، اولین فروشگاه های وال مارت در خارج از ایالت آرکانزاس در «سیکستون میسوری» و «کلرمور اُکلاهاما» نیز افتتاح شد.

در این بین، بخش فروشگاه های زنجیره ای حراجی کمپانی وال مارت که هم اکنون گستره فعالیت خود را از حوزه محدود فروش مواد غذایی و لوازم خانگی فراتر برده و به عرصه ارائه خدمات در بخش های مختلف اعم از توزیع داروهای خاص با قیمت های ارزان نیز وارد شده، در سال 2010 با 258 میلیارد دلار فروش، 8/63 درصد از کل فروش سالانه این کمپانی را از آن خود کرد. این کمپانی اکنون به چهار بخش عمده فروشگاه های حراجی، مراکز تجاری، هایپر مارکت های وال و فروش های اینترنتی تقسیم می شود. درآمد کمپانی وال مارت در سال 2011 به 849/421 میلیارد دلار رسید؛ این در شرایطی است که در ایران، رتبه اول اقتصادی کشور به شرکت ایران خودرو می رسد که تا پایان سال 1389، یک هزار میلیارد و 368 میلیون تومان فروش داشته است.وال مارت اکنون با بيش از 1/2 ميليون كارمند و 7200 شعبه در سرتاسر جهان به حدود 200 ميليون مشتري خدمات ارائه مي كند. البته امپراتوری وال مارت از کارهای خیر هم عقب نمانده و تنها در سال 2007، 241 ميليون دلار را برای صرف در امور خیریه اهدا کرد.