-
نابودی کارخانه کفش ملی
چه بر سر کارخانه بزرگ کفش ملی آمده است؟
نابودی کارخانه ای که 25 میلیون جفت کفش تولید می کرد
چه بر سر کارخانه کفش ملی که روزگاری 25 میلیون جفت تولید می کرد آمده است؟ این پرسشی است که یک جامعه شناس اقتصادی در پاسخ به آن می گوید: تقریبا نابود شده است.
علی اصغر سعیدی جامعه شناس ومحقق کارآفرینی که به بررسی وضعیت بنگاه های مصادره شده ابتدای انقلاب علاقه دارد در گفت وگو با تجارت نیوز گفت: گروه صنعتی ملی که از آقای ایروانی در سال 1357 مصادره شد، 25 میلیون جفت کفش تولید داشت که در 300 فروشگاه زنجیره ای به عرضه محصولاتش می پرداخت. اما اکنون تولید آن نزدیک صفر است.
وی افزود: تقریبا چیزی از آن شرکت بزرگ باقی نمانده و برای دیدن وضع فروشگاه های کفش ملی هم مردم خودشان مشاهده می کنند و احتمالا اگر از گذشته چیزی به خاطر دارند آن را مقایسه می کنند.
استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران افزود: همه ما کشورمان را دوست داریم و زمانی که مشاهده می کنیم چه بر سر کارخانه های مصادره شده آمده متاسف می شویم.
دکتر سعیدی با اشاره به انگیزه تحقیق درمورد کارآفرینان ایرانی گفت: درابتدا کنجکاو بودیم تا علل مصادره ها را در یابیم. با مسئولین اقتصادی اول انقلاب گفت وگوهای زیادی انجام داده ایم تا علت مصادره ها را دریابیم چون اتهاماتی که بر اساس آن حکم مصادره صادر شد در مواردی که ما دیده ایم نه دادگاهی برای آن تشکیل شد و نه به شکایت مدعیان رسیدگی شد. من دوبار با مرحوم مهندس سحابی صحبت کردم و ایشان نیز در خاطرات خود آورده اند که چیزی جز حال و هوای انقلاب را نمی توان مقصر دانست.
وی افزود: بحث این که آیا آنها وابسته به دربار بودند یا نه مفصلا در تحقیق های ما آمده است و ما به این نتیجه رسیدیم که نمی توان فعالیت اقتصادی با مقیاس بزرگ داشت اما با مقامات اقتصادی رابطه نداشت.
وی گفت: دوره 1341 تا 1348 در ایران که دوره طلایی اقتصاد نامیده می شود نشان می دهد که نوعی همکاری میان تکنوکرات ها و فعالان اقتصادی یعنی دولت و بازار به توسعه صنایع سبک کمک بسیاری کرده است. بعد نیز دولت خود صنایع بزرگ را در همین دوره راه اندازی کرد. این عده تا حد زیادی در برخی ویژگی ها مانند شم اقتصادی، سابقه تجارت و واردات، و جهان دیدگی مشترک بودند.
استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران با اشاره به این که تحقیقات او تاریخی و بر اساس روایت ها و اسناد متقن است گفت: سه شرح حالی که بنده و همکار عزیزم آقای فریدون شیرین کام نوشته ایم تحقیقاتی تاریخی اند و تنها تلاشی برای فهم عدم شکل گیری فعالیت های صنعتگران در دوره پهلوی، چگونگی انتقال از تجارت به صنعت و رابطه آنها با دولت بر اساس رهیافتی جامعه شناختی است.
وی گفت: ما اقتصاددان نیستیم اما در دو کتاب از مفهوم کارآفرینی از منظر جوزف شومپیتر که به نحو جامعه شناختی به کار برده است سود بردیم. یعنی اینکه تا چه اندازه این فعالان اقتصادی از تجارت سنتی فاصله گرفتند و چگونه؟
