اختلاف شديد آمار توليد با مصرف محصولات كشاورزي

اختلاف شديد آمار توليد با مصرف محصولات كشاورزي

دنیای اقتصاد- آمار موجود درباره مصرف سرانه برخي از مهمترين مواد غذايي مثل نان، برنج، قند و شكر، روغن نباتي، گوشت قرمز، گوشت مرغ و لبنيات عموما مورد مناقشه و اختلاف است. توليدكنندگان و وزارت جهاد كشاورزي در ارائه آمار مصرف سرانه احتياط به خرج داده و اعدادي كه ارائه ميكنند نسبت به اعداد و ارقام ارائه شده توسط واردكنندگان و وزارت صنعت، معدن و تجارت (به ويژه وزارت بازرگاني سابق) كمتر است، در حالي كه مديركل غلات، حبوبات و نباتات علوفهاي مصرف سرانه برنج را 5/36 كيلو ميداند، برخي منابع اين رقم را تا 5/40 كيلو نيز برآورد ميكنند. با توجه به اختلاف 4 كيلويي مصرف سرانه دو عدد ياد شده و با توجه به ميزان توليد داخلي برنج، بقيه آن بايد از واردات تامين شود.

به اين ترتيب كه اگر جمعيت كشور 75 ميليون نفر فرض شود و مصرف سرانه برنج 5/36 كيلو در نظر گرفته شود و مصرف كل رقمي معادل 7/2 ميليون تن خواهد شد، اما اگر مصرف سرانه 5/40 كيلو در نظر گرفته شود مصرف كل برنج با احتساب 75 ميليون نفر جمعيت به حدود 3 ميليون تن ميرسد، در صورتي كه توليد داخلي برنج 2 ميليون تن لحاظ شود در حالت اول نياز به 700 هزار تن و در حالت دوم به يك ميليون تن برنج وارداتي خواهد بود. اين اعداد و ارقام درباره قند و شكر نيز وجود دارد، به طوري كه برآورد بخش توليد از مصرف قند و شكر حدود 28 كيلوگرم و منابع تجاري 32 كيلوگرم است كه مساله مورد نظر درباره برنج در اين باره نيز مصداق پيدا ميكند. اين اختلاف آماري يكي از محلهاي نزاع و مجادله بر سر ميزان واردات مواد غذايي است كه اگر به سمت توليد آمار دقيق برويم حل خواهد شد. روز گذشته در همايش ارزيابي امنيت غذايي اين موضوع در دستور بحث بود. به گزارش ايسنا، عباس كشاورز، مسوول مطالعات و كارشناسي دفتر سازماندهي كشاورزي و آب اتاق بازرگاني، صنايع و معادن و كشاورزي ايران در اين همايش گفت: میان میزان تولید با مصرف محصولات کشاورزی در سالهای اخیر فاصله زیادی وجود داشته و واردات 9 ماهه امسال 25 درصد بیشتر از سال گذشته بوده است. طی سالهای اخیر تفاوت زیادی بین تولید، عرضه و مصرف محصولاتی مانند سبزی و صیفی، گوشت قرمز، شیر و محصولات باغی وجود داشته که پیشنهاد میشود مسوولان وزارت جهاد کشاورزی بررسی دقیقتری برای تطبیق و یکسانسازی این آمارها داشته باشند.

افزایش 25 درصدی واردات محصولات کشاورزی

او افزود: متوسط واردات محصولات کشاورزی در برنامه چهارم بیش از 14 میلیون تن بوده است و در سالهای 89 و 90 مقادیر واردات کاهش یافت و به 9/14 و 13 میلیون تن رسید، اما طی 9 ماه اول امسال به تنهایی 2/16 میلیون تن انواع محصولات کشاورزی وارد شد که حدود 25 درصد بیشتر از سال گذشته است.
کشاورز درباره سرانه واردات محصولات کشاورزی گفت: بررسی تغییرات سرانه واردات محصولات کشاورزی طی سالهای 68 تا 90 حاکی از آن است که متوسط سرانه واردات این محصولات طی برنامههای اول توسعه حدود 143 کیلوگرم، در برنامه دوم حدود 161 کیلوگرم و در برنامه سوم 157 کیلوگرم بود، اما این میزان در برنامه چهارم به بیش از 191 کیلوگرم افزایش یافت.
به گفته او در دو سال اخیر سرانه واردات به ترتیب 199 و 173 کیلوگرم بوده که واردات سرانه امسال با احتساب 2/16 میلیون تن واردات در 9 ماهه و با در نظر گرفتن همین رقم حدود 283 کیلوگرم برآورد میشود که به نظر میرسد تا حدودی متاثر از سیاستهای ناشی از ذخیره سازی باشد.

مسوول واحد مطالعات و کارشناسی دفتر ساماندهی کشاورزی و آب اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی با اشاره به نوسانات بالای تراز تجاری محصولات کشاورزی در 23 سال گذشته خاطرنشان کرد: متوسط تراز تجاری محصولات کشاورزی در برنامه اول 1/7 میلیون تن، در برنامه دوم 44/8 میلیون تن، در برنامه سوم 6/8 میلیون تن بود که در برنامه چهارم به 5/10 میلیون تن افزایش یافت. همچنین در دو سال گذشته و 9 ماهه امسال متوسط تراز تجاری محصولات کشاورزی به حدود 11 میلیون تن رسید.
کشاورز ادامه داد: مقایسه ارزش تجاری محصولات کشاورزی نشان میدهد کمترین کسری ارزش صادرات با واردات متعلق به سالهای 73 و 82 بوده و در برنامه چهارم متوسط ارزش تجاری این محصولات به سه میلیارد دلار رسیده است که از نظر کسری تراز تجاری بیشترین مقدار در مقایسه با سه برنامه گذشته است.

بیشترین درآمد ارزی صادرات کشاورزی در برنامه چهارم

او گفت: بررسی ارزش صادرات محصولات کشاورزی طی 23 سال اخیر حاکی از آن است که صادرات در برنامه اول رونقی نداشته و در برنامه دوم نیز حدود یک میلیارد دلار حفظ شد، اما این میزان در برنامه سوم به حدود 1/5 میلیارد دلار و از برنامه چهارم تاکنون به بیش از پنج میلیارد دلار رسیده است که شاید بتوان برنامه چهارم و سالهای پس از آن را از نظر کسب درآمد ارزی ناشی از صادرات محصولات کشاورزی موفق دانست.
مسوول واحد مطالعات و کارشناسی دفتر ساماندهی کشاورزی و آب اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی با اشاره به اهداف قانون اساسی سند چشمانداز و برنامههای توسعهای کشور مبنی بر تامین امنیت غذایی اظهار کرد: در تولید اغلب محصولات کشاورزی مانند گندم، برنج، شکر، حبوبات و.. در طول برنامه سوم وضعیت مناسبی وجود داشته، اما در برنامه چهارم با نوسانات بسیاری مواجه شدهایم؛ در صورتی که در تولید گوشت مرغ، گوشت قرمز و شیر همواره روند رو به رشدی وجود داشته است. کشاورز گفت: گرچه خشکسالی طی 23 سال گذشته یکی از عواملی بوده که در ایجاد و تشدید نوسانات تولید محصولات کشاورزی موثر بوده است، اما باید برنامهریزیها به گونهای باشد تا در تامین مواد غذایی مهم کشور در حد شکنندگی قرار نگیریم و سهم قابل قبولی با تکیه بر تولیدات داخلی تامین کنیم. او افزود: بررسی ضریب خوداتکایی کشور در محصولات اساسی کشاورزی طی برنامه اول تا چهارم توسعه و در دو سال اخیر، نشاندهنده توفیق بخش کشاورزی بر کاهش وابستگی در بعضی از دورانها بوده است. مسوول واحد مطالعات و کارشناسی دفتر ساماندهی کشاورزی و آب اتاق بازرگانی تصریح کرد: به طور کلی ضریب خود اتکایی محصولات مهمی مانند گندم و شکر بسیار متغیر، برنج تقریبا ثابت و کاهنده، روغن نباتی بسیار شکننده و تولید دام و طیور ثابت و افزاینده بوده است، اما تولید فرآوردههای دام و طیور وابستگی شدیدی به علوفه وارداتی داشته است.