بنادر امارات پاشنه آشیل تجارت ایرانی

شرق - ستاره بختیاری: جرقه ای زده می شود و همه جا می پیچد و خبرگزاری های داخلی و خارجی قطع روابط تجاری ایران و امارات و دستور توقف ثبت سفارش از امارات در شرایطی که فضای تجاری برای تجار ایرانی محدود شده، بازرگانان را نگران می کند اما بعد از مدت کوتاهی که از انتشار اخبار ضدونقیض می گذرد بلافاصله اعلام می شود که اشتباه شده و اصلا چنین دستوری از سوی هیچ مقامی صادر نشده است. اما خبرهای غیررسمی حکایت از خروج دستور از ساختمان پاستور داشت. در هر حال موضوع خاتمه می یابد. البته نباید از نظر دور داشت که مقامات اماراتی هم با موزی گری در حال توسعه منافع خود از شرایط به وجودآمده برای ایران هستند. بر همین اساس هم برخی مقامات اماراتی تاکید می کنند که باید روابط تجاری سنتی با ایران را حفظ کرد چرا که روابط دو کشور موجب رونق فعالیت بانک های اماراتی و اقتصاد این کشور شده است. آنها می خواهند با زیرکی و در حاشیه جریان های سیاسی به تجارت با ایران ادامه داده و منفعت خود را تداوم دهند.

امارات متحده عربی چه به لحاظ مساحت و چه جمعیت کشور کوچکی است. اما موقعیت ویژه و استراتژیک این کشور در خلیج فارس، نحوه بهره برداری از این شرایط و مهم تر از همه تحریم های اقتصادی باعث اقبال روزافزون ایران به این کشور کوچک شده و آن را به مهم ترین شریک تجاری ما تبدیل کرده است. در حال حاضر روابط تجاری، گردشگری و مالی کشورمان با امارات تناسبی با روابط سیاسی ندارد. آمارها هم همین را نشان می دهند. به طوری که آخرین آمار از تجارت بین ایران و امارات حاکی از آن است که تراز تجاری همواره با امارات منفی بوده و در 10سال اخیر، این امارات بوده که تراز مثبت تجاری داشته و منافع بسیاری از این طریق عاید خود کرده است. در این میان نباید نقش تجار ایرانی مقیم دوبی و نیز تجار کشورهای عربی منطقه و اماراتی ها را نادیده گرفت چرا که در حال حاضر بیش از 80 هزار شرکت ایرانی در امارات ثبت شده و شورایی نیز به نام بازرگانان ایرانی مقیم دوبی تشکیل شده که هیچ تعهدی به ایران و حتی اتاق بازرگانی و صنایع معادن ایران هم ندارند. در همین خصوص گفت وگویی با مسعود دانشمند، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و امارات در اتاق ایران انجام شد که می خوانید.

آقای دانشمند بفرمایید آخرین وضعیت روابط تجاری ایران و امارات چگونه پیش می رود و موضوع قطع ثبت سفارش از امارات چه بود؟

در حال حاضر شرایط کاملا عادی است و قطع رابطه تجاری فقط 24ساعت به طول انجامید. درباره مبادلات تجاری هم طبق آمارها تا سال گذشته به بیش از 25 میلیارد دلار بالغ می شده و در 9ماهه امسال هم بیش از 50درصد مبادلات تجاری ایران با امارات بوده است. البته معتقدم 25 میلیارد دلار هم رقم کمی نیست و هر زمان یکی از دو طرف تصمیم به قطع آن بگیرد در طرف مقابل اثر عمیقی خواهد داشت. برای مثال حذف 25 میلیارد مبادله تجاری فعالیت بندر جبل علی را متوقف خواهد کرد، در نتیجه شرکت های ایرانی هم محل فعالیت خود را تغییر خواهند داد. به هر حال جایگزینی امارات برای شرکت های ایرانی هم ساده نیست اما کار نشدنی هم نیست. بنابراین هر دو کشور باید با یکدیگر مدارا کنند.

در مورد توقف مبادلات تجاری آیا دستوری از مقامات ایرانی صادر شده بود یا علت دیگری داشت؟

علت موضوع برای ما هم مشخص نیست چون دولتی ها نگفتند که موضوع چه بوده است. نکته در اینجاست که اتخاذ و اجرای این تصمیم آنقدر کوتاه بود که هیچ مشکلی پیش نیامد.

آقای دانشمند، اتاق مشترک ایران و امارات چگونه تشکیل شده و در شرایط فعلی که امارات به اصلی ترین و بزرگ ترین شریک تجاری ایران تبدیل شده است چه وظیفه ای برعهده دارد؟

یکی از وظایف اتاق، تشکیل اتاق های مشترک با کشورهای دوست و کشورهایی است که با آنها مراوده اقتصادی دارند. در ابتدا تفاهم هایی بین روسای اتاق ها برای تاسیس انجام می شود و بعد شورا تشکیل می شود. بعد از عضوگیری و بعد از اینکه توانست روی پای خودش بایستد، به اتاق تبدیل می شود. خیلی از اتاق های فعلی، می شود گفت اتاق های قدیمی از اتاق شروع کرده اند و جدیدترها از شورا شروع می کنند. شورای امارات از چهار، پنج سال پیش به صورت شورا شروع به کار کرد و بعد به اتاق تبدیل شد. امارات سال هاست که هم در صادرات و هم واردات شریک اول تجاری ایران است. مجموع صادرات و واردات ما در سال گذشته بدون احتساب مناطق آزاد و تجارت های چمدانی و قاچاق کالا و چیزی که از مجاری گمرکات انجام شده، چیزی بیش از 15 میلیارد دلار است. اگر این عدد را با مجموع تبادلات غیرنفتی مان با کل دنیا که حداکثر 90 میلیارد دلار است مقایسه کنید، می بینید که این رقم بخش عمده*ای از آن به حساب می آید.

شورای امارات بر چه اساسی تشکیل شده و چرا همتای اماراتی ندارد؟ نقش اتاق های بازرگانی دو طرف را چطور ارزیابی می کنید؟

وظیفه ذاتی اتاق بازرگانی است که در توسعه روابط و حفظ حقوق طرفین کوشا باشد و اختلافات فیمابین تجار ایرانی و اماراتی را حل و فصل کند. بنابراین با چنین نگرشی جا برای اتاق بازرگانی مشترک سال های سال خالی بود.

اما اینکه چرا دیر شد؟ اصولا در خصوص نحوه تاسیس یک شورا، آن هم وقتی که حجم روابط در حد قابل قبولی باشد روسای اتاق های بازرگانی یا وزرای دو طرف مصوب می کنند که اتاق به وجود بیاید. در مورد اتاق ایران و امارات و تشکیل آن نیز اتاق ایران از مدت ها پیش این اتاق را تشکیل داده است اما اماراتی ها حاضر نبودند که اتاق امارات و ایران را در امارات راه اندازی کنند.

چون به دلیل نزدیکی و رفت و آمد اتباع ایرانی و امارات طرف اماراتی معتقد به ضرورت تاسیس اتاق مشترک بازرگانی امارات و ایران نبودند. حال اینکه در ارتباط بازرگانی و تجارت دست بالا را اماراتی ها داشتند در حالی که برای طرف ایرانی دارای اهمیت بود و این احساس نیاز برای تشکیل شورا یا اتاق مشترک ایران و امارات وجود داشت. ایرانی ها علاقه مند به تشکیل اتاق بودند که بعد از بحث مفصلی که شد تصمیم برآن شد که تجار ایران را از این مورد محروم نکنیم آن هم تنها به دلیل علاقه*مند نبودن طرف اماراتی! به این ترتیب شورا در سال 86 تشکیل و سپس تبدیل به اتاق شد و در حال حاضر هم 160 عضو دارد.

امارات بزرگ ترین شریک تجاری ما شده است. چه مشکلی در رسمی شدن روابط تجاری بخش های خصوصی دو کشور می بینید؟ در حال حاضر اتاق مشترک ایران و امارات در چه بخش هایی فعال است و با توجه به محدودیت هایی که از آنها خبر داریم چه خدماتی به اعضا می دهید؟

متاسفانه مساله ای که در مورد امارات بود، این است که حدود دو سالی امارات در ایران سفیر و حتی دبیر اول هم نداشت. سفیر قبلی اعلام کرد فرزندش مریض است و بعد به انگلیس و بعد از آن هم به امارات رفت. مدام قول بازگشت وی از این فصل به فصل دیگر منتقل شد اما وی نیامد. دوسالی خیلی از مسایل معلق بود و از آن طرف هم عکس العملی مشاهده نمی شد.

خوشبختانه امسال چند ماهی است که سفیر امارات برگشته و در این مدت هم چند سفر داشت. البته در یک سال اول فعالیت شورا با سفیر طی چند جلسه مذاکراتی داشتیم و سفیر سابق هم کاملا پذیرفته بود که باید نوع رابطه خود را تغییر دهیم و اینکه شرکت هایی که در امارات و دوبی تاسیس می شوند و کار تجارت را به شکل فعلی انجام می دهند در واقع یک رابطه شکننده است چرا که هر لحظه امکان اینکه کشوری در حوزه خلیج فارس پیشنهادات امارات را حتی به شکل جذاب تری به تجار ایرانی ارایه دهد، وجود دارد.

همچنان که پیشنهادات جدیدی هم روی میز داریم و حتی می توانیم رابطه ایران با دنیای غرب را به شکلی تعریف کنیم که نیاز نباشد فعالیت های تجاری خود را از طریق امارات انجام دهیم. بنابراین این شرایط نه دست ماست و نه اماراتی ها! این رابطه نمی تواند یک رابطه بادوام باشد. البته سفیر و دبیر اول سفارت امارات نیز پذیرفتند. از سویی هم ما در همسایگی هم هستیم و خواسته یا ناخواسته در دو سوی خلیج فارس قرار گرفته ایم. بنابراین یک رابطه پایدار حسن همجواری می تواند توسعه اقتصادی بین ایران و امارات را تضمین کند یعنی ما بر اساس رابطه پایدار و مستحکم بتوانیم بنیان های اقتصادی را تعریف کنیم. بر مبنای همین به اماراتی ها گفتیم که ایران دارای مزیت های دسترسی به بازار کشورهای اکو است و امارات هم به بازار کشورهای عربی و آفریقایی راه دارد. حال اگر توان دو طرف را در تولید کالا جمع کنیم، می توان علاوه بر تامین نیاز بازار به سایر بازارهای منطقه هم صادر شود.

صادرات و واردات هر کدام به طور جداگانه در چه شرایطی قرار دارد و چرا روز به روز مبادلات ما با این کشور رو به افزایش است؟

این نکته را باید در نظر بگیریم که امارات مقصد کالا نیست. به جز چیزهایی جزیی مثل نوشابه های رانی، هیچ کدام از واردات ما ساخت امارات نیستند. از کالاهای صادراتی ما هم فقط بخش اندکی – مثل خشکبار- در داخل امارات مصرف می شود، عمدتا هم توسط ایرانی های ساکن آنجا. بخش عمده صادرات ما به این کشور به کشورهای دیگر تعلق دارد و البته شرایط تحریم فعلی و مسایل بانکی هم بسیار کمک کرده که حجم تبادلات ما با امارات بالا برود. در عرف تجاری به چنین مکانی پایگاه ری اکسپورت گفته می شود. یعنی خودش برای صادرات تولیدی ندارد و مصرف زیادی هم ندارد.

امارات اصلی ترین شریک تجاری ایران است و مبداء اصلی واردات و مقصد اصلی صادرات نیست. ارزیابی شما به عنوان رییس اتاق مشترک ایران و امارات چیست؟

شخصا به اینکه جایی صرفا پایگاه ری اکسپورت باشد، مثبت نگاه نمی کنم. چون هزینه های صادرات و واردات را افزایش میدهد. با توجه به اینکه بازار کالاهای صادراتی کاملا رقابتی است، ما باید هزینه های اضافی ری اکسپورت را هم بپردازیم و در عین حال در این بازار دوام هم بیاوریم. صادرکننده باید این هزینه را از منافع خودش کم کند و سود کمتری ببرد یا حتی زیان کند. اما به هر حال در شرایط فعلی و با وجود تحریم، چاره ای جز این وجود ندارد. ما از فضای امکانات بانکی، بندری و بازرگانی امارات استفاده می کنیم و طبیعتا باید هزینه اش را بپردازیم. اگر ما در شرایط نرمال بودیم و می توانستیم برای خرید و فروش مستقیما با طرف های خارجی در ارتباط باشیم، هزینه های ری اکسپورت کم می شد.

از طرف دیگر اگر تحریم ها نبود، این حجم بالای مبادلات با امارات موضوعیت خودش را از دست می داد. درست است؟

بله، در طول جنگ بندر خرمشهر و بندر امام و بندر بوشهر را از دست دادیم و همه فعالیت ما در بندرعباس متمرکز شد. اما در نهایت به دلیل شرایط جنگی و عدم پذیرش بیمه ها و عدم تکمیل ظرفیت و دسترسی به بندرعباس و پس کرانه اش برای جاده و راه آهن، به بندر دوبی متکی شدیم. بندر جبل علی در طول جنگ ما ساخته شد. اما این مسایل از دست ما به عنوان اتاق بازرگانی بیرون است و قادر نیستیم درباره شان تصمیم بگیریم. الان شرکت های بزرگ کشتی رانی دنیا تصمیم گرفته اند به جای بندرعباس به بندر جبل علی در دوبی بروند. وقتی این اتفاق بیفتد، ما دوباره باید برای گرفتن بار هزینه حمل ونقل و تخلیه و بارگیری عوارض بدهیم. برای همین می شود گفت که این ماجرا خیلی دست ما نیست. مجموعا به سود اقتصاد ملی ما نیست. مگر در مورد روابطی که می خواهیم با بازارهای آفریقایی داشته باشیم و دسترسی مان به آنها خیلی خوب نیست. مثلا در این سال ها که با مصر رابطه اقتصادی خوبی نداشته ایم، از کانال امارات کالاهای زیادی به آنها فروخته ایم. ما امارات را برای ارتباط با کشورهایی که به آنها دسترسی نداریم می خواهیم. آنها به دلیل کشورهای عربی و آفریقایی با خود امارات ارتباط دارند و تعدادی هم با قاهره ارتباط دارند. اماراتی ها می توانند از طریق قاهره با کشور مالی یا غرب آفریقا ارتباط برقرار کنند. خلاصه اینکه این ارتباط برای بازار کنونی ارتباط مناسبی است. چون اگر از این روش استفاده نکنیم این بازار را از دست داده ایم. قبلا بازارهایی مثل چین و هند و آسیای جنوب شرقی و کره و اندونزی و مالزی را مستقیما داشتیم. ولی به دلیل شرایط موجود داریم از امارات استفاده می کنیم.

امارات خودش را ملزم به رعایت تحریم نمی داند؟

چرا، ولی فقط بررسی می کند که کالاهایی که ارسال می کند، جزو کالاهای ممنوعه سازمان ملل نباشد. سازمان ملل فهرستی از کالاهای ممنوعه دارد. اما بعضی جاها به جای کلاه، سَر می آوردند. مثلا اگر قرار است کالاهای مصرف دوگانه اجازه ورود نداشته باشد، بعضی کشورها اجتهاد می کنند که علاوه بر موارد مشخص شده ممکن است فلان کالا هم مصرف دوگانه داشته باشد. امارات این کار را نمی کند و به همان فهرست سازمان ملل بسنده می*کند. این فضا باعث شده رابطه ما با امارات رشد کند. امارات در قالب قانون عمل می کند.

یعنی بقیه کشورها قانون را زیر پا می گذارند؟

نه، اتحادیه اروپا علاوه بر تحریم های سازمان ملل موارد دیگری را هم قایل شده و کشورهای اتحادیه اروپا به هر دو فهرست عمل می کنند. درجه شدیدترش، تحریم های آمریکا است. بعضی از کشورها هر سه قانون سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا را اجرا می کنند، بعضی ها به دو تا عمل می کنند و بعضی به یکی.

مناسبات تجاری ایران و امارات را در طی سه دهه اخیر چگونه ارزیابی می کنید؟

همان گونه که می دانید با شروع جنگ ما بنادرمان را از دست دادیم و با گسترش روابط مان با ترکیه و امارات، ترکیه مبدا ورود کالاهای غربی و امارات مبدا ورود کالاهای شرقی شد. ولی در آن دوره ما تحریم و مشکلات بانکی نداشتیم و مشکلات بندری داشتیم. بعد از جنگ، دوباره بندر امام و بندر بوشهر را تجهیز کردیم و ارتباط ما با امارات کاهش پیدا کرد. اما حالا در دوران تحریم این روابط مجددا شکل گرفته است. ما نمی توانیم به دلیل تحریم از خیلی چیزها صرف نظر کنیم. وقتی همه دنیا تجارت آزاد را فریاد می زنند، معنایش این نیست که ما هم نتوانیم تجارت آزاد کنیم. آمریکا ادعا می کند قانونی تصویب می کند که مردم صدمه نبینند. در حالی که تحریم های بانکی و اقتصاد بندری و... همه به مردم لطمه می زند. بحث ما این است که اگر با دولت مساله دارید، خودتان باید باهم حلش کنید. به مردم و تجارت بخش خصوصی چه کار دارید؟ چرا فضای تجارت آزاد را از ما می گیرید؟ ما به عنوان نماینده بخش خصوصی کشور نه با کالاهای نظامی کاری داریم و نه با کالاهای مصرف دوگانه.

کالاهای مصرف دوگانه یعنی چی؟

یعنی مثلا موتوری که در سانتریفیوژهای انرژی هسته ای استفاده می شود و می تواند در جای دیگری هم به کار برود. در مورد این کالاها هم می شود مدارکی ارایه کرد که در فلان کارخانه استفاده می شود و نه برای کار نظامی. ما به عنوان بخش خصوصی کشور با مصرف دوگانه و مصارف نظامی و اتمی کاری نداریم و فقط دنبال تجارت آزاد کالاهای مجاز هستیم. اما این فضا برای ما بسته شده و ما هم چاره ای نداریم جز اینکه به فضای بازرگانی کشورهای همسایه متوسل شویم برای همین بحث ری اکسپورت اتفاق می افتد. جالب است بدانید کالاهایی داریم که مستقیم از بندرعباس یا بندر امام به بنادر چین حمل می شود، اما اسنادش در دوبی معامله می شود.

برداشت طنزآمیز از این ماجرا این است که اگر حجم مبادلات ما با امارات کم شود؛ می توان گفت برای ما بهتر است. چون به طور ضمنی معنی اش این است که از دست تحریم ها و محدودیت های مشابه خلاص شده ایم و می توانیم تبادلات مان را با کشورهای هدف به صورت مستقل انجام دهیم!؟

ما نباید از حجم مبادلات کم کنیم. باید تلاش کنیم مشکلات مان را در سطح جهانی حل کنیم و مبادلات مان را با کشورهای مبدا و مقصد اصلی به صورت مستقیم انجام دهیم. در این صورت روابط ما با امارات به صورت اتوماتیک به حد معقول و متعادل خودش می رسد. روند فعلی نه تقصیر ما است و نه تقصیر امارات، به دلیل شرایطی است که از بیرون به ما تحمیل شده. در این شرایط یا باید تسلیم باشیم یا باید از طرق دیگر کارمان را پیش ببریم. الان کشورهای دیگری مثل ترکیه، عمان و قطر هم اعلام آمادگی کرده اند که جایگزین امارات شوند.


می شود گفت که امارات از ابتدا از نظر فرهنگی و اقتصادی حاشیه امنی برای ایرانی ها بوده.

امارات خودش را خوب شناخته. هرکدام از این هفت امیرنشین به بخشی از ارتباطات اقتصادی می پردازند که برای آن تعریف و تجهیز شده اند و بر همان اساس هم توسعه پیدا کرده اند. ابوظبی کاملا نفتی است، دوبی کاملا تجاری است، شارجه کارگاهی است، فجیره پمپ بنزین خلیج فارس است و همه کشتی هایی که می خواهند سوخت بگیرند به آنجا می روند. عجمان منطقه تقریبا آزاد است. الگوی دوبی، هنگ کنگ و سنگاپور است. می خواهد منطقه آزادی باشد که راحت به آن رفت و آمد و تجارت کنند.سال هاست برابری درهم امارات به دلار، 67/3 است و وقتی شما به عنوان صاحب سرمایه گذار در دوبی سرمایه گذاری می کنی؛ نگران نیستی. وقتی در یک مکان پول اعتبار و استحکام دارد، طبیعی است که سرمایه به سمتش بیاید تا از فضای بازار شما استفاده کند.

وضع سرمایه گذاری ایران در امارات و سرمایه گذاری امارات در ایران چه طور است؟

اگر مستقلا به بازار سرمایه خودمان نگاه کنیم، فارغ از قوانین خیلی خوبی که تصویب شده سرمایه ای به سمت ما نمی آید. چون کسب و کار ما رتبه خوبی ندارد. رتبه ما دو سال پیش 138 بود و الان 126 شده. در حالی که رتبه بالای 50 در میان 180 کشور دنیا خوب نیست. هر صاحب سرمایه ای باید ببیند در کدام فضا بهتر می تواند سرمایه اش را مصرف کند و سود بهتری به دست بیاورد. بنابراین جایی مثل چین را انتخاب می کند که قدر سرمایه را می داند و می فهمد در چه زمینه ای مصرف کند. ثبات سیاسی و اقتصادی و نرخ رشد خوب باعث شده همه بخواهند در چین سرمایه گذاری کنند و این برای چین قدرت انتخاب ایجاد کرده است.

ما باید پروژه هایی تعریف کنیم که بتوانیم اماراتی ها را در سرمایه گذاری جذب کنیم. اما یکی، دو تا از مواردی هم که اتفاق افتاده دچار مشکل شده. مثلا هایپراستار با شهرداری مشکلاتی دارد و حیات و ممات این سرمایه گذاری زیر سوال جدی رفته. وقتی مورد قبلی نمی داند تا شش ماه دیگر هست یا نیست، ما چه حرفی برای سرمایه گذاران دیگر می توانیم داشته باشیم؟ اگر دنبال سرمایه گذاری هستیم، باید نشان بدهیم که باثباتیم و به عهد و قرار خودمان پای بندیم. ما باید منطق خودمان را عوض کنیم. خطای بزرگی است اگر فکر کنیم می توانیم چهاردیواری مان را ببندیم و خودمان تولید کنیم و خودمان هم مصرف کنیم. اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی با همه عظمتش نتوانست این کار را بکند. در دوره مائو هم که چین دور خودش را بست، با وجود یک میلیارد جمعیت نتوانست چنین کاری بکند. ما ناگریزیم با دنیا ارتباط برقرار کنیم و بنابراین باید با قواعد و قوانین سرمایه گذاری و تجارت دنیا کنار بیاییم و ساز و کارهایش را هم بپذیریم. اگر فکر کنیم ناعادلانه است، باید به درونش برویم و اصلاحش کنیم، نه اینکه قهر کنیم و بگوییم من نمی آیم.

حضور ایرانی ها در زمینه سرمایه گذاری امارات چه تاثیری داشته است؟

بیش از 80هزار شرکت ایرانی در دوبی ثبت شده که با فرض اینکه 50 درصدشان هم فعال باشند، می شود 40هزار تا که باز هم عدد بزرگی است. جمعیت ایرانی دوبی این قدر زیاد است که زبان اول گفت وگو در آنجا فارسی است. اما جایگاه ما به اندازه نقش مان در دوبی نیست. چون اگر یک مجموعه ایرانی بزرگ دور هم جمع بشوند، توانمند می شوند و این توانمندی می تواند موثر باشد.

باید آن جمع را ایجاد کنیم و امارات را قانع کنیم که دنبال مسایل بازرگانی با حفظ حقوق و منافع طرفین هستیم و در سیاست دخالتی نداریم. یکی از وظایف اتاق این است که همه مجموعه ها را کنار هم قرار دهیم و حسن اعتماد طرفین را تقویت کنیم و نسبت به هم خشن نگاه نکنیم و با هم نرم باشیم.

شما با ادامه روند سرمایه گذاری در دوبی موافقید؟

وقتی همسایه ایم، من از بین قهر و دعوا و رفاقت، راه رفاقت را پیشنهاد می کنم. یکی از ابعاد این لبخند و رفاقت این است که ظرفیت های هم را بشناسیم. مثلا الان ظرفیت خانه سازی در مملکت ما بسیار بالاست و شرکت های خانه سازی دوبی هم بی کارند و می توانند پروژه های ما را انجام بدهند. ما حتی می توانیم برای آنها به عنوان یک منطقه امن توریستی و خانه دوم مطرح باشیم. مثلا در جای خوش آب و هوایی مثل سد کارون 3 و کارون 4 ویلاسازی کنیم تا ساکنان دوبی و کویت آخر هفته بیایند و شنبه دوباره برگردند سرکار و زندگی شان. این هم برای آنها خوب است و هم برای ما. حضور در جایی که برف می آید، می تواند برای کسی که در گرمای کویت و امارات است خیلی جذاب باشد. از این طرف در هفته بیش از 55 پرواز از ایران به دوبی داریم. این یک سویه است و مسافران فقط سراغ بازارهای دوبی می روند. چرا به کیش نمی رویم؟ چون از دوبی گران تر است و ما نتوانسته ایم نقطه مقابل دوبی را ایجاد کنیم. این کار زحمت دارد و زمان بر است، اما نتیجه می دهد.

چه دورنمایی در اتاق ایران و امارات دارید و چه برنامه هایی در دست اقدام دارید؟

یکی از دلایل عدم توفیق ما این بود که بیش از دو سال امارات در ایران سفیر نداشت. احساس آنها این بود که ما به آنها نیاز داریم و ما باید به آنها هشدار می دادیم که این طور نیست و اگر شما از این روابط حراست نکنید، کسان دیگری هم هستند که جلوی مسجد شما حسینیه باز کنند. حالا یک ماهی است سفیر امارات به ایران آمده و من پیش بینی می کنم با حضور ایشان وضع بهتر خواهد شد. باید این بحث ها را پیش ببریم تا باب سرمایه گذاری مشترک باز شود. ما باید روابط منطقی و دوسویه ای تعریف کنیم که «برنده- برنده» باشد. این کار به سرمایه گذاری و ارتباط نیاز دارد. یعنی اگر بخواهیم مستقلا به عربستان آرد بفروشیم، ممکن است از ما نخرد. ولی اگر با امارات به صورت مشترک سرمایه گذاری کنیم، ما گندم او را بخریم و آرد کنیم و با برند او به بازار بدهیم، هر دو سود می کنیم. زمینه های بسیار زیادی در این موارد وجود دارد و ما برای انجام این کارها به شریک تجاری نیاز داریم. مثلا همان طور که ما از فضای بازرگانی آنها استفاده می کنیم، آنها هم می توانند از فضای ترانزیتی ما استفاده کنند. منتها قبل از آن، باید این امکانات را به آنها معرفی کنیم. یکی از کارهای ما در اتاق همین است.

به نظر شما چه دلیلی باعث شده تا کالاهای بی کیفیت از امارات وارد کشور شود؟ غیر از این است که تجار مقصر اصلی این ماجراها هستند؟

کل مبادله ما با امارات نزدیک به 20 میلیارد دلار است در حالی که کل تجارت ما چیزی در حدود 120 میلیارد دلار است. در حالی که یک ششم واردات ما از امارات است و کالاهای اساسی مثل گندم و روغن و قطعات خودرو را معمولا از مبدا می خریم. امارات بیشتر مبدا کالاهای مصرفی است و شرکت های اماراتی به دلیل اینکه ما در شرایط تحریم هستیم از مبادی خرید کرده و به ایران ری اکسپورت می کنند. در حالی که تولید در امارات نیست. دوبی نقش واسطه دارد بنابراین ما باید گمرکات را تحت نظام کنترلی درآوریم و پس از کشف کالاهای قاچاق آنها را مجددا وارد بازار نکرده و معدوم کنیم.
آیا تنها دلیل ما برای ادامه تجارت با امارات فشارهای ناشی از تحریم است؟ مگر امارات چه تفاوتی با سایر کشورهای عرب دارد که حجم مبادلات ما با آن بالاست.

در حال حاضر مشکل ما برای تجارت با کشورهای صنعتی در واقع مشکل تحریم و نبود امکان گشایش ال سی بانکی است. البته بانک ها با واقعیت کالا کاری ندارند و بر اساس اسناد معامله می کنند. لذا در این خصوص از امارات استفاده می کنیم. از سویی بین ایران و امارات؛ درهم امارات هم به راحتی جابه جا می شود و به همین دلیل و راحتی حواله پول بین دو طرف مشکلی هم پیش نمی آید. بنابراین نزدیکی دو کشور، همزمانی ساعت و آسانی نقل و انتقال پول بین دو طرف نیز مزید بر علت شده است.