معنای دور جدید تحریم اروپا

معنای دور جدید تحریم اروپا [Only Registered and Activated Users Can See Links. Click Here To Register...]

کشاورزی - محمد حسین کریمی پور

مطالعه سرفصلهای انتخاب شده برای دور جدید تحریم های اتحادیه اروپا گویای آن است که تبعات اقتصادی این دور تحریم ها برای ایران بطور قابل ملاحظه ای ، کمتر از دور قبلی است. توقف صدور فلزات با تاکید بر گرافیت ، تحریم ضمانت های کوتاه مدت تجاری و بیمه های پشتیبان آنها، تحریم دهها شرکت جدید ایرانی ، تحریم های کشتیرانی ، تضییقات بیشتر مبادلات بانکی و اجبار به اخذ مجوز در معاملات مجاز با ایران از جمله سرفصلهای دور جدید اند.
دور قبلی تحریم ها ، تاثیرات جدی بر ارتباط اقتصادی ایران با اتحادیه و مهمتر از آن با جهان داشت و فروش نفت و منابع مالی دولت ایران را تحت فشار قرار داد. اما دور جدید ، اهرم فشاربزرگ جدیدی ندارد. یا تکمیل وتشدید واریانت های قبلی است یا ماهیت نمایشی دارد. باید مراقب بود تا فریب جنگ روانی نشریات غربی در بزرگنمایی دور جدید را نخورد.
امروز اتحادیه می گوید خرید گاز ایران را تحریم می کند. خرید مختصر گازایرانی توسط کشورهای شرقی اتحادیه از طریق خط ترکیه عملا با مضایق دور قبلی تحریم ، متوقف شده بود . اما اگر این موضوع اثر استراتژیکی هم داشته باشد ، مستقیما علیه منافع دراز مدت خود اتحادیه است. روسها مدتهاست غیر قابل دسترس بودن واریانتهای گازی خاور میانه ای مثل نابوکو را به اتحادیه یادآور شده و آنها را بلوف تبلیغاتی برای چانه زنی می نامند. ایران و قطر دو واریانت اصلی رقیب روسیه اند. خط لوله زمینی از قطر و یا حمل دریایی هردو محدودیت های جدی دارند. ترانزیت گاز ایران از طریق ترکیه ، جدیترین نگرانی روسهاست. خرس گازی ، حالا با نیشخند به اروپای تشنه گاز می نگرد که داوطلبانه ، تنها واریانت تامین گاز هم سنگ مسکو را از روی میز برداشته است. این شلیک به خود نشاندهنده ، خاص و غیر معمول بودن فضای حاکم بر تصمیم گیری حول مساله ایران در اروپای پیر و محافظه کارست.
بنظر نگارنده ، تحریم جدید دو پیام مهم دارد .
اول آنکه اتحادیه اروپا تلاش دارد با کاهش فاصله زمانی بین بسته های فشار ، خود را در صحنه سیاست ضد ایرانی ، همچنان فعال نشان دهد. احتمالا به این نیت که بدون آنکه خشم ایران را برانگیزد ، فشار محافل دست راستی و صیهونیستها بر خود را بکاهد. گمانه زنی هایی در مورد پیشنهاد غرب حول "معامله بزرگ" پس از انتخابات ریاست جمهوری امریکا، در مطبوعات غربی به چشم می خورد . آیا رویکرد امروز اروپا را می توان زمینه ساز چنین معامله ای دانست؟ آیا واقعا قوای حاکم در اتحادیه با محاسبه فایده-هزینه ، به ادامه راه غیر صواب تقابل کم میل می شوند؟ شخصا بر این باورم که وجود بی اعتمادی عمیق و ریشه دار بین ایران و غرب ، پارازیت دایمی صیهونیستها ، نبود سیاست ورزان شجاع و مقتذر در دئ سئی میز و عواملی از این دست ، احتمال هر گشایش نزدیکی را کم کرده است.
اما نکته دوم ، میل تدریجی بندهای تحریم به سنگ اندازی علیه صادرات غیر نفتی ایران است. اجبار به اخذ مجوز موردی معامله با ایران و محدودیت بیشتر در کشتیرانی گرچه در عرصه نفت و واردات ایران نیز موثر است ، اما نشانگر حرکت اروپایی ها در جهت افزایش فشار بر صادرات غیر نفتی است. البته در این زمینه باید منتظر دسترسی به جزییات بیشتر دستورالعملها یی بود که متعاقب مصوبه تهیه و ابلاغ خواهد شد. ایران باید در عرصه صادرات غیر نفتی ، مراقب اخلال دشمن بوده ، هوشمندانه بطرف تسهیل و حمایت از تولید و صادرات حرکت کند.
واقعیت آن است که تداوم جهش صادراتی ، بعنوان یک پنجره عرضه تولید ایرانی ، بیش از هر چیز محتاج ایجاد نشاط در تولید است. هدف مشترک همه تحریم های غرب فشار بر اقتصاد ایران و کاهش توان تولید داخلی است. آنها امیدوارند تورم ، بیکاری و احتیاج ناشی از افول تولید، ما را ضعیف کند. ایران نیز باید دقیقا روی همین نقطه ، یعنی تولید و تلاش برای رونق بازار داخلی، متمرکز شود. مهم ترین چالش روبرو ، بحران بانکی است که نشانه های ظهور آن بخوبی قابل رویت است. درکشوری که نسبت " سرمایه های نظام بانکی به تولید ناخالص ملی " کمتر از ثلث وضع مطلوب است ، در صد سرمایه منجمد غیر فعال بانکها بسیار بالاتر از نرم جهانی است و بانکها از دیدگاه دولت بیش از صندوقهای مامور پرداختهای تکلیفی نبوده اند ، تامین سرمایه برای تولید ملی که گردش سرمایه در آن کند و طولانی تر از رقباست ، یک چالش جانفرسای همیشگی است. سیستم بانکداری ، زیر ضربات افت ارزش پول ملی ، ناممکن بودن وصول مطالبات و تشدید فشار تکلیفی جدید دولت در مرحله خطرناکیست. بی توجهی به "بحران در حال تزاید بانکی " ، می تواند نشاط موقت تولید ملی را متوقف بلکه با سوق تولید به قهقرا ، شرایط رکود تورمی را حاکم سازد.
*عضو هیات نمایندگان اتاق ایران