قیمت سیمان و الزامات توسعه صنعت

قیمت سیمان و الزامات توسعه صنعت
مجتبي حقيقت*جو*
شرکت*های سیمانی از جمله شرکت*هایی هستند که با سرمایه*گذاری نسبتا بالایی احداث شده و انتظار سهامداران آن سود معقول و نرخ بازدهی مناسب با توجه به حجم سرمایه*گذاری انجام شده است.

در حال حاضر ظرفیت تولید سیمان کشور از مرز خودکفایی گذشته است؛ اما تا سال 1387 که سیمان در سبد حمایتی دولت قرار داشت خریداران سیمان برای خرید در نوبت قرار می*گرفتند. به همین جهت با وجود نرخ رسمی مصوب دولتی، بازار سیاه برای این محصول وجود داشت و سیمان با قیمت*های نسبتا بالا معامله می*شد و از این بابت منافع قابل توجهی نصیب واسطه*ها شد. پس از خروج سیمان از سبد حمایتی و توام با اجرای طرح*های توسعه*ای و افزایش ظرفیت تولید، رفته*رفته عرضه بر تقاضا فزونی یافت و در نتیجه بازار آزاد هم از میان رفت و شرایط به کلی تغییر کرد، به طوری که شرکت*های سیمانی با اعمال سیاست*های متغیر فروش به دنبال جذب سهم بازار رقبا به هر قیمتی شدند.
با اجرای قانون هدفمندی یارانه*ها از آذر ماه 1389 سیمان عملا مشمول قیمت*گذاری شد و روند هزینه*ها به*خصوص هزینه مصارف انرژی سیر صعودی را در پیش گرفتند؛ در حالی که از آن تاریخ تاکنون درآمد تولید و تجارت سیمان فقط در یک مرحله در تیرماه 1390 افزایش یافته است.
هرچند برخی از شرکت*های سیمانی توانستند با افزایش راندمان، افزایش صادرات و مدیریت هزینه*ها عملکرد نسبتا مطلوبی را در سال 1390 ارائه نمایند، اما افزایش قیمت انواع نسوزها، قطعات و لوازم یدکی، کرایه حمل و هزینه پاکت و کیسه مصرفی و همچنین جایگزینی مصرف مازوت به جای گاز طبیعی با قیمت*های یکسان طی دو ماه اخیر که هزینه*های حمل افزایش قابل توجهی را به دنبال داشته است از یک طرف و ثابت بودن قیمت*های فروش از ابتدای سال 1391 زنگ خطری است که کاهش حاشیه سود و در نهایت کاهش منافع سهامداران، افت بازار و عدم*تمایل به سرمایه*گذاری در این صنعت را در برخواهد داشت.
با یک نگاه اجمالی به نسبت قیمت فولاد و سیمان طی چند دهه گذشته این نتیجه حاصل می*شود که نسبت از حدود 7 برابر به بیش از 30 برابر افزایش یافته و این افزایش حاکی از تعامل اعضای اتحادیه تولید*کنندگان فولاد در چانه زنی و افزایش پی درپی قیمت*ها و در مقابل عدم همکاری تولیدکنندگان سیمان در تثبیت و افزایش قیمت این فرآورده مهم است که تاکنون جایگزینی برای آن پیدا نشده است.
براساس آمار منتشره، میزان تولید سیمان طی 5 ماه اول سال 1391 بالغ بر 30 میلیون و 536 هزار و 904 تن و میزان مصرف این فرآورده استراتژیک طی مدت یاد شده تقریبا همین مقدار بوده است، در صورتی که با توجه به رشد فزاینده عوامل تولید و توزیع از ابتدای سال جاری بايد حداقل به میزان 20 درصد به قیمت سیمان اضافه مي*شد تا بخشی از هزینه*های متعارف و غیرمتعارف و در نتیجه بخش قابل**توجهی از کاهش سود آنها جبران *شود. به عبارت دیگر به علت عدم موافقت با افزایش قیمت سیمان، علاوه بر تحمل افزایش هزینه*های دستمزد، سوخت و انرژی، کرایه حمل، پاکت مصرفی و نسوزها، مبالغ قابل*توجهی به عنوان هزینه فرصت*های از دست رفته به صاحبان سهام شرکت*های سیمانی تحمیل شده است. با توجه به برخی رقابت*های ناسالم حاکم بر بازار سیمان، به نظر می*رسد حتی اگر افزایش قیمت یا آزاد*سازی تحقق یابد، قیمت سیمان در بعضی از مناطق کشور به علت مازاد عرضه دستخوش تغییرات خواهد شد. آزاد*سازی قیمت سیمان از سوی مراجع ذی*صلاح و تبعیت از مکانیسم عرضه و تقاضا که شاید جزو اصول ابتدایی علم اقتصاد است می*تواند تعدیل قیمت*ها را در برداشته باشد. در این صورت تولید*کنندگان سیمان که در مجموع تاثیر بسزایی بر تولید ناخالص داخلی، اشتغال و توسعه اقتصادی کشور دارند، می*توانند با تعامل با یکدیگر باعث ارتقاي بازار و رونق فضای کسب کار سیمان شوند و موجبات رونق بازار سرمایه و تامین منافع سهامداران را فراهم آورند.
* معاونت مالی و پشتیبانی شرکت سیمان فارس و خوزستان