در تحلیل روزنامه تلگراف از روابط تجاری تهران – لندن مطرح شد شرکتهای انگلیسی در انتهای صف

دنیای اقتصاد: براساس اخبار منتشر شده سفارت انگلیس در تهران پس از چهار سال تعطیلی امروز (اول شهریور) با حضور وزیرخارجه این کشور بازگشایی میشود. این خبر کوتاه در حالی به سرعت در محافل خبری و رسانهای دست به دست شد که حدود یک ماه پیش دیوید کامرون، نخستوزیر بریتانیا، در گفتوگوی تلفنی با حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران از قصد دولتش برای بازگشایی سفارت این کشور خبر داده و گفته بود توافق هستهای میتواند «شروعی تازه» در روابط بین دو کشور باشد.

استارت بهبود روابط میان ایران و انگلیس مهر ماه سال گذشته در ملاقات حسن روحانی و دیویدکامرون در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک زده شد. ملاقاتی که یک روز پیش از آن وبسایت تایمز بریتانیا، انگیزه کامرون از این دیدار را فراهم کردن «تضمین بیشتر» برای شکلدهی ائتلافی فراگیر در نبرد با داعش عنوان کرده بود.

انگلیس عقبتر از رقبای اروپایی
حال با ورود هیاتهای تجاری از قارههای مختلف به ایران به گزارش روزنامه تلگراف، شرکتهای انگلیسی نیز در تلاش برای رقابت با رقبای فرانسوی و آلمانی خود برای ورود به بازار ایران هستند. این در حالی است که رقبای تجاری بزرگ انگلیس در اروپا، زمان کمی را برای پیشافتادن در این مسابقه که برای بهدست آوردن فرصتهای کسبوکار در ایران به ارزش میلیاردها پوند خواهد بود، تلف کردهاند.

این روزنامه ضمن اشاره به توافق تاریخی میان ایران و اعضای گروه 1+5، عنوان کرده است: بلافاصله پس ازاین توافق، رقبای تجاری انگلیس، در پاریس برنامهریزی کردند تا روابط تجاری خود را با ایران از سر گیرند. درحالی که مقامات انگلیسی درگیر مسائل مربوط به پناهجویان در این کشور بودند، همتایان فرانسوی آنها با تصمیم گیرندگان اصلی در تهران ملاقات کردند.

این روزنامه در ادامه نوشت: «لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه در سفری که به تهران داشت از حسن روحانی رئیسجمهوری ایران دعوت کرد تا در زمستان از پاریس دیدن کند. وی در دیدارهایی که سفارت فرانسه در تهران بر پا کرده بود، گفت: «ما دو کشور بزرگ و مستقل هستیم» و بهرغم اینکه «ویلیام هیگ» (وزیر خارجه پیشین انگلیس) یک سال پیش وعده داده بود که سفارت این کشور در تهران بازگشایی خواهد شد، اما همچنان درب این سفارت بسته باقی مانده است.

تلگراف نوشت: «شرکتهای فرانسوی همانند توتال، پژو، رنو و نیز کارفور که در گذشته نیز حضور قوی در ایران داشتهاند، امیدوارند که دوباره موقعیت سابق خود را بهدست آورند.» این روزنامه افزود: «باوجود اینکه دولت فرانسه توانسته است نظر ایران را جلب کند، صادرکنندگان فرانسوی لزوما به سادگی نخواهند توانست جای پای محکمی را در ایران بهدست آورند. مدیر اجرایی پژو قبلا به این نکته اشاره کرده بود که نخست باید احساسات ضدفرانسوی در ایران برطرف شود. اما حداقل دولت فرانسه قدمهای نخست را برداشته و گفت وگوها را آغاز کرده است.»

این روزنامه افزود: در مقایسه با فرانسه و آلمان، دولت انگلیس همچنان در حال نادیده گرفتن پیامدهای تجاری توافق تاریخی هستهای که در وین انجام گرفته و میتواند منجر به لغو تحریمهای ایران شود، است. اگرچه دولت انگلیس بیمیل از هر اقدامی قبل از اعلام نتایج بررسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد پایبندی ایران به توافق وین است، اما شرکتهای انگلیسی اینگونه نیستند. این شرکتها به ویژه شرکتهای فعال در بخشهای نفت و گاز حرکتهایی را شروع کردهاند. شرکت نفتی «رویالداچشل» قبلا مذاکراتی را با طرفهای ایرانی داشته و «باب دادلی» مدیر اجرایی شرکت نفتی «بیپی» نیز در مورد اهمیت ایران سخن گفته است.

در ادامه این گزارش آمده است که تضمینی وجود ندارد که این دو غول نفتی انگلیس که دارای تاریخی طولانی از فعالیت در ایران هستند، بتوانند در جریان این رقابت، به آخرین نفت و گاز ارزان قیمت باقیمانده جهان دست یابند. به هرحال، شرکت توتال رقیب فرانسوی آنها ممکن است قبلا پیروزی در این رقابت را از آن خود کرده باشد. دیدار بیژن زنگنه وزیر نفت ایران با وزیر خارجه فرانسه میتواند نشانهای از تقویت موقعیت «پاتریک پویان» مدیر غول نفتی توتال فرانسه باشد. به گفته زنگنه؛ «فصل جدیدی از همکاری با شرکت فرانسوی توتال در زمینه توسعه میدانهای نفتی ایران آغاز خواهد شد. توتال بیش از 20 سال در توسعه پروژههای نفتی ایران حضورداشته است و با توجه به ابراز تمایل فرانسویها قرار است همکاری جدیدی برای توسعه فعالیت این شرکت در توسعه میدانهای نفتی آغاز شود.»

به هرحال، صاحبان کسبوکار انگلیسی هیچگونه کمک دیپلماتیکی برای برقراری ارتباط با ایران تا زمانی که دولت انگلیس کاملا اطمینان به دست آورد که ایران به نقطهای بیبازگشت در برنامه هستهایاش رسیده است، دریافت نخواهند کرد. در ادامه وزارت خارجه انگلیس در بیانیهای اعلام کرده است: «اگر ایران به تعهداتش تحت توافق جامع هستهای پایبند باشد، تحریمهای آن برداشته خواهد شد و پس از آن دولت انگلیس به صاحبان کسبوکار برای بهدست آوردن امتیازات ناشی از فرصتهای ایجادشده کمک خواهد کرد، ولی تا زمانی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی اقدامات ایران درخصوص برنامه هستهایاش را تایید کنند، تحریمهای این کشور همچنان باقی خواهند ماند و ما همچنان بر اجرای آنها تاکید خواهیم داشت.»

در انتهای این گزارش آمده است، حساسیتهایی در مورد انگلیس با توجه به روابط نزدیک این کشور با متحدان آن در حوزه خلیجفارس و عربستان سعودی نیز وجود دارد، به همین دلیل هرگونه اشتیاق بیش ازحد این کشور برای تجارت با ایران میتواند نتیجه معکوس بهبار آورد که بستهشدن درهای بازارهای ثابت آن در امارات و عربستان سعودی به روی انگلیس از جمله عواقب این اشتیاق است.


کارنامه تجاری ایران و انگلیس
بررسی مبادلات تجاری ایران و انگلیس از سال 90 تا چهار ماه منتهی به تیر ماه سال جاری، حاکی از آن است که این دو کشور طی این دوره به میزان 5/ 2 میلیارد دلار تجارت داشتهاند که از این میزان حجم تجاری سهمی حدود 42 درصد آن مربوط به سال 92 بوده است؛ به عبارتی در سال 92، میزان صادرات و واردات ایران و انگلیس با فاصله زیادی با سالهای دیگر، در بالاترین میزان خود قرار داشت.

با توجه به آمارهای گمرک، در سال 90، حجم تجاری ایران و انگلیس حدود 177 میلیون دلار ثبت شده که تراز تجاری این دو کشور نیز در این سال حدود 104 میلیون دلار به نفع انگلیس بوده است، اما در سال 91، رقم حجم تجاری این دو کشور رشد 148 درصدی را تجربه کرد و به 438 میلیون دلار رسید؛ در این بین حدود 39 میلیون دلار آن مربوط به صادرات ایران به انگلیس و 399 میلیون دلار آن نیز واردات ایران از این کشور بوده است. در سال 92 نیز حجم تجاری این دو کشور روند افزایشی را پیش گرفت و با رشد 140 درصدی به یک میلیارد و 51میلیون دلار رسید. این در حالی است که تجارت این دو کشور در این سال حدود 832 میلیون دلار سود برای انگلیس به همراه داشته است، اما در سال 93، این روند متوقف شد و حجم تجاری این دو کشور افت 34 درصدی را به خود دید. ایران و انگلیس در سال 93، با حجم تجاری حدود 689 میلیون دلاری، تراز تجاری منفی 543 میلیون دلاری را به نفع انگلیس رقم زدند. طی چهار ماه منتهی به تیر ماه سال جاری نیز، حجم تجاری این دو کشور معادل 164 میلیون دلار رقم خورده که 152 میلیون دلار آن واردات ایران از انگلیس و تنها 11 میلیون دلار آن صادرات ایران به این کشور بوده است.

از سوی دیگر، با بررسی اقلام مبادلاتی دو کشور انگلیس و ایران، کف پوش ها، خرما، تابلوهای نقاشی، زعفران، کتیرا، خاویار و هندوانه عمده اقلام صادراتی ایران به این کشور بوده و ذرت دامی، گندم دامی، جو، توربینهای گازی، جوجه و مکملهای دارویی نیز اقلامی هستند که سهم بزرگی از واردات ایران از انگلیس را تشکیل دادهاند.