سرنوشت اقتصاد ایران پس از لغو تحریمها

قدس آنلاین-ساحل عباسی:لغو تحریم ها منجر به سرازیر شدن بخشی از نقدینگی به سوی بازار سرمایه خواهد شد.تولید داخلی به جهت فضای کسب و کار و کاهش بهای تمام شده و ایجاد فضای رقابت نفسی تازه خواهد کشید.بخش نفت و گاز با صد میلیارد دلار سرمایه گذاری در پنج سال آینده رونق می گیرد و شرکت پتروشیمی هم با جذب سی میلیارد دلار روزهای خوبی را در پیش رو خواهد داشت.

بعد از ماهها گفتگو و چانه زنی بر سر مسائل هسته ای ایران و تحریم های غرب علیه جمهوری اسلامی ایران در لوزان تفاهم هستهای بین ایران و اعضای گروه 1+5 حاصل شد. بخشی از تفاهمنامه که بر اقتصاد ایران تاثیرگذار خواهد بود، به این شرح است: براساس راهحلهای بهدستآمده، پس از اجراییشدن برنامه جامع اقدام مشترک، تمامی قطعنامههای شورای امنیت لغو خواهد شد و همه تحریمهای اقتصادی و مالی چندجانبه اروپا و یکجانبه آمریکا از جمله تحریمهای مالی، بانکی، بیمه، سرمایهگذاری و تمامی خدمات مرتبط با آنها در حوزههای مختلف از جمله نفت، گاز، پتروشیمی و خودروسازی فورا لغو خواهند شد. همچنین تحریمها علیه اشخاص حقیقی و حقوقی، سازمانها، نهادهای دولتی و خصوصی تحت تحریمهای مرتبط هستهای ایران از جمله؛ بانک مرکزی، سایر موسسات مالی و بانکی، سوییفت، کشتیرانی و هواپیمایی جمهوریاسلامی و کشتیرانی نفت بهطور همهجانبه فورا برداشته خواهند شد مسلما با برداشتن تحریم ها اقتصاد ایران روزهای روشنی را در پیش رو خواهد داشت در گفتگوی قدس آنلاین با حسین محمودی اصل استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی دور نمای اقتصادی ایران را بعد از لغو تحریم ها مورد بررسی قرار دادیم.
-با توجه به اینکه موافقت هسته ای ایران در اقتصاد کشور تاثیرات خاصی به جای می گذارد نظر خود را درخصوص لغو تحریم ها و آثار سیاسی تصمیمات اتخاذ شدهاز سوی قدرتهای بزرگ را بر اقتصاد کشور تبیین بفرمایید؟
-معمولا اقتصاد کشورهایی که در معرض چالشهای سیاسی قرار گرفته اند و یا در منطقه ژئوپلوتیک سیاسی قرار دارند همانند کشورهای خاورمیانه به لحاظ اقتصادی این کشورها بیشترین تاثیر را از سیاست خارجی می پذیرند .کشور ما هم به دلیل واقع شدن در خاورمیانه و برخورداری از خلیج فارس که بخش عظیمی از نفت جهان را تولید و مدیریت می کند از اهمیت بسزایی برخوردار است ضمن اینکه ایران اسلامی کشوری است که در طول سالها شاهد جنگ های فرسایشی هم در درون خود و هم در کشورهای همسایه بوده است افغانستان و عراق که توسط آمریکا و هم پیمانان آنها در سالیان متوالی تحت اشغال غربیها بوده است به ناچار تبعات خاص اقتصادی خود را بر کشورهای منطقه به ویژه ایران به جای گذاشته است .بنابراین با جرات می توان گفت سیاست در اقتصاد چنین کشورهایی بسیار تاثیر گذار است .پس از سالها مذاکره و مقاومت بالاخره تیم مذاکره کننده هسته ای توانست شرایط مناسبی را برای اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور مهیا کند .بی تردید دستاورد مهم بیانیه لوزان ضمن کسب حقوق هسته یا و حق غنی سازی برای ایران دست یابی به چشم اندازهای روشن در اقتصاد ایران را به دنبال خواهد داشت.شرایط ظالمانه تحریم ها که برای بسیاری از کشورها غلبه بر چنین تحریم هایی قابل تحمل هم نمی باشد در ایران اسلامی با مقاومت مردم و استفاده ازسیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری توانسته است کمترین تاثیرات را از تحریم ها بپذیرد.به هر حال آنچه مسلم است در حوزه اقتصاد تحریم ها اقتصاد کشور را با چالش هایی مواجه کرده بود.
-لغو تحریم ها بر کدامیک از بخش های اقتصادی بیشترین تاثیر را خواهد داشت؟
-بی تردید بخش عظیمی از اقتصاد را نقل و انتقالات بانکی تشکیل می دهد و هنگامی که کشوری از چنین مبادلاتی محروم می شود هزینه های نقل و انتقال پول و سرمایه گذاری و تولید افزایش می یابد.ضمن اینکه دوره خرید،سرمایه گذاری ،فروش و دوره زمانی گردش پول طولانی می شود و دربردارنده ریسک های مختلفی خواهد بود.در ضمن چنین تحریم هایی بیمه کشتیرانی را تحت تاثیر قرار داده و حمل و نقل مواد و کالاهایی که به مقصد و مبداء ایران در حال نقل و انتقال بودند را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده بود.قابل ذکر است ورود کالاها به مقصد ایران فروشندگان را دچار نوعی تردید نموده بود و ریسک فروش را افزایش می داد.آنچه مسلم است در صورت حذف تردیدها ایران اسلامی که یکی از یازده بازار نوظهور امید بخش تلقی شده است می تواند شاهد هجوم سرمایه ها و سرمایه گذاران خارجی باشد .بی تردید ایران یکی از بکر ترین بازارهاست و بازار مصرف آن به اندازه ترکیه و نفت آن در اندازه عربستان ،گاز در اندازه روسیه و ذخایر معدنی ایران در حدود استرالیا می باشد بنابراین تمامی این مواهب در کشوری به نام ایران اسلامی جمع شده است که می تواند به اقتصاد کشور رونق خاصی عطا کند.بنابراین با لغو تحریم ها و اجرایی شدن فرآیند اجرای توافق احتمالی در تیر ماه به تدریج شاهد شکوفایی اقتصادی در کشور خواهیم بود و در طی آن شاهد رشد و توسعه فضای کسب و کار خواهیم بود .یقینا حذف تحریم ها هزینه های سرمایه گذاری رو کاهش خواهد داد.در مرحله اول که تبدیل سرمایه های ارزی به ریال است و آزاد شدن منابع بلوکه شده کشور است اقتصاد را به تحرک وا می دارد از سویی رفع محرومیت ها و محدودیت ها برای کشتیرانی ،صنعت بانکداری و بیمه موجب گردش اقتصادی و مالی حداکثری در کشور خواهد شد بنابراین هزینه های تولید و سرمایه گذاری کاهش می یابد و تولید کنندگان در دراز مدت توان مقابله با رقبای خارجی را به دست می آورند.
-سهم تولید در این میان چیست؟آیا تولید داخلی به روزهای رونق خود خواهد رسید؟بازار خودرو،نفت و گاز و سرمایه و همچنین طلا از توافق هسته ای چه تاثیراتی می پذیرند؟
-کاهش قیمت ارز در صادرات در دراز مدت تاثیر چندانی برجای نمی گذارد در حالت کلی تعدیل قیمت ارز نیز بهای تولید را کاهش داده و کاهش نرخ سود بانکی باعث رونق و خروج از حالت رکود خواهد شد .البته تاثیر حذف تحریم ها در کوتاه مدت باعث تثبیت قیمت ها می شود و در میان مدت بر اقتصاد کشور تایر مثبتی به جای می گذارد و در بلند مدت به دلیل انتخابات ایران و آمریکا و شرایط منطقه ای با شرایط مبهمی مواجه خواهیم بود اما بی تردید مستقیم ترین تاثیر را از توافق هسته ای بازار سرمایه ،بازار بورس تهران خواهند داشت که بازار سرمایه در طول سالهای گذشته با رصد اخبار مذاکرات با کوچکترین تصمیمات شاهد تشدید صف های خرید و فروش بود .حال با اطمینان نسبی حاصل از مذاکرات شاهد ثبات سرمایه گذاری در بورس هستیم به طوری که هدایت نقدینگی بخشی از نقدینگی را وارد بازار سرمایه خواهد کرد،البته در این میان فضای فروش برای بانکها به جهت توصیه بانک مرکزی به جهت تعدیل و خروج از بنگاه داری باعث عرضه های متعادل کننده ای در قیمت های بالا خواهد شد .همچنین سازمان خصوصی سازی هم فرصت مناسبی را برای زمانهایی که تقاضا به صورت شدید رشد داشته می تواند با عرضه های خود بخشی از بازار را تحت کنترل خود درآورد.در زمینه تولید باید گفت تولید به جهت بهبود فضای کسب و کار و به جهت کاهش بهای تمام شده و ایجاد فضای رقابت مناسب تر با تولیدات مشابه خارجی نفسی تازه خواهد کرد و از سویی به جهت ورود منابع ارزی نقدینگی در دسترس تولید قرار می گیرد و تولید می تواند روزهای خوبی را تجربه نماید .بخش نفت و گاز که در پنج سال آینده به صد میلیارد دلار سرمایه گذاری نیازمند است جان تازه ای گرفته و سرمایه های بسیاری را به خود جذب می نماید زیرا کشورها و شرکت های مختلفی منتظر و درصدد سرمایه گذاری و ورود به صنعت نفت و گاز کشورمان هستند.صنعت پتروشیمی هم با توان جذب سی میلیارد دلار از سرمایه گذاران خارجی منتظر باز شدن دروازه ها می باشد.صنعت خودرو به دلیل وجود تحریم ها وکاهش تبادلات با کشورهای تولید کننده خودرو به سمت تولیدات بی کیفیت چینی حرکت می کردند که با توافق هسته ای و ایجاد فضا تولیدات اروپایی و تحت لیسانس کشورهای اروپایی توانمند و در بازار حضور می یابند.اما بازار طلا به دلیل کاهش نرخ ارز و تثبیت آن نوسان چندانی را به خود نخواهد دید،همچنین بازار پول منتظر تصمیمات دولت در خصوص کاهش نرخ بهره بانکی خواهد بود و در صورت کاهش قابل توجه نرخ بانکی که به نظر بنده بعید به نظر می رسد احتمال خروج نقدینگی از بانکها و رونق اقتصادی بیشتر را خواهیم داشت .
-آیا در بخش مسکن هم شاهد تحولات و رونق نسبی خواهیم بود؟
بخش مسکن نیز مترصد کاهش نرخ سود بانکی می باشد که با سود بانکی که در حال حاضر در بانکها پرداخت می شود سرمایه گذاران وجود پول در بانکها را با سود مناسب ترجیح می دهند .بخش مسکن بازار مصرف کننده خواهدبود و در سال 94 به کالای سرمایه ایی برای سرمایه گذاران به جهت اینکه قدرت خرید مصرف کنندگان با قیمت ها متوازن نمی باشد و مردم قدرت و توان خرید ندارند تبدیل نمی شود بنابراین در سالهای آینده به جهت کمبود عرضه واحدهای مسکونی که آن هم به جهت کاهش پروانه های ساختمانی خواهد بود در سالهای آتی خود را با کاهش عرضه و افزایش تقاضا نشان خواهد داد و ما شاهد افزایش قیمت در حوزه مسکن در سالهای آینده خواهیم بود.به هر حال بایستی منتظر توافق نهایی باشیم و درآینده مشاهده نماییم که توافق به همان صورت که در بیانیه لوزان اعلام شده است به منصه ظهور می رسد یا خیر ؟و طرفین تا چه اندازه به تعهدات خود پایبند خواهند بود اما در هر صورت چشم انداز دولت یازدهم گریز از چالشها می باشد و برقراری رابطه با همه کشورها در جهت صلح و دوستی است. بنابراین به نظر می رسد اقتصاد با چنین رویکردی به آرامش و ثبات نیازمند است که در دولت یازدهم به فضای سیاسی بدون چالش اهمیت و بها ی بیشتری داده می شود.