چین اصلی ترین خریدار کروم ایران

در حالی که تاکنون آمارهای متفاوتی از تولید کرومیت در ایران منتشر شده اما آنچه واضح بوده این است که ایران در حال حاضر یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان کرومیت در جهان محسوب می شود. به طوری که سازمان زمین شناسی آمریکا در سال ۲۰۰۰ سهم ایران از تولید جهانی کرومیت را حدود چهار درصد اعلام کرد و سازمان توسعه تجارت نیز در آخرین گزارش خود این سهم را بیش از یک درصد دانست.

براساس آخرین گزارشی که سازمان توسعه تجارت از وضعیت تجارت کرومیت ایران منتشر کرده، ایران با تولید بیش از ۹۷ هزار تن کرومیت در سال، نهمین تولیدکننده این ماده معدنی در دنیا به شمار می رود. سهم ایران در تولید جهانی کروم اندکی بیش از یک درصد اعلام شده است.

ذخایر معادن کرومیت ایران بیش از ۱۷ میلیون تن بوده و ۴۲ معدن کرومیت در کشور شناخته شده است. در ایران کرومیت برای نخستین بار در ۱۴ کیلومتری کاهک (منطقه اطراف سبزوار) در سال ۱۳۱۹ کشف و در حدود هزار تن کرومیت از آن استخراج شد.

آخرین آمار مربوط به وزارت صنایع و معادن سابق نشان می دهد که در سال ۱۳۸۷ تولید کرومیت ایران به بیش از ۲۳۳ هزار تن نیز رسیده بود اما آمار تولید از آن سال به بعد در دست نیست.

از سوی دیگر آمار مربوط به سال ۲۰۱۰ نشان می دهد که آفریقای جنوبی، ترکیه، قزاقستان، هند و عمان جزو بزرگ ترین صادرکنندگان کرومیت در جهان بودند. در آن سال ارزش صادرات کرومیت جهان به بیش از سه میلیارد دلار رسید. وزن این میزان صادرات نیز ۱۰/۴ میلیون تن اعلام شد.
در همین حال چین، روسیه، ژاپن، هلند و آلمان از بزرگ ترین واردکنندگان کرومیت دنیا به شمار می روند.

همچنین در سال ۲۰۱۰ براساس آمار سازمان زمین شناسی آمریکا، آفریقای جنوبی، هند و قزاقستان بزرگ ترین تولیدکنندگان کرومیت جهان بودند. در آن سال ۲۲ میلیون تن کرومیت در جهان تولید شد.
مقایسه آمار صادرات و واردات کروم ایران طی شش سال اخیر حاکی از فزونی گرفتن چشمگیر صادرات این ماده بر واردات آن است. چین مهم ترین بازار صادراتی و وارداتی کروم ایران محسوب می شود.

از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ صادرات کروم ایران تماما به سنگ و کنسانتره کروم اختصاص داشته و طی سال ۱۳۹۰ براساس آمار گمرک ایران بالغ بر ۲۲۰ میلیون دلار سنگ کروم و کنسانتره آن از ایران صادر شد. این میزان صادرات نسبت به سال ۱۳۸۹ رشد خیره*کننده ۴۴۱ درصدی را نشان می دهد. وزن این میزان صادرات نیز به حدود ۴۰۰ هزار تن رسیده است.

از سوی دیگر در حالی که در سال ۱۳۸۹ ایران سنگ کروم خود را به چین و ژاپن صادر کرده بود، در سال گذشته صادرات به دو کشور چین و هند انجام شد. با این وجود چین همچنان بزرگ ترین بازار صادراتی سنگ کروم وکنسانتره ایران محسوب می شود.

آمار نشان می دهد که ارزش صادرات کروم ایران در سال های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ به ترتیب ۲۷، ۲۱، ۲۲/۷، ۲۹، ۲۲/۷، ۳۹ و ۴۱ میلیون دلار بوده است.
صنایع عمده مصرف کننده کرومیت شامل متالورژی، شیمیایی، ماسه های ریخته گری و نسوزها می شوند. در طول دهه ۱۸۰۰ میلادی کروم عمدتا به صورت جز سازنده رنگ ها استفاده می شد اما هم اکنون عمدتا (۸۵ درصد آن) برای آلیاژهای فلزی مصرف می شود و باقیمانده آن در صنعت شیمی، صنایع نسوز و ذوب آهن مورد استفاده قرار می گیرد. از دیگر کاربردهای کرومیت می توان به کاربرد آن در صنعت هوانوردی اشاره کرد.

کانی کرومیت تا پیش از سال ۱۷۶۶ به نام «سرب قرمز» شناخته می شد. برای نخستین بار در سال ۱۹۱۳ فلز کروم در صنعت تولید فولاد ضدزنگ به کار برده شد. پس از آن این عنصر در جامعه صنعتی موقعیت استراتژیکی پیدا کرده و امروز میزان ذخایر آن در جهان به بیش از سه هزار و ۶۰۰ میلیون تن می رسد.
به نظر می رسد توجه به مواد معدنی مانند سنگ آهن، مس و روی در ایران آن قدر زیاد بوده که رسانه ها و حتی مسوولان دولتی کمتر به مواد معدنی با اهمیتی مانند کروم توجه کرده اند. دلیل این ادعا نبود آمارهای به روز درباره میزان تولید و آخرین وضعیت معادن کروم در ایران است. براساس آخرین آمار تعداد معادن فعال و درحال بهره برداری کرومیت در ایران طی سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۹ به شدت افزایش یافته و از دو معدن به ۳۰ معدن رسید.
به دلیل مصرف کم کرومیت و کنسانتره های آن در ایران با وجود تولید کم این ماده معدنی در کشور، ایران جزو کشورهای صادرکننده کرومیت و کنسانتره های آن است. از سوی دیگر در معادن بزرگ کروم واقع در کشورهای تولیدکننده این ماده روش های استخراج مکانیزه بوده و از ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته استفاده می شود اما به نظر می رسد در معادن ایران همانند کشورهای هم سطح در تولید کرومیت روش استخراج هنوز سنتی بوده و از ماشین آلاتی مانند بولدزر، لودر و کامیون های کوچک استفاده می شود.
سنگ هاى دربرگیرنده کرومیت در ایران از نوع سنگ هاى آذرین غنى از آهن و منیزیم (سنگ هاى اولترابازیک مانند پریدوتیت، سرپانتینیت