+مشکلات و موانع صادرات غیرنفتی
براى انجام صادرات موفق که از زمره مسؤوليتهاى مديران بازرگانى خارجى است. ابتدا بايد مشکلات و موانع صادرات غيرنفتى را باز شناخت. اين مشکلات را مىتوان در يک تقسيمبندى کلى به دو قسمت تقسيم نمود.
مشکلات داخلى
اين مشکلات اصولاً به توليد و کيفيت و قيمت و حمل و نقل داخلى و بازرايابى و بستهبندى برمىگردد. علاوه بر آن سياستهاى صادراتى و ارزى و همچنين ضايعات ناشى از مديريتهاى ناصحيح نيز بر دامنه آن مىافزايد.
مشکلات بينالمللى
محدود بودن اقلام صادراتي، کششپذيرى کالاها، وجود رقبا، عدم استمرار، عدم انجام به موقع تعهدات، عدم شناخت فرهنگ مصرفى کشورهاى خريدار، ضعف تبليغات ناهماهنگى در عرضه کالا و ... از مهمترين مشکلات بينالمللى صادرات غيرنفتى است.
+تشریفات غیر گمرکی قبل از ورود کالا به گمرک
- اخذ قیمت از کمیسیون نرخگذاری
- سفارش صادراتی
- ضمانتنامههای ارزی
- کارت بازرگانی>کارت بازرگانی
- اطلاع از مقررات گمرکی کشور مقصد
- اخذ اطلاعات عمومی از مقررات صادراتوواردات
- اخذ مجوز صدور
- گواهی استاندارد
- صدور پروفرما و اعلام کتبی شرایط به خریدار ...
- روشهای پرداخت در صادرات
- بازاریابی صادرات>بازاریابی بین الملل
- انتخاب کالا
- اخذ حساب ارزی یا قرض الحسنه
- مذاکره با خریداران خارجی
- اخذ کد اقتصادی
- گواهی بهداشت
نمودار مراحل صدور کالا و نحوه تسويه تعهدنامه ارزى و استفاده از واريزنامه:
[Only Registered and Activated Users Can See Links. Click Here To Register...]
[Only Registered and Activated Users Can See Links. Click Here To Register...]
[Only Registered and Activated Users Can See Links. Click Here To Register...]
1. اخذ قيمت از کميسيون نرخگذارى
ابتدا توليدکنندگان درخواست خود را طى نامهاى به ادارهٔ کل صادرات با ضمائم قيمت فروش داخلي، قيمت جهانى (در صورت دسترسي) قيمت پيشنهادى ارسال مىدارد که طى بررسى و کارشناسى لازم در آن اداره، نرخ لازمه را تعيين کرده و جهت تصويب به کميسيون نرخگذارى مرکز توسعهٔ صادارت ارائه مىشود که بعد از تصويب نرخ موردنظر، کميسيون نرخگذارى مجوز لازمهٔ صدور کالا را طى نامهاى به ادارهٔ گمرک اعلام مىدارد.
2. سفارش صادراتى
فعاليت عمدهٔ عمل صادرات انجام مراحل مربوط به سفارش صادرات يک محموله است. اين مراحل دربرگيرندهٔ محدودهاى است که صادرکننده بايد کاملاً بدان واقف باشد. هنگامى که قرارداد حمل با ذکر شرايط وسيله حمل منعقد گرديد لازم است تا صادرکننده اسناد و مدارکى را تهيه نمايد. از طرفى صادرکننده مىبايد با قرارداد فروش صادرات دريافت سفارش صادراتى آشنا بوده و همچنين نسبت به تهيه فهرست کنترل پيشرفت کار سفارش صادراتى و فهرست کنترل ارائه اسناد به بانک اقدام نمايد.
قرارداد حمل، شرايط تحويل
مبناء ارائه قيمت بستگى به تفسير درست از شرايط تحويل کالا است . مدير بازاريابى صادرات با استفاده از تجربه، اطلاعاتى را جمعآورى مىکند که به وى امکان ارائه پيشنهاد قيمت رقيقى مىدهد. بايد توجه داشت شرايط تحويل کالاى ارائه شده دربرگيرنده سه عنصر اساسى است:
مرحلهاى که مالکيت کالا، از صادرکننده (فروشنده) به واردکننده (خريدار) انتقال مىيابد، توصيف روشنى از هزينههائى که صادرکننده و واردکننده بايد متقبل شوند، و سرانجام مرحله و مکانى که کالا بايد به واردکننده منتقل گردد.
شرايط تحويل محمولهٔ بينالمللى متضمن عوامل متعددى است، از جمله هزينههاى بيمه، هزينههاى حمل هوائى يا دريائى به اضافهٔ هزينههاى حمل و نقل زميني، عوارض گمرکي، عوارض بندري، هزينهٔ توليد، هزينهٔ بستهبندى و غيره. بهعلاوه بيش از اين نمىتوان بر اهميت تحويل کالا براساس شرايط مشروحه تأکيد نمود زيرا اين امر مستلزم انضباطى در روند پيشرفت قرارداد فروش صادرات است. در شرايط دلخواه، سفارش قرارداد فروش صادرات که مراحل تحويل، يعنى ذخيرهٔ فضاى حمل، پيشبرد جنبههاى مالي، کسب پروانههاى صادراتى و غيره را نيز در بر دارد، بايد در برنامهاى که مدير بازاريابى صادراتى تدارک مىبيند، با همکارى و مشاورهٔ ساير همکاران در ادارات ديگر داخل شرکت و در سازمانها ذىربط ديگر مورد تجزيه و تحليل انتقادى قرار گيرد.
هيچ ابهامى در شرايط تحويل توسط يکى از طرفين نبايد باشد، بهويژه در زمينهٔ هزينهها و مسؤوليتها اگر چنين مشکلاتى بروز کند، حسن تفاهم عمدهاى از ميان خواهد رفت و صادرکننده اميد تکرار سفارش را در چنين بازار رقابتآميزى از دست خواهد داد. بهعلاوه مرافعهاى پرهزينه نيز ممکن است بر پا شود. از اين نظر لازم است که صادرکننده (فروشنده) و واردکننده (خريدار) در مورد شرايط تحويل به توافق برسند. با ارائه شرايط تحويل تنظيمى براساس اينکوترمز مىتوان بر اين مشکلات چيره شد. بايد درنظر داشت که گنجانيدن مقررات خاصى در قراردادهاى فروش باعث الغاء شرايط پيشبينى شده در اينکوترمز خواهد گرديد.
قرارداد فروش صادرات
ترکيببندى قرارداد فروش صادرات نتايج برخى مذاکرات احتمالاً دشوار را نشان مىدهد و بنابراين دقت ويژهاى بايد در مورد فراهمآورى شرايط آن نمود. بايد توجه داشت که وظيفهٔ اصلى صادرکننده، فروش محصولات خويش همراه با استفاده بوده و بنابراين، قرارداد بايد اين هدف را تا آنجائى که به تعهدات مربوط است تأمين کند. علاوه بر اينها، قراردادها بايد بتوانند در شرايط معقول اجراء شده و سود معقولى را توليد نمايند. ممکن است مراحل اوليهٔ توسعهٔ بازاريابى در بازارهاى خارج، خساراتى گردد، ولى با برنامهٔ بلندمدت بازاريابى با هدف افزايش سهم بازار، در نهايت سطح دلخواهى از سود به دست خواهد آمد.
نکتهٔ ديگرى که بايد به خاطر سپرد اين است که در قرارداد فروش صادرات به شرايط تحويل کالا پرداخته شود که منعکسکنندهٔ اقداماتى در زمينهٔ بيمهٔ حمل و امور مالى است.
جزئيات يک قرارداد فروش در زير آمده ولى بايد تأکيد کرد که در کشورهاى مختلف، متفاوت است.
۱. نام ثبتى صادرکننده (فروشنده) و نشانى وي.
۲. نام ثبتى واردکننده (خريدار) و نشانى وي.
۳. عنوان مختصرى از هريک از طرفين مذکور در بند ۱و۲.
۴. هدف قرارداد، مثلاً تائيد نمايد که کالاى تعيين شده توسط فروشندهٔ مشروح در بند ۱ به خريدار مشروح در بند ۲ فروخته شده و اينکه خريدار اين کالا را بر حسب شرايط مندرج در قرارداد خريدارى نموده است.
۵. شمار و مقدار کالا دقيقاً و کاملاً شرح داده شده تا از هرگونه سوءتفاهم يا مناقشهٔ بعدى جلوگيرى کند. بهخصوص شرح کالاهاى دستهاى و يا کالاى پوشيده را همراه با تعرفهٔ گمرکى آنان بايد قيد نمود.
۶. قيمت، اين قسمت مىتواند براساس استرلينگ با توجه به ثبات کلى آن يا ارزهاى ديگرى که ارزش آن خصوصاً در دورهٔ قرارداد تغيير نمىکند، باشد، مانند مارک آلمان. امروزه در قراردادهاى فروش صادرات براساس دلار آمريکا قيمت داده مىشود.
۷. شرايط تحويل، مثلاً فوب فيلکس استوو، تحويل کارخانه در کرمان يا سيف بندر عقبه. براى بسيارى از واردکنندگان بهخصوص در کشورهاى بلوک شرق و يا کشورهاى جهان سوم گرايش روز افزونى به پافشارى به حمل کالا به وسيلهٔ هواپيمائى يا کشتيرانى ملى آنها است. بسيار حائز اهميت است که طرفين قرارداد کاملاً تعهدات خود را درک کنند زيرا تفسير شرايط تحويل ممکن است از کشورى به کشور ديگر تغيير کند. راهحل دلخواه قيمتگذارى و ارائه پيشنهاد براساس اينکوترمز است که در سراسر جهان شناخته شده است.
۸. شرايط پرداخت - مثلاً حساب باز - نقد در مقابل کالا - اعتبار اسنادي. حساب باز يا اسناد در قبال پرداخت يا قبول. اين امر مستلزم توجه دقيق است. بسيارى از واردکنندگان امروزه نياز به اعتبار اسنادى گستردهاى دارند و مدير بانک محلى صادرکننده بايد بتواند راهنمائى لازم دربارهٔ اين امر را ارائه کند.
۹. تاربخ تحويل - تاريخ و زمان تحويل - صادرکننده بايد با ادارهٔ توليد خود بررسى کند آيا تاريخ حملى که در پيشنهاد خود ذکر کرده تاريخى واقعى است؟ ضمناً تحقيق کند که در تاريخ تعيين شده وسيلهٔ حمل دريائى يا هوائى موجود خواهد بود يا خير؟ تعهدات صادرکننده نسبت به مورد اخير بستگى به شرايط تحويل دارد.
۱۰. روشهاى حمل مثلاً کانتينر، قطار باري، رو-رو يا حمل هوائي.
۱۱. روش بستهبندى - لازم است که طرفين نسبت به مشخصات بستهبندى آگاهى و توافق کامل داشته باشد تا اطمينان يابند که در آينده نسبت به بستهبندى يا هر تغيير احتمالى در آن هيچگونه اختلافى پيش نخواهد آمد.
۱۲. بيمهنامهٔ محموله يا گواهى بيمه.
۱۳. شرح و توضيحات پروانهٔ واردات يا صادرات، مدت اعتبار آنها بايد با شرايط پرداخت و تاريخ تحويل، تاريخ حمل و يا مدت هماهنگى داشته باشد.
۱۴. نيازها يا توضيحات و دستوارت مستند حمل، هزينهٔ حمل، اين مورد شامل علامتگذارى محموله نيز مىگردد.
۱۵. شرايط قرارداد - مثلاً فروش، تحويل، عملکرد، داورى و غيره. در مورد داورى بايد گفت که روش سريع حل اختلافات بدون اقامهٔ دعوى پرهزينه مىباشد.
۱۶. امضاء - دو طرف به وسيلهٔ اعضاء مسؤول خود در ردهٔ مديريت يا رياست بايد قرارداد را امضاء نموده و تاريخ امضاء در قرارداد قيد گردد.
روشن است که شرايط قرارداد فروش صادراتى با شرايط تغيير مىکند ولى در ساير زمينههائى که شامل نمايندگى است، فعاليتهاى پس از فروش نظير فراهم کردن قطعات يدکي، خدمات پس ماز فروش محصولات، تبليغات و هزينههاى پيشبرد فروش و غيره نيز به آن اضافه مىگردد.
رونوشتى از هر قرارداد بايد توسط طرفين نگاه داشته شود.
دريافت سفارش صادراتى
نکاتی که باید قبل از پذیرش حوالهء صادراتی به آن توجه شود
قبل از پذيرش حوالهٔ صادراتي، بسيار بجا است که نکات زير را درنظر گرفت چرا که در هر ليست قيمتى که پيشنهاد مىشود بايد به آنها توجه کرد و بر اهميت اين موضوع تأکيد کرد که کليهٔ هزينههاى خاصى که ممکن است به سفارش صادراتى اضافه شود در ليست قيمتها گنجانده شده است.
- توضيح کافى از کالا، نمايانگر شمارهٔ تعرفه، شمارهٔ کُد بازرگاني
- مشخصات بر حسب آحاد متريک
- مقدار کالاى تهيه شده همراه با جزئيات برنامهٔ تحويل. مقدار کالائى که بايد تهيه شود با جزئيات برنامهٔ حمل
- قيمت:
۱ - قيمت واحد.
۲ - ارز.
۳ - شرايط تحويل که ممکن است شامل حمل به دفعات در مدت برنامهريزي، حمل از کشتى به کشتي، تحويل در کارخانه، فوب، سى. اف. آر و غيره باشد.
- شرايط پرداخت شامل پيشبينى نرخ ارز
- شرايط تحويل از کارخانه، حمل کالا و غيره، انواع ديگر پيشبينى شدهٔ حمل
- بيمه
- بستهبندى
- پيشنهاد توسط پروفرما
- هويت کشور مبداء کالا و کشور مقصد
پيش از دريافت درخواست - سفارش، مشترى ممکن است نياز به پروفرما داشته باشد که براى گشايش اعتبار ضرورى است. با قبول درخواست يا سفارش از مشترى خارجي، رئيس بازاريابي، مشخصات و قيمتهاى سفارش را با پيشنهاد مطابقت داده و مهلت اعتبار آن را بررسى مىنمايد. بايد مراقب بوده باشد، رئيس بازاريابى صادرات بايد دقت کند آيا خريدار مايل است که فروشنده از جانب وى حمل و بيمه را تدارک نمايد؟ روش پرداخت بايد با دقت انجام گيرد و با شرايط پيشنهاد مطابقت داده شود، مثلاً اگر پرداخت براساس اعتبار اسنادى صورت گيرد، اسناد مورد نياز بانک بايد به دقت تنطيم گردند. توجه ويژهاى بايد به تاريخ حمل خواسته شده نمود. اگر تاريخ حملى ارائه گرديده و مشترى ناچار شده است که براى محمولههاى خاص پروانهٔ ورود دريافت کند، تاريخ انقضاء پروانه بايد مدنظر قرار گيرد.
فهرست کنترل دريافت سفارش در زير آمده است:
- کالا:
- مقدار
- کيفيت
- مشخصات
- پرداخت:
- قيمت
- روش، يعنى اعتبار اسنادي، حساب مفتوح، اسناد در برابر پرداخت يا قبولي
- مقياس زماني
- مادهٔ پيشبينى تغيير نرخ ارز
- حمل:
- وسيله حمل - مسير - وسيله به وسيله ديگر
- هرگونه اجبارى از قبيل بستهبندى - وزن - ابعاد - محدوديتهاى ارتفاع
- درخواستهاى اضافى:
- بيمه
- درخواست بازرسي
- تنطيم اسناد
- بستهبندى خاص
- کميسيون يا تخفيف
مقايسه با پيشنهاد قيمت
پروفرما سندى است مشابه پيشفاکتور فروش. پروفرما سابقهاى از فروش اعمال شده به حساب نمىآيد بلکه ارائهٔ سياههٔ فروش است که پيش از فروش صادر مىشود. از آنجا که پروفرما تمامى اطلاعات مربوطه، مثلاً شرح مشخصات کامل کالا، مشخصات بستهبندي، بهاى کالا و مدت اعتبار، هزينهٔ بستهبندى و در صورت نياز، هزينهٔ حمل و بيمه را در خود دارد و براى ارائه پيشنهاد به مشترى و ارائه به مسؤولين مختلف مورد استفاده قرار مىگيرد.
شرايط پرداخت نيز در پروفرما آورده مىشود ولى نمىتوان نشانهٔ حمل را تا زمانى که سفارش قطعى دريافت شود، ارائه نمود. اگر از پروفرما بهعنوان پيشنهاد قيمت استفاده شود آن پروفرما، پيشنهاد تعهدآورى را به وجود مىآورد که در برگيرندهٔ قيمت کالا و شرايط مذکور در آن است. به محض دريافت اعتبار اسنادى توسط صادرکننده وى بايد آن را با پروفرماى خود مقابله نمايد تا اطمينان حاصل کند هر دو با يکديگر همساز هستند. معمولاً قرارداد اعتبار اسنادى مفصلتر است، ولى اهميت دارد که صادرکننده، اسناد خود را مطابق با قرارداد و اعتبار، هر دو تنظيم کند. براى راهنمائى کلي، فهرست کنترل زير بايد توسط صادرکننده به کار گرفته شود:
۱. شرايط اعتبار اسنادى که ممکن است قابل برگشت يا غيرقابل برگشت باشد.
۲. نام و نشان صادرکننده (ذىنفع).
۳. مبلغ اعتبار که مىتواند به دلار و يا ارز ديگر خارجى باشد.
۴. نام و نشان واردکننده (افتتاحکنندهٔ اعتبار).
۵. نام طرفى که مبادلهٔ اسناد توسط وى صورت مىگيرد و اينکه پرداخت آنها به محض رويت است يا شرايط خاص ديگر.
۶. شرايط قرارداد و حمل (تحويل در کارخانه، فوب، سى. اف. آر و غيره).
۷. شرح مختصرى از کالاى تحت پوشش اعتبار اسنادي، اساساً شرح بيش از اندازه ممکن است باعث بروز خطاهائى گردد که باعث اتلاف وقت مىشود.
۸. دستورات دقيق دربارهٔ تسليم اسناد در مقابل چگونگى شيوهٔ پرداخت.
۹. شرح حمل از جمله در صورت مجاز بودن حمل از يک وسيله به وسيلهٔ ديگر، اطلاعات راجع به آخرين تاريخ حمل و شرح بندر مبداء و بندر مقصد بايد ثبت گردد.
۱۰. اينکه آيا اعتبار اسنادى دريافتى براى يک بار حمل و يا چند بار حمل اعتبار دارد.
۱۱. تاريخ انقضاء.
اهميت دارد که ظَهر برگ اعتبار و ضميمه آن را بررسى کرد، زيرا شرايط و تعبيرات بيشترى قيد مىگردد که همه به اتفاق يک اعتبار را تکامل مىبخشند. بهترين صورت آن است که فروشنده (صادرکننده) و مشترى (واردکننده) هر دو سعى کنند که شرايط اعتبار را تا سر حد امکان ساده سازند.
در موقعيتهائى که فروشنده (صادرکننده) از مقدار اعتبارى که برداشت مىکند اطمينان نداشته باشد، بايد ترتيبى اتخاذ نمود که خريدار (واردکننده) کلمهٔ حدود را در مقابل بهاء کالا در اعتبار اسنادى بگنجاند. اين مبلغ مىتواند ۱۰ درصد بيشتر يا کمتر از کالاى حمل شده بجا مىگذارد. بهصورتى ديگر اعتبار اسنادى مىتواند يک تولرانس ۵/۷ درصد تا ۵ درصد کم و بيش را تعيين نمايد که صادرکننده بايد در اين زمينه راهنمائى شود.
تنظيم اسناد معمولاً دربرگيرندهٔ تنظيم بارنامهٔ کامل و بدون نقص براى حمل هوائى است که به آن بارنامهٔ هوائى مىگويند. در مورد نقل و انتقالات بينالمللى با راهآهن بينالمللى نياز به سند سي. آي. ام (CIM = بارنامهٔ راهآهن) و در مورد حمل و نقل بينالمللى جادهاى سند محمولهٔ سي. ام. آر (CMR = راهنامهٔ جادهاي) مورد نياز است. رزرو جا هنگام حمل کالا يا کشتي، هواپيما و يا حمل زمينى بايد توجه خاصى به مناسب بودن وسيلهٔ حمل و نقل با ماهيت محموله نمود.
پيشرفت کار سفارش صادراتى و فهرست کنترل
براى اطمينان از روند آمادهسازى کالا، بستهبندي، آمادهسازى حمل، بيمه، ترخيص از گمرک، صورت حساب و دريافت وجه راه خطا نرويد و پيشنهاد مىگردد فهرست کنترلى يا برگ پيشرفت کارى براى هر سفارش فراهم نمائيد.
بايد به خاطر داشت که تغييرات بسيارى در پيشرفت کار يک سفارش صادراتى وجود دارد. در مورد اقلامى که با پست يا حمل هوائى ارسال مىگردند، اعتبار و نيز تدارک ارسال ممکن است کمى با آنچه گفته شد تفاوت داشته باشد. امروزه غالب صادرکنندگان براى سفارش قرارداد فروش يک پروندهٔ اطلاعاتى جداگانه دارند. پرونده داراى جداول اقدامات معينى است که در هر قرارداد بايد از آن متابعت نمود و خطر اشتباه و يا دوباره کارى برخى از موارد را کاهش مىدهد.
روند تنظیم اسناد صادراتی
ما اينک فرآيند فراهمآورى اسناد صادراتى و روندهاى مختلف آن را بررسى مىکنيم. شرح نکات برجسته به قرار زير است:
[Only Registered and Activated Users Can See Links. Click Here To Register...]
بايد گفت که نوع و تعداد اسناد براى محمولههاى متفاوت، وسيلهٔ حمل، نوع کالا، قرارداد فروش، کشور صادرکننده، کشور مشتري، تعهدات ثابت، تدارکات مالى و غيره متفاوت است.
فهرست کنترل پيشرفت کار
سفارش از نظر ارزش، اعتبار سفارش از نظر کنترل نرخ، تبديل سفارش از نظر برنامهٔ صادرات و شرايط پرداخت بررسى شود.
- نام ونشانى مشتري
- شماره و تاريخ سفارش مشتري
- تاريخ و دريافت و شمارهٔ سريال ادراهٔ صادرات
- شرح مختصرى از سفارش
- شمارهٔ پروانهٔ واردات و تاريخ انقضاء آن
- شمارهٔ پروانهٔ صاردات
۱. تاريخ تقاضا
۲. تاريخ دريافت
۳. تاريخ انقضاء
- روش بستهبندي
- حمل با کشتى يا هوائى - اگر قبلاً تعيين شده باشد
- نوع بيمه
- شرايط پرداخت
- جزئيات اعتبار اسنادي، شامل فهرست کامل اسناد مورد نياز
- اگر بهصورت فوب باشد، چه کسى تدارک حمل و بيمه را پرداخت خواهد نمود
- تاريخ اعلام دريافت سفارش
- تاريخ تحويل موعود
- پروفرما ارسال گرديد (غالباً براى گشايش اعتبار توسط خريدار تقاضا مىگردد)
- تاريخ تکميل ادارهٔ توليد
- کالا بازرسى و آزمايش شد
- بستهبندى سفارش داده شد
- کالا آماده است
- بارنامهٔ حمل کامل شد
- صورت حسابهاى کنسولى آماده شد
- گواهى مبداء يا معادل آن کامل شد
- تقاضا براى ذخيرهٔ جا در کشتي، هواپيما درخواست شد. پذيرفته شد
- علامتگذارىها
- دستورهاى حمل دريافت شد - کالا آمادهٔ حمل شد - تاريخ انقضاء حمل - دفتر حمل مطلع گرديد
- بارنامهٔ سي.ام.آر/ سي. آي.ام/ بارنامهٔ هوائى به تعداد مورد نياز فراهم گرديد
- مبلغ بيمه تعيين گرديد - تعداد گواهىهاى لازم اعلام شد - هزينهٔ حمل پرداخت شد
- بارنامه / سي.ام.آر/ بارنامهٔ هوائى دريافت گرديد - شمارهٔ سريال سند و تاريخ حمل ارسال گرديد
- گواهى بيمه دريافت شد - شمارهٔ سريال
- رونوشت حسابدارى صورت حساب در دفاتر ثبت شد
- مبلغ دريافت شد
فهرست کنترل ارائه اسناد به بانک
ممکن است شرايطى پديد آيد که ارائه اسناد به بانک را دقيقاً برابر با آنچه مقرر گرديده و يا زمان تعيين شده، براى صادرکننده ناممکن سازد. بهعلاوه موقعيتهاى غيرقابل پيشبينى مىتواند پديد آيد. در چنين موقعيتهائي، صادرکننده پس از ارائه اسناد به بانک داراى اختياراتى به شرح زير است:
۱. از بانک کارگزار درخواست نمايد به بانک صادرکنندهٔ اعتبار تلگرافى مخابره نموده و عليرغم اختلاف در اسناد، اجازهٔ پرداخت صادر شود. هزينهٔ تلگرام به حساب ذىنفع خواهد بود.
۲. از بانک کارگزار درخواست نمايد که ضمانت مبنى بر حسن انجام عمليات بانکى صادرکننده را بپذيرد تا اگر اسناد غيرمعمولى به بانک ارائه شود براى مصون نگاه داشتن بانک در برابر خسارت ناشى از آن، تقاضاى وجه ضمانتنامه را نمايد.
۳. به بانک کارگزار دستور مىدهد که برات و مدارک را به بانک صادرکنندهٔ اعتبار بر مبناى پذيرش وصولى ارسال نمايد به اين معنا که اسناد به واردکننده در برابر اختيار پرداخت تحويل شود.
در شرايطى که اسناد قابل اصلاح باشد، براى اين اصلاح اطمينان حاصل گردد که اسناد هرچه زودتر و پيش از تاريخ انقضاء به بانک پرداختکننده ارسال گردد. صادرکننده بايد به خاطر داشته باشد که ظَهر ورقهٔ اعتبار و هر برگ منضم به آن را بررسى نمايد. شرايط بيشترى ممکن است در اين بخشها قيد گردد و جزء لاينفک اعتبار گردد. اساساً هر چه شرايط اعتبار اسنادى بين صادرکننده و واردکننده سادهتر باشد داد و ستد بين طرفين و کشورهاى ذىربط آسانتر و گستردهتر صورت مىگيرد.
اگرچه غالباً براى بازرگانان صادرکننده بسيار مطلوب است اطمينان يابند که گشايش اعتبار به دلار باشد ولى اين امکان هم وجود دارد که ارز خارجى ديگر به کار گرفته شود. صادرکننده براى مصون نگاه داشتن خويش از هرگونه زيان ناشى از تغيير نرخ ارز در زمان، حمل کالا و دريافت مبلغ، مىتواند پيشاپيش ارز خود را به بانک بفروشد. بانک نرخ مخصوصى را به وى پيشنهاد مىکند و در آن فاصله هر اتفاقى براى نرخ ارز حادث شود، صادرکننده دقيقاً مىداند که چه مبلغى دريافت خواهد کرد. از سوى ديگر ممکن است امتيازات مشخصى هم در قيمتگذارى به ارز خارجى باشد.
در شرايطى که اعتبار مدتدارى در اختيار واردکننده قرار مىگيرد ذىنفع، بايد بهرهٔ اين مدت را بپردازد و اعتبار قبولى/ يوزانس براى پرداخت در تاريخى بعد دريافت خواهد نمود.
در زمان تنظيم قرارداد، مدت، نرخ و روش پرداخت بهره بايد با واردکننده مورد توافق قرار گيرد و مىتواند در قيمت گنجانده شده يا اينکه واردکننده از بانک خود درخواست نمايد که عبارتى در اعتبار اضافه کند دال بر اينکه بهره به حساب واردکننده بوده و بايد از وى مطالبه گردد. از سوى ديگر عبارت - هزينههاى تخفيف به حساب خريدار مىباشد، را مىتوان در شرايط اعتبار گنجاند. نرخ بهره گاهى روزانه تغيير مىکند.
واقعيت اين است که ذىنفع تسويه حساب خود را مثابه آنکه اعتبار ديدارى بوده دريافت خواهد نمود. در بسيارى از اعتبارات نام بندرى که کالا از آنجا حمل مىگردد قيد مىشود، ولى در برخى از ديگر شرايط براى صادرکننده امتيازى خواهد بود که در صورت مجوز، حمل از هر بندر ايرانى بلامانع باشد. اين امر بايد با مشورت واردکننده صورت گيرد تا درجهاى از قابليت انعطاف را فراهم نمايد. اين امر را مىتوان به بندر تخليه نيز تعميم داد.
فهرست کنترلی که صادر کننده برای جمعآوری اسناد باید مدنظر قرار دهد
صادرکننده هنگام فراهم آوردن اسناد براى ارائه به بانک بايد موارد زير را که مىتواند فهرست کنترل به شمار آيد، مدنظر قرار دهد:
- تمام اسناد پيش از تاريخ انقضاء ارائه گردند
- اسناد ظرف بيست و يک روز، و يا کمتر که در اعتبار اسنادى قيد شده، به بانک ارائه گردد
- جمع مبلغ برداشت شده از بانک در محدودهٔ مبلغ اعتبار اسنادى باشد
- تمام اسنادى که نياز به پشتنويسى دارند، مثلاً بارنامهٔ سند، مبادله، اسناد بيمه، به درستى پشتنويسى گردد
- صورت حسابها دقيقاً حاوى مفاد و جزئيات شرح اعتبار اسنادى باشند
- صورت حسابها به نام واردکننده صادر گردد
- صورت حسابها شرايط حمل مذکور در اعتبار اسنادى را نشان مىدهد
- مقدار، وزن خالص و کل، علامتگذاري، قيمت واحد و غيره با اعتبار اسنادى و اسناد مربوطه مطابق باشند
- بارنامهها نشان دهندهٔ بار شدن کالا بر کشتى معينى باشند
- بارنامهها نام و نشان دقيق ابلاغ شونده را نشان دهند
- بارنامهها در دستههاى کامل امضاء شده و اصلى هستند. (يعنى ۲ دستهٔ ۲ تائى ۳ دستهٔ ۳ تائي) يا برحسب درخواست اعتبار
- اگر حمل فوب باشد، اطمينان حاصل گردد که بارنامه نشان دهندهٔ پرداخت هزينهٔ حمل در مقصد است
- اگر بهصورت سي.اف.آر يا سيف باشد اطمينان حاصل گردد که هزينهٔ حمل پرداخت شده يا هزينهٔ حمل پيش پرداخت شده است
- نوع ارز در اسناد بيمه همان ارزى است که در اعتبار اسنادى قيد شده است
- بيمه براى مبلغى که در اعتبار پيشبينى شده تعيين شده باشد
- بيمه کليهٔ خطرهاى مذکور در اعتبار را پوشش مىدهد
- اصل اعتبار اسنادى با اسناد ارائه شده همراه باشد
- تاريخ سند بيمه پيش از ارسال کالا بوده يا به وضوح نشان دهد که پوشش بيمه از تاريخ حمل اعتبار دارد
- اگر اعتبار خواستار بيمهنامه باشد، گواهى بيمه ارائه گردد
فهرست کنترلی که صادر کنندهای که یا اعتبار اسنادی سروکار دارد
فهرست کنترل فوقالذکر نبايد بهعنوان فهرست کنترلى جامع و کامل تلقى گردد بلکه فقط با نکات برجسته سرو کار دارد. اين فهرست کنترل براى صادرکنندهاى که با اعتبار اسنادى سرو کار دارد بايد در مورد محمولههاى دريائى دربرگيرندهٔ اطلاعات زير باشد:
- نام و نشانى ذىنفع
- نوع اعتبار (قابل برگشت يا غير قابل برگشت)
- مبلغ اعتبار به دلار يا ارز خارجى ديگر
- تعيين آنکه اعتبار اسنادى براى يک يا چند نوبت حمل، اعتبار دارد
- تاريخ انقضاء اعتبار
- نام طرفى که برات به نام وى صادر مىگردد و اينکه برات به محض رويت قابل پرداخت است يا روش ديگر
- دستورهاى دقيق نمايانگر پرداخت در مقابل چه نوع اسناد مىباشد
- شرح مختصرى از کالاى تحت پوشش اعتبار (جزئيات زياد ممکن است باعث بروز اشتباه شده که تأخير به همراه خواهد داشت)
- شرح جزئيات حمل از جمله اگر حمل از کشتى به کشتى مجاز باشد، نام کشتى نيز بايد ثبت گردد و نيز آخرين تاريخ براى حمل
- شرايط قرارداد و حمل (يعنى تحويل در کارخانه، فوب يا سيف)
اعتبارات اسنادى بايد بيانگر اين باشند که تابع شرايط متحدالشکل کاربرد اعتبارات اسنادي، نشريهٔ شمارهٔ ۴۰۰ اتاق بازرگانى بينالمللى هستند. اين مقررات يکنواخت يک کُد استاندارد براى اعمال اعتبار است که توسط اتاق بازرگانى بينالمللى شکل گرفت و در اکتبر ۱۹۸۴ پيشنهاد شد.
فهرست کنترل زير بايد با دقت زياد توسط صادرکنندهاى که با اعتبار اسنادى سر و کار دارد، اعمال گردد:
۱. آيا اعتبار توسط يک بانک تائيد شده است؟
۲. آيا مقدار اعلام شده درست است؟
۳. آيا حمل به دفعات مجاز يا خواسته شده است؟
۴. ايا اعتبار غيرقابل برگشت است؟
۵. آيا نام صادرکننده و واردکننده کامل و املاء آن صحيح است؟
۶. آيا حمل از کليهٔ بنادر ايران مجاز است، يا فقط از بندر قيد شده؟
۷. آيا نام بندر مقصد (قيد شده در پيشنهاد) با نام قيد شده در اعتبار اسنادى مطابقت دارد؟
۸. آيا مدارک زير مورد نياز هستند؟
- پروانهٔ صادرات
- پروانهٔ ورود
- گواهى مبادله
۹. آيا مبلغ اعتبار اسنادى مطابق پيشنهاد است؟ جنبههاى زير بايد بررسى گردند:
- هزينهٔ کالا به اضافهٔ عنصر شود
- حمل زمينى تا کشتى شامل بارگيرى و هزينههاى نقل و انتقال در بندر بارگيرى يا هزينههاى مشابه يا هزينههاى حمل هوائي
- حمل - هزينهٔ حمل دريائى يا هوائي
- هزينهٔ تحويل کالا به شرکت حمل و نقل
- هزينههاى کنسولي
- هزينهٔ بيمه
- نظارت يا هزينههاى متفرقه
۱۰. اگر محموله روى عرشه حمل مىشود، آيا اعتبار، حمل روى عرشه را مجاز مىداند؟
۱۱. براى اطمينان از سازگاري، قرارداد بايد با اعتبار مقايسه شود.
۱۲. اگر کشتى چارتر شده است، آيا اعتبار اسنادي، بارنامهٔ چارتر را قابل قبول مىداند؟
۱۳. آيا صادرکننده مىتواند با خواستههاى اعتبار اسنادى از بيمه در مقابل خطرهاى عنوان شده خود را انطباق دهد و اينکه آيا اعتبار، خواستار بيمهنامه است يا گواهى بيمه.
۱۴. آيا تاريخ انقضاء و تاريخ حمل، زمان کافى براى اطمينان بخشيدن به پرداخت ايجاد مىکند؟
۱۵. آيا اعتبار غيرقابل برگشت است؟
۱۶. آيا صادرکننده مىتواند مدارک اجرائى مربوطه زير را در تطابق با اعتبار اسنادى کسب نمايد؟
- بارنامه
- بارنامهٔ هوائي
- رسيد پست
- صورت حساب سياههٔ اقلام
- صورت حساب کنسولي
- گواهى مبداء
- بيمهنامه، گواهى بيمه
- گواهي
- گواهى کيفيت
- گواهى بهداشت
دلایل تنظیم اسناد
سه خصيصه براى موفقيت در صادرات از ديدگاه تنظيم اسناد وجود دارد، يعنى کيفيت مديريت، کيفيت کارکنان و ارتباطات مؤثر.
مشترى خارجى همان برداشت را از جزئيات بازرگانى دارد که يک بازرگان خوب ايراني. از اين رو وى از دقت و توجه صادرکنندهاى که نتواند اسناد را درست و با ترتيب صحيح ارائه نمايد متأثر خواهد گرديد. اسناد صادرات بايد درست و دقيق باشند. تنظيم اسناد به دلايل زير بايد صورت گيرد:
۱. براى ارائه شرح کامل و مشخص کالا از جمله ارزش آن و کليهٔ جزئيات مربوطه، بهطورى که کالا را بتوان براى مقاصد گمرکى دقيقاً ارزيابى نمود.
۲. اسناد ممکن است براى وضع مقررات کنترل ارزي، يا محدوديتهاى مقدارى يا سهميه و نيز براى مقاصد آمارى مورد نياز باشند.
۳. خريدار، اسناد مربوطه را براى مقاصد شخصى خود بخواهد. (مثلاً براى دريافت کالا).
در سالهاى اخير تأخير در حمل و ارسال اسناد حمل و غيره به نسبتهاى جدى رسيده و باعث تأخير گستردهاى در ارسال کالا شده است. اين تأخيرها به دلايل بسيارى صورت گرفته که مىتوان بهصورت زير خلاصه نمود:
۱. آماده نبودن صورت حسابها و صورتهاى عدلبندى در زمان ارسال محموله.
۲. تسليم بارنامه به وسيلهٔ سازنده و يا حملکننده به شرکتهاى حمل و نقل و غيره در زمانى ديرتر.
۳. تأخير در آزادسازى بارنامهها توسط شرکتهاى حمل.
۴. اشتباه در فراهمآورى بارنامه، گواهىهاى بيمه و غيره.
3. ضمانتنامههاى ارزى:
ضمانتنامه شرکت در مناقصه یا مزایده Letter of Guarantee for Tender
ضمانتنامه حسن انجام کار Perforce Bond Guarantee
ضمانتنامه تثبیت قیمت (Bid Bond)
عقد ضمان عبارت است از اينکه شخصى مالى را که به عهده يا ذمه ديگرى است به عهده بگيرد. بدين معنى که در موعد پرداخت. در صورت استنکاف يا عدمپرداخت يا فقدان توانائى شخصى که مال بر ذمه او است، بپردازد. متعهد را ضامن، طرف ديگر را مضمونله و شخص ثالث را مضمونعنه مىگويند.
در اينگونه ضمانتنامهها، طلبکار براى دربافت مال خود به هر دو نفر (ضامن و بدهکار اصلي) مراجعه مىنمايد. در قانون مدنى ايران در خصوص ضمانتنامه چنين تصريح شده که در ضمانت، مضمونله يا طلبکار نيازى به مراجعه به مديون اصلى ندارد و مستقيماً جهت دريافت طلب خود مىتواند به ضامن مراجعه نمايد.
طرفهاى ضمانتنامههاى ارزى - ضمانتنامههاى ارزى چهار طرف دارد:
۱. مضمون عنه يا مديون اصلى يا دستور دهنده يا ضمانتخواه (Guaranteed Party)
۲. بانک دستور دهنده يا بانک خارجى يا کارگزار (Correspondent)
۳. ضامن يا بانک صادرکننده ضمانتنامه (Guarantor)
۴. مضمونله يا ذىنفع، ضمانتگير Beneficiary شخصى است که ضمانتنامه به نفع او و بنام او به وسيله بانک ضامن صادر مىشود و در اختيار او قرار مىگيرد تا در صورت عدم انجام تعهد مضمونعنه از مبلغ ضمانتنامه استفاده شود.
ضمانتنامههاى ارزي، با توجه به نوع معاملات و نحوه درخواستهاى مشترى انواع مختلف دارد. مهمترين آنها عبارتند از: ضمانتنامه شرکت در مناقصه يا مزايده، ضمانتنامه حسن انجام کار و ضمانتنامه تثبيت قيمت.
ضمانتنامه شرکت در مناقصه يا مزايده Letter of Guarantee for Tender
اينگونه ضمانتنامهها که بهعنوان يکى از شرايط شرکت متقاضيان در مناقصه يا مزايدهها اعلام مىشود، براى تأکيد اجراء مناقصه يا مزايده از متقاضى اخذ مىشود تا در صورت برنده شدن وي، اگر از اجراء آن استنکاف ورزد. به نفع شرکت يا سازمان برگزارکننده مناقصه يا مزايده ضبط گردد.
ضمانتنامه حسن انجام کار Perforce Bond Guarantee
ضمانتنامه حسن انجام کار توسط خريدار جهت ايجاد ايمنى و اجراء دقيق مفاد قرارداد از فروشنده دريافت مىگردد که ممکن است مشروط و يا غيرمشروط باشد. ضمانتنامه مشروط Conditional ضمانتنامهاى است که از يک سرى قوانين و مقررات از قبل تظيم شده در ضمانتنامه استفاده شده و نکات آن مورد توافق خريدار و فروشنده بوده است. ضمانتنامه غيرمشروط Unconditional ضمانتنامهاى است که مفاد آن خارج از چارچوب خاص تعيين شده در خريد است و متن آن فقط توسط خريدار و فروشنده تعيين مىگردد.
ضمانتنامه تثبيت قيمت (Bid Bond)
اين ضمانتنامه براى آن اخذ مىشود، تا فروشنده پس از انعقاد قرارداد، قيمتهاى خود را افزايش ندهد.
4. کارت بازرگانى
مبادرت به امر صادرات و واردات کالا به صورت تجارى مستلزم داشتن کارت بازرگانى است که توسط اتاق بازرگانى و صنايع و معادن ايران صادر و به تائيد وزارت بازرگانى مىرسد (ماده ۳ قانون مقررات صادرات و واردات).
از بخشنامه شماره ۱۸۲۲۲۲/۶۱۸/۹۴/۷۳/۳۶۳ مورخ ۶/۱۱/۷۶ گمرک ايران به کليه گمرکات اجرائي: �نظر به اينکه ماده ۳ قانون مقررات صادرات و واردات مبادرت به امر صادرات و واردات کالا را به صورت تجارى مستلزم داشتن کارت بازرگانى دانسته، تأکيد بر معتبر بودن کارت بازرگانى به هنگام ترخيص کالا از گمرک را ندارد. با عنايت به تبصره ذيل ماده ۳۰ قانون امور گمرکي:
� در مواردى که صاحبان کالا به هنگام گشايش اعتبار يا حمل کالا داراى کارت بازرگانى معتبر بوده و در زمان ترخيص کالا از گمرک کارت بازرگانى معتبر جهت ارائه به گمرک در اختيار ندارند نسبت به ترخيص آنان با ارائه کارت بازرگانى زمان گشايش اعتبار يا حمل کالا با اخذ دو درصد ماليات علىالحساب با رعايت ديگر مقررات اقدام لازم معمول دارند (به استثناء موارد مندرج در ماده ۱۰ آئيننامه قانون مقررات صادرات و واردات )�.
ملاک تجارى بودن کالا و نيز نحوه صدور، تمديد و ابطال کارت بازرگانى در آئيننامه اجرائى مقررات صادرات و واردات آورده شده است. مرجع رسيدگى و اظهار نظر قطعى بروز اختلاف بين متقاضى کارت و اتاق، وزارت بازرگانى مىباشد.
شرکتهاى تعاونى مرزنشينان، ملوانان، پيلهوران و کارگران ايرانى مقيم خارج از کشور داراى کارنامه شغلى از وزارت کار و امور اجتماعى (مجاز)، از داشتن کارت بازرگانى معاف مىباشند. کارت بازرگانى بهصورت دائم و موقت صادر مىگردد.
کارت بازرگانى قطعى به منظور صادرات و واردات براى اشخاص حقيقى و حقوقى و کارت موقت نيز جهت واحدهاى توليدى و صادراتى قابل صدور مىباشد. شرايط، مدت استفاده و مدارک لازم جهت صدور کارت موقت و دائم متفاوت است.
5. اطلاع از مقررات گمرکی کشور مقصد (توضیحی در دست نبود)
6 اخذ اطلاعات عمومی از مقررات صادراتوواردات (توضیحی در دست نبود)
7 اخذ مجوز صدور (توضیحی در دست نبود)
8 گواهی استاندارد (توضیحی در دست نبود)
9. صدور پروفرما و اعلام کتبى شرايط به خريدار خارجى جهت ارائه به بانک و گشايش اعتبار
صدور پروفرما Proforma Invoice سندى است که در آن صادرکننده مجموعهٔ شرايط پيشنهادى خود را جهت صدور کالا يا کالاهائى معين به واردکننده اعلام مىدارد. از لحاظ مقررات ايران، اين سند بايد معتبر و حاوى اطلاعات زير باشد:
- نام و نشانى پستى و تلگرافى و شمارههاى تلکس و تلفن فروشنده
- نام و نشانى سفارشدهنده
- شماره و تاريخ صدور
- مدت اعتبار
- مشخصات کامل و شمارهٔ تعرفهٔ گمرکى و در صورت استاندارد بودن کالا، شمارهٔ استاندارد و نام مؤسسه استاندارد مربوطه
- واحد اندازهگيري
- تعداد کالا
- قيمت کالا بر مبناء CFR، FOB و يا غيره
- قيمت کل کالا بر مبناء DFR، FOB و يا غيره
- نوع ارز
- وزن کالا (خالص يا ناخالص)
- مشخصات بستهبندى و علامتگذاري
- شرايط و مدت تحويل
- شرايط و نحوه وسيله و مبداء و مقصد حمل
- شرايط پرداخت
- اظهارات و تعهدات فروشنده مبنى بر صحت مندرجات پيشفاکتور و اينکه قيمتها مقطوع بوده و هيچ نوع معاملهٔ ديگرى در ارتباط با پيشفاکتور پيشنهادى که سفارشدهنده يا اشخاص ثالث در آن ذىنفع باشند، انجام نگرفته و نخواهد گرفت، به محض قبول پيشفاکتور از جانب سفارشدهنده، قرارداد براساس شرايط مقرر در اين سند شکل مىگيرد.
10. روشهاى پرداخت در صادرات
روشهاى پرداخت وجه کالا به فرشنده در معاملات بازرگانى را از نظر ريسکپذيرى و خطراتى که طرفين معامله را تهديد مىکند، به دو گروه زير مىتوان تقسيم نمود:
۱. روشهائى که ريسک فروشنده زياد ولى ريسک خريدار کم است، مانند تجارت براساس حساب باز، برات ساده و برات وصولى اسناد.
۲. روشهائى که ريسک خريدار زياد ولى ريسک فروشنده کم است، مانند روش حوالهاي، روش حوالهاى با اخذ ضمانتنامه بانکى و اعتبارات اسنادي.
در روشهاى گروه (الف) معمولاً فروشنده کالا را ارسال نموده و سپس وجه آن را از خريدار دريافت مىکند.
پرداخت نقدى (پول و چک) CASH
بخشى از پرداختها در تجارت خارجى بهصورت نقدى و با استفاده از پول و چک صورت مىگيرد. بانکهائى که در زمينهٔ مبادلات خارجى فعاليت دارند معمولاً داراى حسابهاى سپرده در بسيارى از بانکها در کشورهاى ديگر هستند. صادرکنندگان و واردکنندگان کالا با مراجعه به اين بانکها پرداختهاى خود را انجام مىدهند و حسابهاى سپردهٔ فوق بسته به نوع معامله، بدهکار يا بستانکار مىگردند. بهعنوان مثال، يک بازرگان انگليسى کالائى را به بازرگان هندى مىفروشد و از خريدار تقاضا مىکند که وجه معامله را، از طريق يکى از بانکها در هند که با يک بانک انگليسى داراى روابط بانکى مىباشند پرداخت نمايد. هرگاه خريدار وجه موردنظر را بر حسب روپيه بپردازد، حساب بانکى انگليسي، مبلغ مذکور را به پوند به فروشندهٔ کالا در انگلستان پرداخت مىنمايد و در مقابل حساب بانک هند در انگلستان که به پوند مىباشد بدهکار مىشود، البته تبديل روپيه به پوند توسط بانک انگلستان انجام مىگيرد.
بخش مهمى از نقل و انتقالات پولى بين کشورها به همين صورت براى مصارف مالي، تجاري، خدماتي، توريستى و فرهنگي، انجام مىگيرد. اگرچه روش پرداخت نقدى براى صادرکنندگان مطلوب بهنظر مىرسد اما بسيارى از خريداران تمايل چندانى به اين روش ندارند زيرا مجبور خواهند بود که مبالغ قابل توجهى از موجودى خود را قبلاً به حساب فروشنده واريز نمايند و گاهى اوقات زمانى نسبتاًً طولانى بين پرداخت وجه و دريافت کالا وجود دارد. در چنين مواقعى معمولاً دولت با برقرارى محدوديتها و اعمال سياستهاى پولى و مالى سعى در کنترل نقل و انتقالات پولى و ارزى خواهد داشت. زيرا ادامهٔ وضعيت فوق مىتواند منجر به بحران پولى گرديده و براى کشور موردنظر زيانبار باشد. بنابراين اين نوع عدمتعادل نگران کننده خواهد بود و دولت بايد هرچه زودتر پرداختها را به سمت تعادل هدايت کند.
روش پرداخت نقدى بيشتر در شرايط زير به کار مىرود:
- صادرکنندهٔ کالا از امکانات و قدرت مالى کافى براى فروش غيرنقدى برخوردار نبوده و يا حاضر به قبول ريسک در اين نوع مبادلات نيست.
- خريدار کالا از اعتبار مالى و تجارى مطلوبى برخوردار نيست و يا وضعيت مالى و سابقهٔ تاريخى او براى فروشندهٔ مشخص نمىباشد.
- کشورى که کالا به آن صادر مىشود از امنيت تجارى و ثبات اقتصادى و سياسى برخوردار نيست و احتمال خطر براى حمل و نقل مبادلات تجارى در آن کشور زياد است.
در برخى موارد خريدار ملزم مىشود که قسمتى از وجه معامله را به فروشنده پيش پرداخت نمايد تا هزينههاى حمل و نقل، بيمه و نظاير آن از اين مبلغ تأمين گردد و بقيهٔ حساب پس از تحويل کالا پرداخت شود. پرداخت از طريق حساب جارى (حساب باز) Open Account
براساس اين روش فروشنده کالاى مورد معامله را براى خريدار ارسال مىکند بدون اينکه همراه آن اسناد و مدارکى براى پرداخت آن تحويل داده شود. در واقع اين روش يک نوع معاملهٔ نسيه يا مدتدار است که براساس آشنائى و اعتماد بين خريدار و فروشنده انجام مىگيرد و سررسيد پرداخت نيز با توافق ضمنى بين آنها مشخص مىگردد که معمولاً داراى انعطاف نيز مىباشد. در اين حالت صادرکنندهٔ کالا بخش عمدهاى از مسؤوليتهاى مالى و تجارى و خطرات احتمالى را تقبل مىکند و اسناد و مدارک رسمى و قانونى براى وصول طلب خود را در اختيار ندارد. در اين روش صورت حسابها و دفاتر فروشندهٔ نشان دهندهٔ ميزان بدهى خريدار است و نياز چندانى به تهيهٔ اسناد و اوراق رسمى و عمليات بانکى نيست و از اين نظر سادهتر از روشهاى ديگر است و هزينههاى ادارى آن نيز به مراتب کمتر است. با توجه به اينکه امروزه قسمت عمدهاى از اين نوع پرداختها از طريق بانکها صورت مىگيرد، اسناد و مدارک بانکى خود به خود جنبهٔ رسمى به اين نوع معاملات مىدهد. بروز اختلاف و يا عدم انجام تعهد از جانب يکى از طرفين معامله، رسيدگى به مشکلات مربوط به آن را آسانتر خواهد کرد.
پرداخت از طریق برات یا سفته (Bill of Exchange or Draft)
استفاده از برات در تجارت خارجى از مهمترين و متداولترين روشها است و بخش عمدهاى از مبادلات خارجى از اين طريق صورت مىگيرد. استفاده از برات به معاملات جنبهٔ رسمى و قانونى بيشترى مىدهد و نحوهٔ پرداخت را براى طرفين معامله مشخص مىسازد. بر طبق اين روش صادرکنندهٔ کالا با ارسال برات از خريدار مىخواهد که وجه آن را بپردازد يا آن را مورد پذيرش قرار دهد و خريدار نيز با امضاء سند مذکور تعهد خود را در مورد پرداخت وجه آن تائيد مىکند و اين سند به نوبهٔ خود قابل نقل و انتقال بوده و سررسيد آن نيز معين است. براتى که در بازرگانى خارجى به کار مىرود برات ارزى مىنامند و در حالتى که اسناد حمل کالا همراه آن نباشد آن را برات ساده گويند.
هرگاه شرايط مربوط به حمل و نقل و بيمهٔ کالا نيز بهطور مشخص و مستند همراه برات باشد آن را برات اسنادى مىگويند که موارد استفادهٔ آن بيشتر از ساير انواع برات مىباشد. در اکثر موارد بانکها نقش واسطه را بين براتکش و گيرندهٔ برات دارند و پرداخت وجه برات از طريق آنها صورت مىگيرد.
مزاياى استفاده از برات
فروشندهٔ کالا با در دست داشتن برات قبول شده مىتواند:
- آن را نزد يک بانک تنزيل نمايد و پس از کسر بهره و کارمزد وجه آن را دريافت نمايد
- با ارائه آن بهعنوان وثيقه از بانک وام دريافت دارد
- آن را تا سررسيد نگه دارد و سپس از طريق بانک آن را براى بدهکار ارسال و وجه آن را دريافت کند
اسناد همراه با برات
پس از اينکه برات از طريق بانک به براتگير ارائه شد و مورد قبول قرار گرفت و به امضاء او رسيد بهصورت يک سند تجارى معتبر درمىآيد که قابل خريد و فروش است و عموماً بانکها آن را براى مشتريان خود تنزيل مىکنند. اسناد ديگرى که معمولاً همراه با برات براى خريدار ارسال مىشوند عبارتند از بارنامه Bill of Lading، سند يا گواهى بيمه Certificate Marine Insurance و صورت حساب جارى Commerciall Invoice و براى برخى کالاها گواهى بازرسى Inspection Certificate نيز ضرورى است.
انواع برات
- انواع برات براساس سررسيد
ازنظر سررسيد سه نوع برات وجود دارد:
- برات ديدارى (SIGHT DRAFT)
که براتگير پس از رؤيت ملزم به پرداخت وجه آن مىباشد.
- برات مدتدار (DATE DRAFT)
که پرداخت وجه آن منوط به تحويل کالا به خريدار مىباشد.
- برات تحويلى (ARRIVAL DRAFT)
که پرداخت وجه آن منوط به تحويل کالا به خريدار است.
- انواع برات یا سفته بر اساس محل صدور و پرداخت
- انواع برات یا سفته بر اساس سند حمل
اعتبارات اسنادی
به معنى هرگونه ترتيباتي، تحت هر نام يا توصيفى که بدان وسيله يک بانک (بانک بازکنندهٔ اعتبار) به درخواست و طبق دستورات يک مشترى (متقاضي) يا از طرف خود، در مقابل ارائه اسناد معين و به شرط رعايت شرايط و ضوابط اعتبار موظف است:
۱. پرداختى را به شخص ثالث يا به حوالهکرد او �ذىنفع� انجام داده، يا برات (حواله) حوالههاى صادره از طرف ذىنفع را قبول نويسى نمايد.
۲. بانک ديگرى را مجاز دارد تا اين پرداخت را انجام داده، يا بروات مذکور را قبول نويسى نموده يا بپردازد، يا
۳. بانک ديگرى را مجاز به انجام معامله گرداند.
از ديدگاه مقررات متحدالشکل اعتبار اسنادى شعبات يک بانک در کشورهاى مختلف، �بانک ديگر� محسوب شوند.
اعتبارات اسنادى جهت طرفين درگير در يک معامله تا حدودى ايجاد امنيت و تسهيلات مالى مىکند.
[Only Registered and Activated Users Can See Links. Click Here To Register...]
11. بازاريابى بينالمللى
شرکتهايى که در صنايع جهانى به فعاليتهاى فروش مشغول هستند چارهاى جز بينالمللى کردن فعاليتها و عمليات خود ندارند. يک صنعت جهاني، صنعتى است که در آن جايگاه استراتژيک رقبا، در يک محدودهٔ جغرافيايى يا بازار ملي، تحت تأثير وضعيت کلى جهانى آنان قرار داشته باشد. بر همين اساس، شرکت جهاني، شرکتى است که بتواند با کشيدن دامنه فعاليتهاى خود به خارج از مرزهاى کشور، در زمينههاى تحقيق و توسعه، توليد، بازاريابى و مالى و اعتبارى امتيازاتى کسب کند که ساير رقباى داراى فعاليتهاى منحصر به بازارهاى داخلى از آن بهرهمند نتوانند شد.
شرکت جهاني، جهان را به منزله يک بازار تصور مىکند. شرکت جهاني، شرکتى است که اهميت مرزها و توليدکنندگان کشورها را به حداقل کاهش دهد و هر کجا که منافع او ايجاب مىکند اقدام به توليد، تأمين مالى يا بازاريابى کند. براى مثال، شرکت فورد، کاميونى توليد مىکند که اطاق راننده آن در اروپا و شاسى آن در امريکاى شمالى توليد مىشود. اين کاميون در برزيل مونتاژ مىشود و سپس براى فروش وارد ايالات متحده مىشود. بدين سان، شرکتهاى جهانى با برنامهريزي، اجرا و هماهنگ کردن فعاليتهاى خود بر يک مبناى بينالمللى به مزاياى زيادى دست مىيازند.
شرکتهاى گسترده در سراسر جهان به سرعت به سمت بينالمللى کردن فعاليتهاى خود حرکت مىکنند. از اينرو شرکتهاى داخلى واقع در صنايع جهانى نيز بايد قبل از اينکه همه درها به روى آنان بسته شود، هر چه سريعتر از خود تحرکى نشان دهند. اين بدان معنا نيست که شرکتهاى کوچک يا متوسط براى موفقيت بايد لزوماً در کشورهاى زيادى فعاليت داشته باشند. اين شرکتها مىتوانند به سياست تمرکز و جاى دادن خود در جاهاى خالى بازارهاى جهانى توسل جويند. اما جهان هر روز کوچکتر مىشود و هر شرکت کوچک يا بزرگى که در بازار جهانى فعاليت دارد، بايد مکان خود را در بازارهاى جهانى بيابد و مستحکم گرداند. يک شرکت در عرصه بازاريابى بينالمللى با شش نوع تصميم عمده روبرو است.
12. انتخاب کالا
13. اخذ حساب ارزی یا قرض الحسنه
14. مذاکره با خریداران خارجی
15. اخذ کد اقتصادی
16. گواهی بهداشت
+تنوع کالاهاى صادراتى ايران
کالاهاى سنتى و صنايع دستى
فرش دستى مهمترين رقم صادرات اين گروه را تشکيل مىدهد و بلکه مهمترين رقم کل صادرات غيرنفتى است. گليم و انواع صنايع دستى نيز بخش ديگرى از اين گروه است.
کالاهاى کشاورزى و دامى
در اين گروه مىتوان به ميوههاى تازه و خشک، خاويار، پنبه، ميگو، سبزيجات، پسته، کشمش، مغزبادام، ماهي، پوست و چرم و کرک، روده، کراست، کتيرا، زيره، خرما و زعفران اشاره نمود.
کالاهاى معدنى و مصالح ساختمانى
در اين گروه مهمترين کالاهاى صادراتى عبارت است از: سنگ آهن، سنگ مس، سنگ روي، کروميت، استرنسيوم، موليبدن، سراميک، خاک سرخ، سنگ گچ، سنگ مرمر، نمک طعام و اخيراً آجرهاى تزئينى و شن و ماسه.
کالاهاى صنعتى
انواع ملبوس، تريکو، کفش، گوگرد، لوازم خانگي، وسائط نقليه، پودر ماشين لباسشوئى و... از اين گروه هستند.
+تشريفات گمرکى (Customs Formalities)
کليه عملياتى که بايد توسط اشخاص ذىنفع و گمرک انجام گيرد تا قانون يا مقررات و دستورالعملهاى گمرک در ارتباط با کنترل اشخاص در مرزهاى گمرکي، ترخيص لوازم و اثاثيه او، ترخيص کالاها و آنچه که بهعنوان صادرات يا واردات حمل يا ترانزيت مىگردد، اجراء گردد.
مراحل اجرائى تشريفات گمرکى
۱.تسليم اظهارنامه به قسمت تطبيق اسناد:
در اين مرحله، صاحب کالا يا نمايندهٔ قانونى وى اظهارنامهٔ کالاى صادراتى را که تنطيم کرده است به ضميمهٔ کارت بازرگانى يا موافقتنامهٔ مربوطه و اجازهنامهها و گواهىنامههاى لازم را که قبلاً گرفته، تسليم قسمت تطبيق اسناد و گمرک مىکند، در اين قسمت اول در خصوص مالکيت و سپس صحت و اعتبار کارت بازرگانى و يا مجوز صادره در اين خصوص و نيز ساير اجازهنامه و گواهىنامهها رسيدگى مىشود و پس از مطابقت اظهارات صاحب کالا با مندرجات اسناد در خصوص قيمت اظهار شدهٔ کالا با قيمتهاى کميسيون قيمتگذارى کالاهاى صادراتى و مشخصات، اظهارنامه در دفتر فنى ثبت مىشود و شماره رديف را روى اظهارنامه و نيز روى اوراق پيماننامهٔ ارزى ثبت مىکنند، و سپس اظهارنامه و اسناد ضميمهٔ آن لاک و مهر مىگردد.
توصيح اينکه صاحب کالا بايد قبل از مراجعه به گمرک و اظهار کالا با مراجعه به مرکز توسعهٔ صادرات اطمينان حاصل کند که قيمت کالاى موردنظر توسط قيمتگذارى کالاى صادراتى تعيين شده است، در صورتىکه قيمت مصوبى وجود نداشته باشد صاحب کالا بايد با تسليم درخواست کتبى و ارائه نمونه به مرکز توسعهٔ صادرات تقاضا کند تا قيمت کالا توسط کميسيون تعيين گردد.
۲. مراجعه به صندوق و تسليم فيش بانکى و با تأمين هزينههاى گمرکى (هزينهٔ باربري، بارگيري، انبارداري).
۳. تسليم اظهارنامه به قسمت سرويس ارزيابى جهت ثبت در دفتر کوتاژ و تعيين ارزياب.
در اين قسمت پس از تعيين ارزياب توسط مسؤول سرويس ارزيابي، مشخصات اظهارنامه در دفتر کوتاژ ثبت و ضمن درج شمارهٔ دفتر کوتاژ در اظهارنامه، اظهارنامه تحويل ارزياب مربوطه مىشود.
۴. در اين مرحله ارزياب پس از تحويل گرفتن اظهارنامه، کالا را رؤيت و ضمن ارزيابي، مشخصات کالاى رؤيت شده را در ظهر اظهارنامه يادداشت مىکند و نسبت به مطابقت مشخصات کالاى رؤيت شده و نيز کنترل و مطابقت اسناد ضميمهٔ اظهارنامه و ارزش کالا و امضاء آن اقدام مىکند.
۵. در اين مرحله صاحب کالا با ارائه فرم تعهدنامههاى ارزى که شمارهٔ دفتر فنى گمرک روى آن درج شده است به بانک مرکزى يا نمايندگىهاى مجاز اين بانک مراجعه و پس از توديع تعهد (توديع سپردهٔ نقدي، ضمانتنامهٔ بانکي، تسليم اسناد تعهدآور يا معرفى ضامن) تعهدنامهٔ امضاء شده را به دايرهٔ تطبيق اسناد گمرک مربوطه ارائه مىدهد.
۶. صاحب کالا، تعهدنامهٔ ارزى تائيد شده را به قسمت تطبيق اسناد ارائه مىدهد و مسؤول اين قسمت پس از کنترل اظهارنامه و اسناد و پيماننامهٔ توديعي، اظهارنامه را امضاء و مهر مىکند.
۷. رسيدگى نهائى اسناد و اظهارنامه و نتيجهٔ ارزيابى کالا در سرويس ارزيابى و امضاء آن توسط مسؤول سرويس ارزيابي.
۸. ثبت مراتب خاتمهٔ اريابى در دفتر کوتاژ (خارج کردن اظهارنامه ار دفتر کوتاژ) و درجه مهلت براى خروج کالا از کشور و تحويل نسخهٔ اصلى اظهارنامه (که بهعنوان پروانهٔ کالاى صادراتى محسوب مىشود) به صاحب کالا يا نمايندهٔ قانونى او اخذ رسيد.
۹. در اين مرحله در صورتىکه کالا در محوطههاى گمرکى موجود باشد و قبض انبار صادر شده باشد بايد پروانه به دفتر کل انبارها ارائه شود تا مراتب تحويل و خروج کالا در اين دفتر ثبت شود. قابل توضيح است که در مواردى صاحب کالاى صادراتى مىتواند در صورت داشتن دليل و عذرهاى موجه موافقت گمرک را با ارزيابى کالا در انبار خود جلب کند ولى در هر حال صاحب کالا بايد پس از اخذ پروانه، کالا را براى کنترل نهائى و سيم و سرب و خروج به گمرک ارائه کند.
۱۰. پلمب يا سيم و سرب شدن کالا يا کانتينر محتوى کالاى صادارتى و ثبت مراتب خروج کالا از گمرک و نظارت در بارگيرى و خروج از کشور.
۱۱. در مواردى که کالاى صادراتى در گمرکات داخلى کشور اظهار مىگردد، پس از انجام مراحل فوق کالا با اخذ تضمين لازم از صاحب کالا يا وکيل قانونى وي، و يا در معيت مأمور بدرقه، به گمرک مرز خروج فرستاده مىشود.
در اين گمرک پس از بازديد و کنترل و بازرسى کامل و پس از اطمينان از مطابقت کالا با مندرجات اظهارنامهٔ صادراتى اجازهٔ کالا (تحت نظارت مأموران گمرک) به خارج از کشور داده مىشود.