بررسی مذاکرات ۶ جانبه ایران برای صادرات گاز/ گاز ایرانی در خانه اروپایی ها و عرب ها روشن می شود

انرژی - گاز ایرانی قراراست به کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپا برسد. این سیاستی است که مسئولان گازی ایران برای صادرات گاز کشور در نظر گرفته اند.

آذرجزایری: اروپا چند سالی است که به دنبال جایگزین جدی برای گاز روسی است و در این بین چشم به گاز خاورمیانه دارد اما اگرچه سعی شده طی این سالها پروژه های مختلفی تعریف شود اما عدم حضور ایران در این پروژه ها و نبود کشوری که بتواند حجم گاز مورد نیاز آنها را تامین کند این پروژه ها را با بن بست مواجه کرده است.
در حال حاضر مسئولان گازی ایران مذاکرات برای صادرات گاز به اروپا از طریق عراق و ترکیه را ادامه می دهند که براساس اظهارات مسوولان به نظر می رسد تحقق صادرات گاز ایران از طریق ترکیه به اروپا به واقعیت نزدیک تراست.
درعین حال ایران سیاست انتقال گاز به کشورهای حاشیه خلیج فارس را نیز در پیش گرفته تا جاییکه براساس اظهارات مسئولان گازی کشور پیشنهاد صادرات گاز به تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس ارسال شده که در حال حاضر از میان این کشورها امارات استقبال بیشتری نشان داده و مذاکرات برای صادرات گاز به این کشور عربی ادامه دارد.
در حال حاضر ایران 6 مذاکره گازی را همزمان به پیش می برد که البته نگاه خوشبینانه مسئولان گازی کشور به تحقق همه این پروژه ها این نگرانی را ایجاد کرده که ظرفیت گازی ایران بسیار کمتر از تعهدی باشد که به این کشورها خواهیم داد.
صادرات به اروپا از طریق ترکیه
مذاکرات دوجانبه و چندجانبه برای ترانزیت گاز ایران به اروپا جدی شدهاست.
اخیرا مقامات ایرانی و ترک مذاکراتی جدی برای ترانزیت سالانه 2میلیارد مترمکعب گاز به اروپا انجام دادهاند که به توافقات اولیه در این زمینه دست پیدا کردهاند.
به گفته جواد اوجی، این گاز از خاک ترکیه به کشورهای اروپایی متقاضی تحویل داده خواهد شد.
براساس این گزارش وزارت نفت تصمیم دارد تا اواسط امسال ظرفیت صادرات گاز ایران به ترکیه و سایر کشورهای اروپایی را روزانه 50 میلیون مترمکعب افزایش دهد.
براساس قرارداد ایران باید روزانه تا سقف30 میلیون مترمکعب گاز طبیعی به این کشور همسایه صادر کند اما به دلیل سرمای شدید هوا در ترکیه شرکت بوتاش خواستار واردات گاز بیشتر از ایران برای زمستان گذشته شد. از این رو برای زمستان گذشته روزانه بیش از 31.5 میلیون مترمکعب گاز هم به این کشور همسایه صادر شد و حجم کل صادرات گاز به کشورهای همسایه را به حدود 35 میلیون مترمکعب گاز افزایش داد. مقامات تهران ـ آنکارا آگوست 1996 میلادی قراردادی 25 ساله امضا کردند که بر اساس این توافق، مقرر شد سالانه 10 میلیارد متر مکعب گاز ایران به ترکیه صادر شود.
در حال حاضر تأسیسات تقویت فشار و شبکه انتقال گاز ایران از ظرفیت انتقال روزانه 30 میلیون متر مکعب گاز به ترکیه برخوردار است که امکان افزایش ظرفیت گاز صادراتی از خطوط و تأسیسات موجود تا سقف روزانه 40 میلیون متر مکعب معادل 15 میلیارد متر مکعب ماهانه وجود دارد.
عراقی ها گاز ایرانی می خرند
20 اسفند 91 وزیر نفت با اعلام اینکه صادرات گاز به عراق در خردادماه سال آینده محقق میشود از مذاکرات سه جانبه ایران، عراق و سوریه برای ساخت خط لوله صادرات گاز به سوریه خبر داد.
رستم قاسمی در سفری به عراق بعد از دیدار با وزیر انرژی این کشور گفت: قرار است تا پایان خرداد ماه آینده گاز ایران به بغداد صادر شود و بعد از آن نیز صادرات گازی ایران از خرمشهر به استان بصره عراق با پایان ساخت خط لوله آغاز شود.
رستم قاسمی با اظهار اینکه توافق صورت گرفته تحولی در روابط نفتی عراق و ایران است از مذاکرات ساخت خط لوله انتقال گاز ایران به سوریه از طریق خاک عراق خبر داد و گفت: پیشرفتهایی در این زمینه نیز حاصل شده است و قرار شد مذاکرات سه جانبه ایران، عراق و سوریه برای ساخت این خط لوله به زودی در تهران از سر گرفته شود.
این درحالی است که پیش از این جواد اوجی ـ معاون وزیر نفت ـ از آغاز صادرات گاز ایران به کشور عراق از سال 2013 میلادی خبر داده و گفته بود: در سال 2013 ایران متعهد میشود 20 تا 25 میلیون متر مکعب گاز به عراق صادر کند.
وی با اشاره به اینکه پس از چندین دور مذاکرات کارشناسی، مسیر جدید صادرات گاز ایران به کشورهای غرب ایران با امضای سندی مورد توافق قرار گرفته بود، گفت: به این منظور قرار است خط لوله 56 اینچی و با ظرفیت انتقال روزانه 110 میلیون متر مکعب گاز در سه کشور ایران، عراق و سوریه ساخته شود.
او در مورد منبع تأمین گاز این خط لوله نیز گفت: گاز «خط لوله اسلامی» از طریق دو تا سه فاز پارس جنوبی تأمین خواهد شد.
به گفته معاون وزیر نفت این خط لوله پنج هزار و 600 کیلومتری از عسلویه آغاز شده و بعد از عبور از عراق و سوریه، لبنان و دریای مدیترانه میتواند تا اروپا نیز ادامه یابد و گاز مورد نیاز این قاره را تأمین کند.
مذاکرات این تفاهمنامه گازی از سال 88 آغاز شد و توافقنامه صادرات گاز ایران و سوریه در دیدار وزیران ایران و سوریه بین جواد اوجی (معاون وزیر نفت ایران در امور گاز) و علی عباس (معاون وزیر نفت و منابع معدنی سوریه) مرداد 1390 به امضا رسید. پیشتر نیز توافقنامههای جداگانهای بین ایران و عراق و همچنین سوریه و عراق امضا شده بود.
این درحالی است که اواخر فرودین ماه مدیرعامل شرکت ملی گاز زمان آغاز انتقال گاز ایران به عراق را تغییر داد و گفت صادرات گاز ایران به عراق از تیرماه آغاز میشود.
به گفته جواد اوجی، امسال به سمت صادرات گاز به عراق از دو طریق ایلام و بصره حرکت میکنیم و صادرات گاز به حوزه خلیج فارس و امارات به میزان 40 تا 45 میلیون مترمکعب نیز در مراحل نهایی قرار دارد.
وی اظهار داشت: از اوایل تیر ماه بین 7 تا 25 میلیون مترمکعب از مرز ایلام برای نیروگاههای بغداد و المنصوریه صادر خواهیم کرد.
این مقام صنعت گاز افزود: قیمت صادرات گاز به عراق بر اساس قیمت فروش نفت خام و فرآوردههای نفتی چون نفت کوره و نفت گاز تعیین میشود که این قیمت نزدیک به قیمت گاز صادراتی ما به ترکیه و بیش از قیمت گاز وارداتی از ترکمنستان است.
صادرات گاز به امارات و حاشیه خلیج فارس
صادرات گاز به این کشور عریی داستان بسیار دارد. شاید بد نباشد از واژه طلسم برای رسیدن گاز ایرانی به امارات استفاده کنیم. چراکه طی سالهای گذشته علی رغم امضای قراردادی چون کرسنت این هدف تحقق نیافته و همچنان علاوه بر باز بودن پرونده کرسنت خبر از مذاکرات دولت شیخ نشین امارات برای دریافت گاز می رسد. هرچند که گفته می شود یک شرکت خصوصی اماراتی نیز به دنبال تحقق این مهم است.
این درحالی است که در سال گذشته همزمان با تاکید اخیر رئیس جمهور مبنی بر ساخت دو خط لوله گاز بین ایران و امارات، سخنگوی وزارت نفت با تشریح برنامههای ایران برای تبدیل به هاب گازی منطقه خلیج فارس از آمادگی وزارت نفت برای صادرات گاز به امارات و سایر کشورهای حاشیهجنوبی خلیج فارس خبر داد.
محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران در سفر به قاهره مصردر زمستان سال گذشته از آغاز قریب الوقوع صادرات گاز طبیعی ایران به کشور امارات متحده عربی خبر داده و تاکید می کند: به زودی دو خط لوله انتقال گاز ایران به امارات می رسد.
همزمان با این اظهار نظر عملیات اجرایی ساخت خط لوله انتقال گاز سلمان- سیری- عسلویه و کارخانه ان.جی.ال سیری با ظرفیت تولید روزانه بیش از 100 میلیون فوت مکعب گاز طبیعی در مدار بهره بردایر قرار گرفته است.
با بهره برداری از این کارخانه جمع آوری گازهای همراه نفت علاوه بر خاموش شدن مشعل گاز در چهار میدان نفتی ایران در خلیج فارس، ظرفیت مازادی برای صدرات گاز به کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس به وجود آمده است.
از سویی دیگر، معاون وزیرنفت در امور گاز فروردین امسال در خصوص آخرین وضعیت مذاکرات بر سر صادرات گاز به این کشور عربی تاکید کرد: مذاکرات صادرات گاز را با امارات و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس پی گرفتیم و هم با بخش خصوصی و هم با دولتهای آنها مذاکره میکنیم.
وی یش بینی کرد امسال در صورت توافق نهایی، قرارداد فروش گاز ایران به امارات امضا شود.
مدیرعامل شرکت ملی گاز با اعلام اینکه پیش بینی می شود در صورت توافق نهایی دو طرف امسال امکان صادرات گاز به امارات عملی می شود در پاسخ به این سئوال که این توافق جدیدگازی با شرکت کرسنت امارات انجام گرفته است، اظهار داشت: از توافق با شرکت اماراتی کرسنت برای فروش گاز اطلاعی ندارم اما مذاکراتی با دولت و برخی از شرکتهای خصوصی امارات برای صادرات گاز انجام شده است.
گاز ایرانی درراه یونان
بحث صادرات گاز به یونان به چند سال اخیر بر می گردد. زمانیکه قرارداد گازی ایران و سوئیس امضاء شد بحث صادرات گاز به یونان نیز باب شد. اما خبرهای زیادی از وضعیت مذاکرات در دست نیست. آخرین اظهارنظرها به اظهارات معاون وزیرنفت در امور گاز در حاشیه هجدهمین نمایشگاه بین المللی نفت،گاز،پالایش و پتروشیمی در اوایل اواخر فرودین ماه امسال بر می گردد.
براساس اظهارات جواد اوجی، مذاکراتی با یک شرکت یونانی برای انتقال گاز به برخی از نیروگاههای اروپایی صورت گرفته اما هنوز با این شرکت یونانی به توافق نهایی نرسیده ایم و مذاکرات با آن ادامه دارد.
از سویی به نظر می رسد از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون روند مذاکرات صادرات گاز طبیعی ایران به این شرکت اروپایی تسریع شده است و حتی یک رسانه ترکیه ای از مشارکت شرکت ترکیهای "تورنگ ترانزیت" بهمنظور ساخت خط لوله گازی از خاک ترکیه تا مرز یونان خبر داده و پیش بینی میشود تا سال 2016 میلادی با ساخت این خط لوله امکان ترانزیت گاز ایران به سوئیس و یونان فراهم شود.
بالاخره خط لوله صلح،صلح می آورد
پاکستانی ها پشت میز مذاکره نشستند و قرارداد با عنوان آی پی امضاء شد اما هنوز هندی ها علی رغم نیم دهه مذاکره هنوز متقاعد به خرید گاز ایران نشده اند و هر روز برای این چشم پوشی خود از گاز ایرانی بهانه ای می آورند. هر چند که اغلب کارشناسان تعهدات مهاراجه ها به آمریکایی ها را دلیلی بر نبود هندی ها پشت میز امضای قرارداد گازی با ایران می دانند اما هندی ها سعی دارند تا اینگونه وانمود شود که این کشور به دلیل اختلاف های سیاسی با پاکستان و نگرانی از امنیت خط لوله که از این کشور رد می شود اقدام به خرید گاز ایران نمی کنند. در این راستا هم مذاکرات را برای خرید گاز ایران از طریق خطوط دریایی ادامه دادند و البته به گفته کارشناسان انتقال گاز از طریق خطوط زیردریایی بسیار به صرفه تر از خطوط گازی خشکی برای این کشور است. اما همچنان هندی ها برای امضای این قرارداد دست دست می کنند و همچنان پرونده مذاکرات دو کشور باز است.
وزیر نفت هند در نخستین اظهاراتش پس از آغاز ساخت بخش پاکستانی خط لوله صلح گفته بود دهلی نو در حال مذاکره با ایران و آمریکا درباره مسائل مرتبط با خط لوله صلح و تحریم های ایران است.
برخی از مقامات ایران نیز پیش از این اعلام کرده بودند که خط لوله صلح توان صادرات روزانه 100 تا 150 میلیون متر مکعب گاز را دارد. پاکستان در مرحله اول نیازمند روزانه 21.5 میلیون متر مکعب گاز است و هندوستان نیز اعلام کرده است در صورت وردات گاز از ایران حداکثر 90 میلیون متر مکعب گاز از ایران وارد خواهد کرد.
براساس توافقاتی که در زمان احداث خط لوله صلح منعقد شد مقرر شد که گاز ایران از عسلویه به چین برسد که پس از آنانکه هند به این خط پیوست مقامات ایرانی وارد مذاکره با مقامات چینی در خصوص صادرات گاز به این کشور خواهند شد.
گاز ایرانی به کام سوئیسی ها
قرارداد صادرات گاز به سوئیس در دولت نهم به امضاء رسید. در زمان وزارت غلامحسین نوذری که بسیاری از کارشناسان این دوران را دوران شکوفایی نفتی دولت نهم و دهم می دانند. براساس قرارداد فروش گاز به شرکت EGL سوئیس که مدت آن 25 سال است، قراربود از سال 2009 سالانه نیم میلیارد متر مکعب گاز به این شرکت سوئیسی به فروش برسد.همچنین به موجب این قرارداد که ما بین این شرکت سوئیسی و شرکت ملی صادرات گاز ایران امضا شده است، میزان فروش گاز طی 25 سال به طور سالانه افزایش می یابد به نحوی که می بایست تا سال 2012 به سالانه 5 میلیارد متر مکعب می رسید.در زمان عقد این قرارداد آمریکا خشم خود را از عقد این قرارداد اعلام کرده است.
این درحالی است که اخیر معاون وزیر نفت در امور گاز تاکید کرده است: قرارداد صادراتی گاز به سوئیس نیز نهایی شده و هم ما و هم سوئیس در حال مذاکره با ترکیه برای هزینه ترانزیت گاز از ترکیه هستیم.
به گفته جواد اوجی، سالانه 2 میلیارد مترمکعب گاز به سوئیس صادر خواهد شد.
کره جنوبی خریدار گاز مایع ایرانی
کره جنوبی ماه گذشته میلادی پس از هشت ماه تعلیق واردات گازمایع از ایران را از سرگرفت و در ماه آوریل سال 2013 میلادی (12 فروردین تا 10 اردیبهشت ماه 1392) هم برای دومین ماه متوالی اقدام به واردات گاز مایع از ایران کرده است.
بر این اساس این متحد استراتژیک دولت واشنگتن، در ماه گذشته میلادی علاوه بر واردات گاز مایع حتی میزان واردات این محصول گازی را در مقایسه با ماه ماقبل آن افزایش داده است به طوریکه میزان واردات گاز این کشور آسیایی از ایران رشدی حدود 6.1 درصدی را تجربه کرده است.
اداره گمرک کره جنوبی چندی پیش با انتشار گزارشی، اعلام کرده است: در آوریل سالجاری میلادی این کشور آسیایی بیش از 77 هزار تن گاز مایع از ایران وارد کرده است.