نگاه اقتصادی، ویژگی مهم رییس جمهوری آینده

[حاجي]

نگاه اقتصادی، ویژگی مهم رییس جمهوری آینده

اقتصاد کلان - محمد شریعتمداری

من متاسفانه معتقدم در این دولت دیپلماسی اقتصادی نداشته*ایم. دیپلماسی اقتصادی دولت، دیپلماسی منسجم و با هدف روشنی نبوده است. این دولت دچار روزمرگی شده و کارهایش باری به هر جهت بوده است. دولت معتقد بود که باید به خدا توکل کرد و منابع ارزی حاصل از فروش نفت هر بشکه140دلار را تبدیل کرد به پول و ریخت در جامعه بدون اینکه فکر کند به اینکه اگر بعداً قیمت تغییر کرد کسری بودجه را چگونه تامین خواهد کرد!؟ دولت در عمل معتقد بوده است به اینکه هیچ رابطه*ای بین رشد نقدینگی و شاخص خرده*فروشی کالا و خدمات در کشور ما نیست* *ای کاش می*گفت رابطه وجود دارد و من در مورد اندازه آن شک دارم. اما این دولت در عمل معتقد بود که هیچ رابطه*ای نیست؛ و اگر غیر از این بود ظرف کمتر از سه سال حجم نقدینگی کشور را 250 درصد رشد نمی*داد. آثار و نتایج آن مثل آثار و نتایج آزاد شدن انرژی متراکم در یک خازن است که ناگهان در اقتصاد کشور خودش را تخلیه می*کند. وقتی یکباره در اقتصاد پدیده شومی را مشاهده می*کنید، باید بدانید این نتیجه آهنگی است که قبلاً نواخته*اید ولی صدایش امروز درآمده است؛ و به نظر من اگر جلو آن گرفته نشود و اگر دقت نشود این صدا گوش*خراش می*شود. من واقعاً کنجکاوم بدانم حاصل هزینه*کرد میلیاردها دلار درآمد نفتی کشور طی سال*های اخیر چه بوده است؟ روزی باید پاسخ بدهند که حدود 700 میلیارد دلار از منابع کشور که بیشتر از درآمدهای نفتی سه دولت دیگر بوده طی هفت سال چگونه هزینه شده است؟ حداقل در چهار سال اول موجودی صندوق ذخیره ارزی حدود 300 میلیارد دلار بود و همه آن هزینه شد. باید نتایج آن را امروز به شکلی در اقتصاد ایران، در معیشت خانوارها، در نرخ تورم، در رشد تولید، در واحدهای صنعتی بزرگ، در حذف برداشت بی*رویه از سفره*های نفت و گاز، در ایجاد واحدهای صنعتی بزرگ فولاد و پتروشیمی مشاهده کنیم. این استفهام انکاری از این جهت است که بیشتر ما می*دانیم، نحوه هزینه کردن این منابع طی این سال*ها صحیح نبوده است. اما صحبت از عدم شفافیت حساب*ها نیست.
اقتصاد کشور ما فراز و فرودهای زیادی داشته است. از سیاست*های سوسیالیستی تا سیاست*های لیبرالی در این اقتصاد پیاده شده و مردم همه گونه سیاست*ها را تحمل کرده*اند اما این دیگر خسته*کننده شده است و ما باید حتماً این اقتصاد را به سمت و سویی هدایت کنیم که نتیجه*اش رقابت*پذیری اقتصاد باشد. یعنی باید روزی این کشور به این جمع*بندی برسد و روزی دولتی روی کار آید که به معیارهای توسعه اقتصادی توجه داشته باشد و سیاست*های روشنی را تدوین کند. البته وجود اختلاف نظر هم طبیعی است اما این که دولتی بگوید که من اصلاً ابزاری را برای گفتگو با نظام تجاری دنیا نمی*خواهم و در مقابل، دولتی در زمان دیگری بگوید که من جز این نمی*توانم عمل کنم مغایر با منافع ملی کشور است و پذیرفتنی نیست. اینکه دولتی بگوید من اصلاً به تولید داخل توجه ندارم و می*خواهم همه چیز را وارد کنم یا عملاً همین کار را بکند و مثلاً در طول یک*سال280 میلیون دلار میوه وارد کشور کند در حالی که در بسیاری از میوه*هایی که وارد شده مقام اول تا پانزدهم تولید آن را در دنیا دارد، اصلاً با منافع ملی ما سازگار نیست.
من معتقدم یکی از ویژگی*های مهم کسی که دولت را در آینده اداره می*کند باید حتماً دارا بودن یک نگاه اقتصادی روشن و یک برنامه مدون باشد و مردم باید آن برنامه اقتصادی را بفهمند و به آن برنامه رای بدهند. اگر می*گوید من دولت رفاه هستم بگوید که منظورش چیست. اگر می*گوید من می*خواهم حمایت مردمی را از مردم در زمینه بیمه و تامین اجتماعی دنبال کنم بگوید منظورش چیست. اگر می*خواهد در مورد مالیات*ها انقلابی ایجاد کند، بگوید منظورش چیست؟ اگر بحث عدالت اجتماعی است، باید معلوم شود که منظورش از عدالت اجتماعی چیست؟ بگوید چه کار می*خواهد بکند. دولت باید بداند در عرصه سیاست خارجی اگر حرفی می*خواهد بزند، که هزینه دارد به مردم بگوید که می*خواهم این هزینه را به اقتصاد کشور تحمیل کنم. بنابراین باید یک نگاه منطقی در دولت حاکم شود تا بتواند مشکلاتی را که کشور طی سال*های متمادی با آن روبه*رو بوده است را از سر راه این ملت بردارد. هیچ دولتی نیامده که بگوید من ضد*تولید هستم. شما شنیده*اید!؟ ولی امروز سرنوشت تولید کشور را ببینید چگونه شده است!؟ این ناشی از تصمیم*گیری*های غلط اقتصادی است. نمی*توانیم بگوییم غیر از این است. مگر می*شود بگوییم غیر از این است؟ من اعتقاد دارم اثر برخی سیاست*های نادرست و ندانم*کاری*ها از تحریم به مراتب بدتر است.
هنوز ما فرصت داریم تا اینکه بگوییم تحریم*ها چه بلایی سر تولید داخل ما آورده است. ما قبل از اینکه تحریم بخواهد بلا بیاورد باید به این فکر کنیم. کسانی هم هستند که در واحد*های تولیدی کشور حرف*های ما را می*شنوند؛ و می*دانند قبل از اینکه بحث تحریم اینقدر جدی شود تولید ما همین شرایط را داشته که امروز دارد. ما امروز نیاز به برنامه*ریزی روشن و دقیق برای رسیدن به اهداف توسعه*ای و پیشرفت توام با عدالت خود داریم.
* عضو شورای راهبردی روابط خارجی و وزیر بازرگانی دولت هشتم